Struktura wagowa denarów rzymskich z lat 138-161

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/AAL/2019/65/11

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja i interpretacja parametrów wagowych denarów bitych w Rzymie w latach 138-161. Bazę źródłową tych rozważań stanowią informacje o monetach pochodzących z handlu, zebrane i uporządkowane przez autora. W tabeli 1 przedstawiono masę denarów Antonina Piusa. W tabeli 2 liczbę egzemplarzy denarów Antonina Piusa w poszczególnych przedziałach wagowych. W tabelach 3 i 4 przedstawiono analogiczne dane dotyczące denarów Faustyny I. W tabeli 5 przedstawiono liczbę denarów Marka Aureliusza, bitych za życia Antonina Piusa, w poszczególnych przedziałach wagowych. W tabeli 6 przedstawiono analogiczne dane dotyczące denarów Faustyny II. Dane z tabel 1-6 pozwalają wskazać serie denarów o podobnych parametrach kwantytatywno- -wagowych. Zdaniem autora jest bardzo prawdopodobne, że mogły to być serie „bliźniacze”, co oznacza, że były sobie współczesne. Wytypowane w ten sposób serie denarów przedstawiono w tabeli 7. Uzyskane dane pozwalają zawężyć chronologię niektórych denarów Antonina Piusa i Marka Aureliusza, np. denarów RIC 127 na lata 145-(147?) zamiast tradycyjnych 145-161 a także zaproponować dokładną chronologię niektórych serii denarów Faustyny I i II. Akceptacja hipotezy o istnieniu serii „bliźniaczych” jest szczególnie ważna w kontekście badań nad szczegółową chronologią monet rzymskich cesarzowych.

Bibliografia

Abdy R. 2014. Chronology of the Sabina’s coinage at the Roman mint, Revue Numismatique, 174, 73-91.

Ameling W. 1992. Die Kinder des Marc Aurel und die Bildnistypen der Faustina Minor, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 90, 147-166.

Balbuza K. 2010. Augusta in aeternitate. Motyw wieczności w Rzymie Antoninów ze szczególnym uwzględnieniem Faustyny Starszej. W E. Dąbrowa i in. (red.), Hortus historiae: księga pamiątkowa ku czci Profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin, Kraków, 398-410.

Basso Del L., Zamboni L. 2013. Problematiche inseriti l’introduzione del tipo della Fecunditas nella monetazione romana: il caso di Faustina Maggiore e il significato della maternità nella dinastia antonina, Rivista italiana di numismatiche e scienze affini, 114, 211-220.

Beckmann M. 2011. The coinage of Diva Faustina I. W Proceedings of the XIVth International Numismatic Congress Glasgow 2009, Glasgow, 1-3.

Beckmann M. 2012. Diva Faustina. Coinage and Cult in Rome and the Provinces, Numismatic Studies, 26, New York.

Butcher K., Ponting M. 2012. The Beginning of the End? The Denarius in the Second Century, The Numismatic Chronicle, 172, 66-172.

Butcher K., Ponting M., Evans J. 2014. The Met¬allurgy of Roman Silver Coinage: From the Reform of Nero to the Reform of Trajan. Cambridge.

Chiappini A. 2010. Rinvenimenti monetali e circolazione nella Penisola Italica all’epoca di Antonino Pio: spunti e riflessioni. W S. Antolini, A. Arnaldi, E. Lanzillotta (red.), Giornata di studi per Lido Gasperini: Roma, 5 giugno 2008, Tivoli, 131-142.

Dunkan-Jones R. 1998. Money and Government in the Roman Empire, Cambridge.

Filippini E. 2010. Iconografia monetale del potere femminile: l’attributo dello scettro. W M. Cac¬como Caltabiano i in. (red.), Tyrannis, Basileia, Imperium: Forme, prassi e simboli del potere politico nel mondo Greco e romano. Atti delle Giornate seminariali in onore di S. Nerina Consolo Langher (Messina 17-19 Dicembre 2007), 477-486.

Filippini E. 2011. Ritratti di Augustae nella gioielleria monetale di età romana: raccolta e sintesi preliminare di dati. W I. Baldini Lippolis, A.L. Morelli (red.), Oggetti-simbolo: produzione, uso e significato nel mondo antico, Bologna, 155-171.

Fittschen K. 1982. Die Bildnistypen der Faustina minor und Fecunditas Augustae, Göttingen.

Granino M. G. 2010. Proprietà di Augustae a Roma e nel Latium vetus. W A. Kolb (red.), Augustae. Machtbewusste Frauen am römischen Kaiserhof’ Akten der Tatung in Zürich 18.-20.9.2008, Berlin, 111-127.

Harl K. 1996. Coinage in the Roman Economy, Baltimore-London.

Jarzęcki K. 2015a. Monety z przedstawieniem cesarzowej Sabiny we wschodnich prowincjach Cesarstwa Rzymskiego, Warszawski Pamiętnik Numizmatyczny, 4, 7-24.

Jarzęcki K. 2015b. Mennictwo cesarzowej Kryspiny, Biuletyn Numizmatyczny, 3 (379), 161-174.

Jarzęcki K. 2015c. Lucylla w świetle źródeł numizmatycznych. W K. Filipow (red.), Pieniądz a propaganda: Wspólne dziedzictwo Europy. Studia i Materiały, Augustów-Warszawa, 34-52.

Jarzęcki K. 2016. Mennica w Rzymie w czasach Kommodusa, który zasłynął ze swego szaleństwa, Warszawski Pamiętnik Numizmatyczny, 5, 9-34.

Jarzęcki K. 2018. Mennica rzymska za Didiusza Juliana, Warszawski Pamiętnik Numizmatyczny, 6, 13-34.

Kluczek A. 2019. Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta, Katowice.

Kunisz A. 1993. Skarb rzymskich denarów z II w. n.e. z Tokar, województwo zamojskie, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria numizmatyczna i konserwatorska, 10, 37-93.

Kunisz A. 1998. Wojny a pieniądz. Z badań nad obiegiem srebrnej monety na wschodnim pograniczu Imperium Rzymskiego w epoce Sewerów (193-235), Katowice.

Lucchelli T.M. 1998. La moneta nei rapporti tra Roma e l’Europa barbarica: aspetti e problemi, Firenze.

Mitkowa-Szubert K. 1989. The Nietulisko Małe Hoards of Roman Denarii, Warszawa.

Morelli A.L. 2009. Il gioiello monetale in età romana. W I. Baldini Lippolis, M.T. Gnaitoli (red.), Oreficeria antica e medievale. Tecniche, produzione, società, Bologna, 79-102.

Mushmov N.A. 1934. Le trésor numismatique de Reka Devnia (Marcianopolis), Sofia.

Perassi C. 1999. Moneta nelle tombe di età romana imperiale: casi di scelta intenzionale sulla base dei soggetti e delle scritte? W Trouvailles monétaires de tombes. Actes du deuxième Colloque international du Groupe Suisse pour l’étude des trouvailles monétaires (Neuchâtel 1995), Lausanne, 43-69.

Perassi C. 2007. Gioielli monetali antichi e moderni. La documentazione dei cataloghi d’asta, Rivista italiana di numismatica e scienze affini, 108, 237-294.

Perassi C. 2014. Ritratti monetali delle Auguste nel III secolo d.C. Una crisi di genere? W Un confronto drammatico con il XXI secolo: l’Impero Romano del III secolo nella crisi monetaria. Atti del convegno (Biassono, 9 giugno 2012), Biassono, 193-232.

Pistellato A. 2015. Augustae nomine honorare: il ruolo delle Augustae fra ‘Staatsrecht’ e pras¬si politica. W J.-L. Ferrary, J. Scheid (red.), Il ‘princeps’ romano: autocrate o magistrato?, Pavia.

Rowan C. 2011. Communicating a CONSECRA¬TIO: The Deification Coinage of Faustina I. W Proceedings of the XIVth International Numismatic Congress Glasgow 2009, Glasgow, 991- 998.

Rowan C. 2013. Imaging the Golden Age: the coinage of Antoninus Pius, Papers of the British School at Rome, 81, 211-246.

Szeivert W. 1989. Die Münzprägung der Kaiser Marcus Aurelius, Lucius Verus und Commodus (161-192), Wien.

Walker D. R. 1977. The Metrology of the Roman Silver Coinage, Part II from Nerva to Commodus, British Archaeological Reports supplementary series 22, Oxford.

Coin Hoards of the Roman Empire – chre.ashmus. ox.ac.uk [dostęp: 10.11.2019]

Busseni A., La monetazione imperiale di Faustina II – Storia, caratteristiche, tematiche, cronologia [praca niepublikowana drukiem, dostępna na portalu www.academia.edu; dostęp: 29.11.2019]

Malvolta M., Considerazioni su Faustina Augusta [praca niepublikowana drukiem, dostępna na portalu www.academia.edu; dostęp: 10.11.2019]

www.acsearch.info

Pobrania

Opublikowane

2019-12-30

Jak cytować

Jarzęcki, K. (2019). Struktura wagowa denarów rzymskich z lat 138-161. Acta Archaeologica Lodziensia, 65, 157–184. https://doi.org/10.26485/AAL/2019/65/11

Numer

Dział

ARTYKUŁY