Hackbuts from Chełm Town-Hall. A Contribution to Knowledge about Central-European Hand-Firearms in the 16th Century
Keywords:
Chełm, Renaissance, firearms, hackbutAbstract
Archaeological research on mediaeval and modern Chełm has been carried out for more than 100 years, but some particularly important information has been recovered in the last decade. Excavations have been carried out on the Cathedral mound, and likewise on the Old City on the settlement stretching from the 13th to the 20th century. In the year 2009 research was carried out in E. Łuczkowskiego Square, on the building which was the old Town Hall, whose beginnings stretch back to the 14th century or at least the beginning of the 15th. In one of the trenches two iron hackbuts were discovered. They were a type of hand-held firearm, in which the barrel was equipped with a vertical hook running downwards. They were used for the defence of town or castle walls. The archaeological context of the finds, as well as the diagnostic features of the hackbuts, point to a date in the 16th century, most probably in the first half. Considering the use to which these weapons report, however, they could have remained in use longer, until the 17th century. The find of the Chełm hackbuts allow us to compare them with other examples found in Central Europe.
References
Barbu D. 2013. Arme de foc portative din secolele XV-XVIII în muzeele din Transylwania. Sibiu.
Chodyński A. R. 1997. Inwentarz broni palnej w ratuszu elbląskim z 1413 roku. „Rocznik Elbląski”, 15, 69-81.
Domokos G. 1997. A Kassai királyi hadszertár fegyverzete és felszerelése a XVI-XVII. századi inventáriumok tükrében. „Hadtörténelmi Közlemények”, 110/4, 667-747.
Durdík J., Mudra M. i Šáda M. 1977. Alte Handfeuerwaffen. Praha.
Dzieńkowski T. 2012. Das mittelalterliche Chełm im Lichte archäologischer Quellen. W: A. Rozwałka (ed.), Archaeology in a town, a town in archaeology (Archeologia w mieście, miasto w archeologii), „Analecta Archaeologica Ressoviensia“, 7, 371-496.
Górski K. 1902. Historya artyleryi polskiej. Warszawa.
Kajzer L. 2013. O meandrach polskiego bronioznawstwa słów kilka. W: P. Strzyż, W. Świętosławski (eds), Broń zwierciadłem epoki. Andrzeja Nadolskiego bronioznawcze dokonania i inspiracje, Łódź, 13-21.
Kajzer L. 2016. Profesor Marian Głosek – czyli Marian. W: M. M. Blombergowa (ed.) Sylwetki Łódzkich Uczonych, z. 125 Profesor Marian Głosek, Łodź, 41-49.
Kelenik J. 1988. Szakállas puskák a XVI. századi magyarországi inventáriumokban. „Hadtörténelmi Közlemények”, 35/ 3, 483-520.
Konieczny K. 1964. Ręczna broń palna w Polsce w XV i XVI wieku. „Muzealnictwo Wojskowe”, 2, 167-237.
Malečkova K. 2005. Palné zbrane. Zbierkové fondy Slovenského národného muzea – Muzea Bojnice. Bojnice.
Nowak T. M. 1965. Z dziejów techniki wojennej w dawnej Polsce. Warszawa.
Nowak T. M. 1970. Polska technika wojenna XVIXVII wieku. Warszawa.
Ország J. 1995. Oravský hrad a jego obrana podl’a inventára z roku 1576. „Pamiatky a múzeá”, 3/1995, 20-25.
Ország J. 2004. Obrana Bojnického hradu podl’a inventára militárií z roku 1578. W: K. Malečkova (ed.), Zbrane a zbroj. Zborník príspevkov zo sympózia usporiadaného při príležitosti výstavy Zbrane a zbroj, Bojnice, 53-60.
Strzyż P. 2014. Broń palna w Europie Środkowej w XIV-XV w. Łódź.
Szymański W. 1983. Nauki pomocnicze historii. Warszawa.
Szymczak J. 2004. Początki broni palnej w Polsce (1383-1533). Łódź.
Żygulski Z. jun. 1975. Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa.