A Trajanic denarius from a modern grave in Inowrocław and the possibilities of its interpretation

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/AAL/2022/68/8

Słowa kluczowe:

Trajan, denarius, coin finds, Roman coins, Inowrocław, Cuyavia, medallion, drilled coins, heads of Saint John, XVIth century, XVIIth century, funeral rite, interests in antiquity

Abstrakt

 Artykuł jest poświęcony interpretacji odkrytego w Inowrocławiu pochówku kobiety, datowanego na XVI-XVII wiek, która na szyi miała zawieszony medalik wykonany z denara Trajana (RIC 6). W jednej z publik­acji tego znaleziska stwierdzono, że właścicielka nosiła medalik, gdyż uważała, że jest na nim przedstawiona głowa św. Jana Chrzciciela. Ze źródeł pisanych z XVI i XVII wieku wynika, że główkami świętego Jana ludność w Polsce nazywała znajdowane monety rzymskie. W tym artykule taka interpretacja została uznana za prawdopodobną, ale nie jedyną. Możliwe też, że medalik był traktowany jako ładny przedmiot bez względu na to co przedstawiał.

Bibliografia

Dante Allighieri, Divina Commedia.

Gazeta Warszawska, 25. 05. 1791.

The Gospel according to St. Matthew.

acsearch.info [access date: 21. 06. 2021]

Abramowicz A. 1992. Historia archeologii polskiej. Początki, Łódź.

Awianowicz B. 2019. From IVDEA CAPTA to LIVON(IA) POLOT(IA)Q(UE) RECEPTA. The Reception of the Famous Reverse of Vespasian Coins in Renaissance Poland, Wiadomości Numizmatyczne, LXIII, 209, pp. 1-11.

Bodzek J. 2006. Dawne i nowe znaleziska monet rzymskich w archiwum i zbiorze Muzeum Narodowego w Krakowie. Część II [in:] Nowe znaleziska importów rzymskich z ziem Polski III. Korpus znalezisk rzymskich z europejskiego Barbaricum-Polska. Suplement, ed. A. Bursche, R. Ciołek, vol. III, Warszawa, pp. 207-213.

Bogucki M., Dymowski A., Śnieżko G. 2017. The common people and material relics of Antiquity: The afterlife of ancient coins in the territory of present-day Poland in the Medieval and Modern periods, Studies in Ancient Art and Civilization, 21, pp. 275-297.

Bogucki M., Dymowski A., Śnieżko G. 2020. Catalogue of finds of ancient coins in contexts of the medieval and modern period [w:] Slivers of Antiquity. The Use of Ancient Coins in Central, Eastern and Northern Europe in the Medieval and Modern Periods, M. Bogucki, A. Dymowski, G. Śnieżko (eds.), Warszawa, pp. 367-442.

Butcher K., Ponting M. 2020. The Metallurgy of Roman Silver Coinage From the Reform of Nero to the Reform of Trajan, Cambridge.

Chmielowski B. 1745. Nowe Ateny albo Akademia wszelkiey scyencyi pełna, Lwów.

Fiò V. 2012. Il fenomeno della moneta in tomba di epoca medieval nell’Italia nord-occidentale: significati, continuità e rinnovamento di un rito, Tesi di Laurea, rel. prof. T. M. Lucchelli, Venezia.

Fischer A. 1921. Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Lwów.

Grupa M., Kozłowski T., Krajewska M., Grupa D., Janowska N., Jarzęcki K., Kurzawa D., Mucha N., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sz¬tuczka M., Słomczewska M., Wojciechowska A., Majorek M. 2015. History of St. Oswald church in Płonkowo, vol. I, Płonkowo.

Janusz B. 1912. Moneta lekarstwem magicznem i talizmanem, Wiadomości Numizmatyczno¬-Archeologiczne, 11, pp. 167-171.

Jaworski P., Crişan D. S. 2012. „A zowie je prosty lud świętego Jana pieniądze...” Wybór źródeł do dziejów zainteresowań monetą antyczną w szesnastowiecznym Krakowie, Biuletyn Numizmatyczny, 4 (368), pp. 259-264.

Jarzęcki K. 2020. Les pièces de monnaies de l’em¬pereur Nerva provenant de la collection du Musée archéologique et ethnographique de Łódź, Acta Archaeologica Lodziensia, 66, pp. 85-93.

Jarzęcki K. 2021. Ancient Coins in the Collection of the Jan Kasprowicz Museum in Inowrocław, Acta Archaeologica Lodziensia, vol. 67, pp. 69-88.

Jarzęcki K., Nowosad W., Grupa M. 2018. Coins and stratigraphy of Płonkowo church [in:] ed. M. Grupa, K. Jarzęcki, W. Nowosad, History of St. Oswald church in Płonkowo, vol. II, Płonkowo.

Jońca M. 2019. Sprawiedliwość Trajana. Legenda, sztuka i prawo [in:] Ius et ars. Boni et Aequi, red. A. Dębiński, M. Jońca, I. Leraczyk, Lublin, pp. 125-148.

Kiersnowski R. 1988. Moneta w kulturze wieków średnich, Warszawa.

Kolendo J. 1998. Gemma antyczna znaleziona w Gnieźnie. Przyczynek do zagadnienia chrystianizacji antycznej gliptyki, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, XLVI, nos. 1-2, pp. 79-86.

Kołyszko M. 2013. Dewocjonalia z końca XVI¬-XVIII wieku pochodzące z badań archeologicznych na terenie Polski (stan zachowania, identyfikacja, zagadnienia konserwatorskie), Toruń.

Kunisz A. 1993. Skarb rzymskich denarów II w. n.e. z Tokar, województwo zamojskie, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria numizmatyczna i konserwatorska, no. 10, pp. 37-93.

Męclewska M., Mikołajczyk A. 1983. Skarby monet z lat 1500-1649 na obszarze PRL, Warszawa.

Pasek J. Ch. 1924. Pamiętniki, Kraków.

Paszkiewicz B. 2013. Moneta w dawnym Gdańsku. Badania archeologiczne w latach 1997- 2009, Archeologia Gdańska, vol. VI, Gdańsk.

Pietroń B. 1996. Znaleziska monet z badań wykopaliskowych w Słaboszewie w latach 1991- 1993, Wiadomości Numizmatyczne, XL, 3-4 (157-158), pp. 161-165.

Ryś A. 2016. Chrześcijańska interpretacja kilku antycznych gemm, Vox Patrum, 36, vol. 65, pp. 585-603.

Sikorski Cz. 2002. Encyklopedia wiedzy o zabytkach Inowrocławia, ed. J. Sikorska, Inowrocław.

Siwiak W. 2015. Życie codzienne mieszkańców Bydgoszczy od XIV do XVII wieku (w świ¬etle wybranych źródeł kultury materialnej), Bydgoszcz.

Siwiak W. 2017. Groby z darami monetarnymi z XV-XVII w. z przykościelnego cmentarza kościoła Marii Panny bydgoskich karmelitów, [w:] Pieniądz i banki na Pomorzu, eds. W. Garbaczewski, R. Macyra, Studia nad dziejami pieniądza i bankowości w Polsce, 3, Poznań, pp. 169-190.

Siwiak W. 2018. O denarach rzymskich nazywanych „pieniążkami świętego Jana”, Wiadomości Numizmatyczne, LXII, 1-2 (205-206), pp. 115-128.

Skarga P. 1615. Żywoty świętych Stárego y Nowego Zakonu, na káżdy dzień przez cáły rok. Kraków.

Werner B. 2013. Wspomnienia z długiego życia. Seroczyn.

Pobrania

Opublikowane

2022-12-20

Jak cytować

Jarzęcki, K. (2022). A Trajanic denarius from a modern grave in Inowrocław and the possibilities of its interpretation. Acta Archaeologica Lodziensia, 68, 107–115. https://doi.org/10.26485/AAL/2022/68/8

Numer

Dział

ARTYKUŁY