Feminist and queer qualitative research
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2025/74.2/10Keywords:
qualitative feminist research, qualitative queer research, standpoint/sitpoint theory, feminist/queer methodologies, intersectionality, reflexivity, research asymmetry, participatory research, emotional labour, supervision, intervisionAbstract
The aim of this text is to provide practice- and experience-based guidance on how to conduct feminist and queer qualitative research. Particular attention is paid to initiating reflection on the role of gender in the research process of those conducting the research and on their positionality in relation to research participants. In addition to gender, we also consider other characteristics and identities of both participants and researchers, guided by our feminist research sensibility and authorial polyphony.
We propose to explore the subject matter beginning with a historical perspective, followed by a presentation of key concepts essential to understanding the specifics of qualitative feminist and queer research. These concepts are illustrated with empirical examples from Polish studies. In the final part of the text, we offer solutions for practical application.
References
Bielska, Beata. 2020. „Prawo do nienaznaczania. O języku w badaniach i o kilku sposobach budowania zespołów, które mogą ten język poprawić”. Przegląd Socjologiczny 3: 169–188. https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.3/8.
Ackerly, Brooke, Jacqui True. 2008. “Reflexivity in practice: Power and ethics in feminist research on international relations”. International Studies Review 10(4): 693–707. https://doi.org/10.1111/j.1468-2486.2008.00826.x.
Ardener, Edwin. 1975. Belief and the problem of women. In: Perceiving women. S. Ardener (ed.), 1–28. London: Dent.
Behar, Ruth. 1996. The vulnerable observer. Anthropology that breaks your heart. Boston: Beacon Press.
hooks, bell. 2013. Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum. Tłum. E. Majewska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Berger, Roni. 2015. “Now I see it, now I don’t: Researcher’s position and reflexivity in qualitative research”. Qualitative Research 15(2): 219–234. https://doi.org/10.1177/1468794112468475.
Browne, Kath, Catherine J. Nash (eds). 2010. Queer methods and methodologies. Intersecting queer theories and social science research. Farnham: Ashgate Publishing.
Carastathis, Anna. 2016. Intersectionality: Origins, contestations, horizons. Lincoln: University of Nebraska Press.
Collins, Bethan. 2015. “Reflections on doctoral supervision: Drawing from the experiences of students with additional learning needs in two universities”. Teaching in Higher Education 20(6): 587–600. https://doi.org/10.1080/13562517.2015.1045859.
Collins, Patricia Hill. 1990. Black feminist thought: Knowledge, consciousness and the politics of empowerment. New York, London: Routledge.
Collins, Patricia Hill, Sirma Bilge. 2020. Intersectionality. 2nd ed. Cambridge: Polity Press.
Cornwall, Andrea, Rachel Jewkes. 1995. “What is participatory research?”. Social Science and Medicine 41(12): 1667–1676. http://dx.doi.org/10.1016/0277-9536(95)00127-S.
Crenshaw, Kimberle. 1989. “Demarginalizing the intersection of race and sex: A Black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory and antiracist policies”. University of Chicago Legal Forum 1(Article 8): 139–167. http://chicagounbound.uchicago.edu/uclf/vol1989/iss1/8.
Crenshaw, Kimberle. 1991. “Mapping the margins: Intersectionality, identity politics, and violence against women of color”. Stanford Law Review 43(6): 1241–1299. https://doi.org/10.2307/1229039.
Criado Perez, Caroline. 2020. Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn. Tłum. A. Sak. Kraków: Karakter.
Czeranowska, Olga, Sławomira Kamińska-Berezowska, Bartosz Mika. 2022. Nestorki i nestorzy polskiej socjologii pracy. Wybrane problemy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Daniec, Maria Magdalena. 2021. Czy w społeczeństwie dychotomicznym płciowo jest możliwość akceptacji niebinarności płciowej? Praca dyplomowa napisana pod kierunkiem Marii Nawojczyk. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. https://zaimki.pl/docs-local/Praca%20Magisterska%20Magdalena%20Daniec.pdf [dostęp: 5.04.2023].
Desperak, Izabela. 2014. “Udział kobiet w sferze publicznej w transformującej się Polsce. Analiza „Gazety Wyborczej” z lat 1989 i 2009”. W: Konteksty feministyczne. Gender w życiu społecznym i kulturze, red. P. Chudzicka-Dudzik, E. Durys, 209–233. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Desperak, Izabela, Martyna Krogulec. 2020. „Badania, herstoria i praca kobiet — od PRL do dziś. Szkic do historii socjologii pracy kobiet”. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa 11: 151–161. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=929097.
Dobrowolska, Anna. 2015. „Kobiety, Solidarność, historia”. Magazyn Kontakt. https://magazynkontakt.pl/kobiety-solidarnosc-historia [dostęp: 29.06.2023].
Dzido, Marta. 2016. Kobiety Solidarności. Warszawa: Świat Książki.
Freire, Paulo. 2000 (1968). Pedagogy of the Oppressed. New York, London: Continuum.
Frisby, Wendy, Patricia Maguire, Colleen Reid. 2009. “The «f» word has everything to do with it: How feminist theories inform action research”. Action Research 7(1): 13–29. https://doi.org/10.1177/1476750308099595.
Garland-Thomson, Rosemarie. 2005. “Feminist disability studies”. Signs 30(2): 1557–1587. https://doi.org/10.1086/423352.
Golczyńska-Grondas, Agnieszka, Katarzyna Waniek. 2022. „Superwizja w jakościowych badaniach społecznych. O radzeniu sobie z trudnymi emocjami badających i badanych”. Przegląd Socjologii Jakościowej 18(4): 6–33. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.4.01.
Golczyńska-Grondas, Agnieszka. 2014. „Recenzja. «Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego», red. E. Tarkowska 2013”. Przegląd Socjologiczny 63(2): 163–172.
Górnikowska-Zwolak, Elżbieta, Alina Tabor (współpr.). 2000. Szkic do portretu Ślązaczki. Refleksja feministyczna. Katowice: „Śląsk” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe.
Guillemin, Marilys, Lynn Gillam. 2004. “Ethics, reflexivity, and «ethically important moments» in research”. Qualitative Inquiry 10(2): 261–280. https://doi.org/10.1177/1077800403262360.
Hałas, Elżbieta. 2011. „Refleksyjność jako zasada i problem teorii społecznej”. Zagadnienia Naukoznawstwa 2(188): 191–202.
Harding, Sandra G. (red.). 2004. The feminist standpoint theory reader. New York, London: Routledge.
Hartsock, Nancy. 2004. “The feminist standpoint: Developing the ground for a specifically feminist historical materialism”. W: The feminist standpoint theory reader. Intellectual & political controversies, red. S. Harding, 35–55. New York, London: Routledge.
Hemmings, Clare. 2012. “Affective solidarity: Feminist reflexivity and political transformation”. Feminist Theory 13(2): 147–161. https://doi.org/10.1177/1464700112442643.
Herman, Aleksandra. 2019. Kulturowa wiedza kobiet. Transfer międzypokoleniowy w warunkach podwójnej marginalizacji Ukrainek z mniejszości narodowej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hochschild, Arlie R. 2015. Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kalinowska, Katarzyna. 2012. „Interakcje pedagogiczne w szkole gimnazjalnej”. Przegląd Socjologii Jakościowej 8(3): 30–57.
Kalinowska, Katarzyna. 2018. Praktyki flirtu i podrywu. Studium z mikrosocjologii emocji. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Kałwa, Dobrochna. 2021. „Herstoria mówiona w Polsce. Kilka uwag o feministycznych projektach oral history”. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 11: 9–21. https://doi.org/10.26774/wrhm.283.
Kamińska-Jatczak, Izabela. 2024. „Praktyka tworzenia opowieści na przykładzie fotogłosu rodziców w sytuacjach wieloproblemowych”. Przegląd Socjologiczny 73(3): 121–148. https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.3/6.
Karnieli-Miller, Orit, Roni Strier, Liat Pessach. 2009. “Power relations in qualitative research”. Qualitative Health Research 19(2): 279–289. https://doi.org/10.1177/1049732308329306.
Kłosowska, Monika. 2016. „Przeciw metodologii?”. InterAlia 11b: 113–125.
Kondratowicz, Ewa. 2001. Szminka na sztandarze. Kobiety Solidarności 1980–1989. Rozmowy. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Krauz, Wika. 2021. „Jakiej płci są piłkarzy(n)ki? Żeński futbol i antropologia zaangażowana”. Przegląd Socjologii Jakościowej 17(1): 56–70. https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.1.05.
Król, Agnieszka. 2022. Reprodukcja a reżimy sprawności. O macierzyństwie, bezdzietności i niezależnym życiu kobiet z niepełnosprawnościami. Kraków: NOMOS.
Kubica, Grażyna. 2018. „Kobiety i (nie)obecność problematyki płci i gender w polskim ludoznawstwie i antropologii społeczno-kulturowej. Szkic historyczno-autoetnograficzny”. Lud 102: 155–184. http://dx.doi.org/10.12775/lud102.2018.05.
Kulendrarajah, Nirojan. 2018. “Ethical issues related to positionality and reverse asymmetry in international development research: Experiences in researching South Asian philanthropy”. Canadian Journal of Bioethics/Revue canadienne de bioéthique 1(1): 43–45. https://doi.org/10.7202/1058316ar.
Maguire, Patricia. 1987. Doing participatory research: A feminist approach. Amherst: University of Massachusetts Press.
Malinowska, Ewa. 2010. „Świadomość feministyczna kobiecej awangardy ruchu społecznego «Solidarność» – początek drogi do I Kongresu Kobiet w Polsce”. Przegląd Socjologiczny 59(3): 9–32.
Malinowski, Bronisław. 1984(1922). Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Warszawa: PWN.
Malinowski, Bronisław. 1987(1929). Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Warszawa: PWN.
Nawrocka, Zofia, Paulina, Julia, Magda, Anna, Weronika. 2013. Gwałt. Głos kobiet wobec społecznego tabu. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Prasa.
Olesen, Virginia. 2009. „Feministyczne badania jakościowe u progu millennium. Zarys i wyzwania”. W: Metody badań jakościowych, t. 1, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, 341–399. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Palęcka, Alicja. 2021. „«Spokojnie, jestem grzeczny». Molestowanie seksualne jako strategia uczestników badania”. Przegląd Socjologii Jakościowej 17(2): 44–60. https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.2.03.
Penn, Shana. 2003. Podziemie kobiet. Warszawa: Rosner & Wspólnicy.
Pilarska, Justyna. 2018. „Metodologie indygiczne w kontekście badań wrażliwych kulturowo”. Multicultural Studies 1: 143–158. https://doi.org/10.23734/mcs.2018.1.143.158.
Pitkin, Hanna. 1972. The concept of representation. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Ramazanoglu, Caroline, Janet Holland. 2002. Feminist methodology. Challenges and choices. London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE.
Reimann, Maria. 2019. Nie przywitam się z państwem na ulicy. Szkic o doświadczaniu niepełnosprawności. Wołowiec: Czarne.
Reinharz, Shulamit. 1992. Feminist methods in social research. New York: Oxford University Press.
Smith, Dorothy. 1988. The everyday world as problematic: A feminist sociology. Milton Keynes: Open University Press.
Smith, Dorothy. 2004. “Women’s perspective as a radical critique of sociology”. W: The feminist standpoint theory reader, red. S. Harding, 21–35. New York, London: Routledge.
Smith, Linda Tuhiwai. 2012. Decolonizing methodologies, research and indigenous peoples. London: Zed Books.
Staempfli, Adi, Anna Fairtlough. 2019. “Intervision and professional development: An exploration of a peer-group reflection method in social work education”. British Journal of Social Work 49: 1254–1273. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcy096.
Stanley, Lisa (red.). 2013 (1990). Feminist praxis. Research, theory and epistemology in feminist sociology. London: Routledge.
Strauss, Anselm, Shizuko Fagerhaugh, Barbara Suczek, Carolyn Wiener. 1982. “Sentimental work in the technologized hospital”. Sociology of Health and Illness 4(3): 254–278.
Tarkowska, Elżbieta (red.). 2013. Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego. Warszawa: IFiS PAN.
Tolich, Martin, Emma Tumilty, Luisa Choe, Bryndl Hohmann-Marriott, Nikki Fahey. 2020. “Why professional supervision should augment PhD candidates’ academic supervision”. W: Handbook of research ethics and scientific integrity, red. R. Iphofen, 589–602. Cham, Switzerland: Springer.
Weiner, Annette B. 1976. Women of value, men of renown. New perspectives in Trobriand exchange. Austin, London: University of Texas Press.
Wojnicka, Katarzyna. 2020. “Sex and the fieldwork: Gender, sexuality, nationality, and social class in research on European (heterosexual) men”. International Journal of Qualitative Methods 19: 1–10. https://doi.org/10.1177/1609406920938964.
Wyka, Anna. 1993. Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: IFiS PAN.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Author
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
