Nietrwałość związków intymnych – społeczno-demograficzne uwarunkowania powodów potencjalnej decyzji o rozstaniu kobiet i mężczyzn
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.1/4Słowa kluczowe:
nietrwałość związków intymnych, kryzys związku, rozwody, kobiety, mężczyźniAbstrakt
Artykuł wpisuje się w zakres problematyki socjologii rodziny, przede wszystkim w obszar zainteresowań socjologii pary i socjologii intymności. Projektowanie badań i analizy ich wyników dokonane zostały w perspektywie przemian życia małżeńsko-rodzinnego L. Jamieson, A. Giddensa, U. Becka i E. Beck-Gernsheim. Konceptualizacja badań wyznaczona była koncepcją związku intymnego J.C. Kaufmanna oraz koncepcją płci R. Connell. Głównym zamierzeniem badawczym było rozpoznanie społeczno-demograficznych uwarunkowań powodów potencjalnej decyzji o zakończeniu związku. Badania zrealizowano w 2018 roku na reprezentatywnej próbie 951 dorosłych mieszkańców Polski metodą wywiadów bezpośrednich w wersji CAPI (Computer Assisted Personal Interview). Celem badań było ustalenie istotnych dla kobiet i mężczyzn powodów decyzji o odejściu od partnera/partnerki w sytuacji kryzysu w związku i braku satysfakcji z niego oraz wyjaśnienie zależności między cechami społeczno-demograficznymi a tymi powodami w ramach kategorii płci. W badaniach ustalono, że najczęściej wskazywanym powodem możliwej decyzji o odejściu od partnera(-ki) jest niewierność partnera(-ki) oraz dysfunkcje związku. Płeć okazała się czynnikiem różnicującym częstość wskazywania powodów decyzji o rozstaniu tylko w zakresie dysfunkcji związku. Analizy w ramach kategorii płci pozwoliły ustalić, że w przypadku kobiet czynnikami różnicującymi powody decyzji o rozstaniu w przypadku braku satysfakcji ze związku są wiek, wykształcenie, status intymny. W przypadku mężczyzn czynnikami różnicującymi są wiek, grupa społeczno-zawodowa, status intymny.
Bibliografia
Acker Joan. 1990. “Hierarchies, jobs, bodies: A theory of gendered organizations”. Gender & Society 2: 139–158.
Afifi Tamara, Sharde Davis, Amanda Denes, Anne Merrill. 2013. “Analyzing divorce from cultural and network approaches”. Journal of Family Studies 19(3): 240–253.
Amato Paul R. 2000, “The consequences of divorce for adults and children”. Journal of Marriage and Family” 62(4): 1269–1287.
Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia. 2018. Lublin: Wydawnictwo Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. http://www.iskk.pl/images/stories/Instytut/dokumenty/Annuarium_ Statisticum_2018.pdf [dostęp: 12.06.2019]
Bauman Zygmunt. 2003. Liquid love: On the frailty of human bonds. Cambridge: Polity Press.
Beck Ulrich, Elizabeth Beck-Gernsheim. 1995. The normal chaos of love. Cambridge: Polity Press.
CBOS. 2013. Polacy o rozwodach. Komunikat z badań. BS/36/2013, Centrum Badania Opinii Społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_036_13.PDF [dostęp: 17.06.2019].
CBOS. 2019. Stosunek Polaków do rozwodów. Komunikat z badań nr 7/2019, Centrum Badania Opinii Społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_007_19.PDF [dostęp: 07.02.2020].
Connell Raewyn. 1987. Gender and power: Society, the person and sexual politics. California: Stanford University Press.
Connell Raewyn. 2013. Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eurostat. 2015. Marriage and birth statistics – new ways of living together in the EU. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/42059.pdf [dostęp 07.06.2019].
Ferree Myra M. 2003. “Practice makes perfect?: A comment on Yancey Martin’s gendering practices, practicing gender”. Gender & Society 17(3): 373–378.
Giddens Anthony. 2006. Przemiany intymności: Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giddens Anthony. 2007. The global revolution in family and personal life. In: Family in Transition, A.S. Skolnick, J.H. Skolnick (eds.), 76–95. Boston: Pearson.
Hills Charles T., Zick Rubin, Letitia A. Peplau. 1976. “Breakups before marriage: The end of 103 affairs”. Journal of Social Issues 32(2): 147–168.
Holmes Janet, Meredith Marra. 2011. “Leadership discourse in a M aori workplace: Negotiating gender, ethnicity and leadership at work”. Gender and Language 5(2): 317–342.
Illouz Eva. 2016. Dlaczego miłość rani. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Jalovaara Marika. 2003. “The joint effects of marriage partners’ socioeconomic positions on the risk of divorce”. Demography 40(1): 67–81.
Jamieson Lynn. 1998. Intimacy: Personal relationships in modern societies. Cambridge–Malden: Polity Press.
Jamieson Lynn. 2008. Od rodziny do intymności. W: Socjologia codzienności, P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), 115–142. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jarocka Marta. 2015. „Wybór formuły normalizacyjnej w analizie porównawczej obiektów wielocechowych”. Engineering Management in Production and Services 7(1): 113–126. DOI:10.12846/j.em.2015.01.08.
Jewdokimow Marcin, Magdalena Garncarek. 2007. „W pół kroku. Single o sobie samych”. Societas/Communitas 4–5(2): 173–194.
Kaufmann Jean-Claude. 1993. Sociologie du couple (4 edition). Paris: Presses Universitaires de France.
Kaufmann Jean-Claude. 1995. Trame coniugali. Panni sporchi e rapporto di coppia. Bari: Edizioni Dedalo.
Kaufmann Jean-Claude. 2005. Casseroles, amour et crises. Ce que cuisiner veut dire. Paris: Armand Colin.
Kaufmann Jean-Claude. 2008. Baruffe d`amore. Le piccole guerre di coppia. Bologna: Societa Editrice il Mulino.
Kaufmann Jean-Claude. 2012. Niezwykła historia szczęśliwej miłości. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kukuła Karol. 2000. Metoda unitaryzacji zerowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lahad Kinneret. 2011. “Singlehood, waiting, and the sociology of time”. Sociological Forum 27(1): 163–186.
Lévi-Strauss Claude. 2012. Elementarne struktury pokrewieństwa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Martin Patricia Y. 2004. “Gender as social institution”. Social Forces 82(4): 1249−1273.
Musiał Maciej. 2015. Intymność i jej współczesne przemiany. Studium z filozofii kultury. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Paprzycka Emilia, Edyta Mianowska. 2020. Granice (nie)trwałości związku. Rozstanie jako kategoria analizy w badaniach nad współczesną parą intymną. W: Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), 112–142. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Paprzycka Emilia, Zbigniew Izdebski. 2016. Single i singielki. Intymność i seksualność osób żyjących w pojedynkę. Warszawa: Difin.
Paprzycka Emilia. 2019. Biografie intymne singli – analiza typologiczna. W: Obyczajowość seksualna Polaków. Perspektywa interdyscyplinarna, K. Wąż (red.), 135–177. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Raport GUS. 2016. Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. oprac. J. Stańczak, K. Stelmach, M. Urbanowicz. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf [dostęp 10.04.2019].
Rocznik Demograficzny. 2016. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/3/10/1/rocznik_demograficzny_2016.pdf [dostęp: 7.06.2019].
Rocznik Demograficzny. 2018. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2018,3,12.html [dostęp: 17.02.2020].
Rocznik Demograficzny. 2019. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2019,3,13.html [dostęp: 17.02.2020].
Schmidt Filip. 2015. Para, mieszkanie, małżeństwo: Dynamika związków intymnych na tle przemian historycznych i współczesnych dyskusji o procesach indywidualizacji. Warszawa–Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK i Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
Shapiro Adam D., James D. Lambert. 1999. “Longitudinal effects of divorce on the fatherchild relationship and on father’s psycholological well-being”. Journal of Marriage and the Family 61(2): 186–203.
Strzelecka Celina. 2017. „Wpływ czasu społecznego na konstruowanie modeli życia rodzinnego”. Tematy z Szewskiej 219: 7–19.
Szlendak Tomasz. 2011. Socjologia rodziny: Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wallerstein Judith S., Sandra Blakeslee. 1989. Second chances: Men, women, and children a decade after divorce. New York: Ticknor & Fields.
Wharton Amy S. 2006. The sociology of gender. An introduction to theory and research. Malden–Oxford: Blackwell Publishing.
