Finansowanie kampanii wyborczej w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2020/29/4Słowa kluczowe:
finansowanie kampanii wyborczej, zasada jawności, komitety wyborcze, pełnomocnik komitetu wyborczego, sprawozdanie finansowe komitetu wyborczegoAbstrakt
Przedmiotem niniejszego artykułu jest sposób finansowania kampanii wyborczych w Polsce. W pierwszej części pracy przeanalizowana została – mająca konstytucyjne podstawy – zasada jawności finansowania kampanii wyborczych, która odgrywa kluczową rolę w zakresie kontroli środków wydatkowanych przez komitety wyborcze. Następnie zwrócono uwagę na sposób gromadzenia i wydatkowania środków, przeznaczonych na agitację wyborczą – zarówno odnośnie prawnych ograniczeń i limitów określonych w Kodeksie wyborczym, jak i wymogów formalnych związanych z prowadzeniem gospodarki finansowej. Podkreślona została również rola pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego oraz kontroli i sprawozdawczości w zakresie finansów pod-miotów biorących udział w wyborach.
Bibliografia
Banaszak Bogusław. 2018a. Komentarz do art. 125 k.w. W Bogusław Banaszak, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck, Legalis.
Banaszak Bogusław. 2018b. Komentarz do art. 135 k.w. W Bogusław Banaszak, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck, Legalis.
Bitner Michał. 2018. „Status prawny i gospodarka finansowa komitetów wyborczych w wyborach do organów jednostek samorządu terytorialnegoˮ. Finanse Komunalne 9.
Błaszczak Justyna. 2016. „Kontrola społeczna finansowania kampanii wyborczych w Polsceˮ. Gubernaculum et Administratio 1 (13).
Chmaj Marek. 2008. Status środków otrzymywanych przez partie polityczne z budżetu państwa z tytułu subwencji. Problematyka jawności. W Subwencje z budżetu państwa dla partii politycznych. Jawność i kontrola. Red. Jarosław Zbieranek. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Czaplicki Kazimierz, Zbieranek Jarosław. 2018a. Komentarz do art. 125 Kodeksu wyborczego. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Czaplicki Kazimierz, Zbieranek Jarosław. 2018b. Komentarz do art. 134 Kodeksu wyborczego W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Czaplicki Kazimierz, Zbieranek Jarosław. 2018c. Komentarz do art. 135 i 136 Kodeksu wyborczego. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Czaplicki Kazimierz, Zbieranek Jarosław. 2018d. Komentarz do art. 127 Kodeksu wyborczego. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Czaplicki Kazimierz, Zbieranek Jarosław. 2018e. Komentarz do art. 142 Kodeksu wyborczego. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Dębska Monika. 2013. Ustawa o partiach politycznych. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
Gałązka Marta, Solon-Lipiński Marek, Zbieranek Jarosław. 2012. Przejrzystość finansowania kampanii wyborczych i partii politycznych. Wybrane problemy i rekomendacje. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Garlicki Leszek. 2014. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Liber.
Gąsior Tomasz. 2013. „Problematyka finansowania partii politycznych w Polsce”. Przegląd Sejmowy 5 (118).
Gąsior Tomasz. 2015a. Kontrola finansowania komitetów wyborczych. Zagadnienia prawno-administracyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Gąsior Tomasz. 2015b. „Obowiązek sprawozdawczy komitetów wyborczych”. Samorząd Terytorialny 7–8.
Gebethner Stanisław. 2000. „Konstytucyjna zasada jawności finansowania partii politycznychˮ. Konferencje i Seminaria. Biuletyn BSiE 6 (34).
Gorgol Andrzej. 2011. Prawne aspekty publicznego finansowania partii politycznych w Polsce i na poziomie europejskim, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Granat Mirosław, Gorgol Andrzej, Sobczak Jacek. 2013. Ustawa o partiach politycznych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Grzelka Maria. 2014. Instytucja pełnomocnictwa w Kodeksie wyborczym. Pełnomocnik wyborczy i pełnomocnik finansowy. W Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu z okazji 40-lecia pracy zawodowej”. Red. Piotr Hofmański, Piotr Kardas, Paweł Wiliński. Warszawa: LexixNexis, LEX.
Miaskowska-Daszkiewicz Katarzyna, Szmulik Bogumił (red.). 2012. Administracja publiczna. Ustrój administracji samorządowej. Tom III. Warszawa: C.H. Beck, Legalis.
Michalak Bartłomiej, Sokala Andrzej, Uziębło Piotr. 2013. Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Osowski Szymon, Wilk Bartosz. 2016. „Jawność jako zasada demokratycznego państwa pra-waˮ. Krajowa Rada Sądownictwa 4, LEX.
Piotrowski Ryszard. 2014. „Demokracja a finansowanie partii politycznych w świetle Konstytucji RPˮ. Studia Iuridica Lublinensia 22.
Rakowska-Trela Anna, Składowski Konrad. 2018. Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian 2018. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Uliasz Joanna. 2011. „Zasada jawności finansowania kampanii wyborczych w nowym Kodeksie wyborczym – wybrane zagadnienia”. Przegląd Prawa Publicznego 4.
Urbaniak Krzysztof. 2018. „Wybory jako demokratyczny sposób kreowania organów władzy publicznej a dobro wspólne”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1.
Uziębło Piotr. 2013. Zasada równości wyborów parlamentarnych w państwach europejskich i południowoamerykańskich. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
Uziębło Piotr. 2017. „Kilka uwag o zgodności z Konstytucją RP przepisów art. 38A oraz art. 38D ustawy o partiach politycznych”. Gdańskie Studia Prawnicze XXXVIII.
Zaleśny Jacek. 2011. „Finansowanie kampanii wyborczej w wyborach parlamentarnych. Regulacje prawne i ich zastosowanieˮ. Iusnovum 4.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 1321).
Ustawa Kodeks wyborczy z dnia 5 stycznia 2011 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 754 ze zm.).
Ustawa o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1429).
Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z dnia 10 października 2002 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2177 ze zm.).
Ustawa o partiach politycznych z dnia 27 czerwca 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 580).
Ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2357).
Ustawa Prawo prasowe z dnia 26 stycznia 1984 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1914).
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2009 r., sygn. akt III SW 47/09.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2012 r., sygn. akt III SW 2/12.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2016 r., sygn. akt III SW 13/16.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w z dnia 3 sierpnia 2016 r., sygn. akt II SAB/Wa 1115/16.
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ (dostęp 10.03.2020).
Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 sierpnia 2019 r., znak ZKF-621-6/19, dot. zasad finansowania kampanii wyborczej w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 13 października 2019 r.
