Anty-moralność i moralność podporządkowana w ujęciu socjologii queer
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.2/6Słowa kluczowe:
moralność, władza, socjologia queer, seksualnośćAbstrakt
Celem artykułu jest podjęcie refleksji teoretycznej nad możliwymi kierunkami socjologicznej analizy moralności z perspektywy badań queer. W pierwszej części artykułu zaprezentowano pięć sposobów takiego konceptualizowania moralności, którego punktem wyjścia jest doświadczenie osób płciowo i/lub seksualnie nienormatywnych: moralność jako urządzenie (franc. dispositif) biopolitycznej władzy, jako systemu hegemonicznej wiedzy, jako zespołu praktyk „władzy sądzenia”, jako efektu „ideologicznego podszycia” i jako zespołu praktyk moralnych. Następnie przedstawiono dwie szersze ramy teoretyczne queerowej socjologii moralności: teorię anty-moralności i teorię moralności podporządkowanej.
Bibliografia
Althusser Louis. 2006. Ideologia i aparaty ideologiczne państwa. Wskazówki do badań. tłum. A. Staroń. Warszawa: Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski).
Berlant Lauren, Michael Warner. 1998. “Sex in public”. Critical Inquiry 24(2): 547–566.
Bourdieu Pierre. 2004. Męska dominacja. tłum. L. Kopciewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Butler Judith. 1993. Bodies that matter: On the disursive limits of sex. London, New York: Routledge.
Butler Judith. 2008. Uwikłani w płeć: Feminizm i polityka tożsamości. tłum. K. Krasuska. Wstęp: Olga Tokarczuk. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Butler Judith. 2018. Psychiczne życie władzy. Teorie ujarzmienia. tłum. T. Kaszubski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Dave Naisargi N. 2010. Between queer ethics and sexual morality. In: Ordinary ethics: Anthropology, language, and action. M. Lambek (ed.), 368–375. New York: Fordham University Press.
Derrida Jacques. 1972. La dissémination. Paris: Seuil.
Derrida Jacques. 2011. O gramatologii. tłum., przedmowa, posłowie B. Banasiak. Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Foucault Michel. 1998. Nadzorować i karać: Narodziny więzienia. tłum. T. Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Foucault Michel. 2000. Historia seksualności. tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Warszawa: Czytelnik.
Giddens Anthony. 2006. Przemiany intymności: Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hanckel Benjamin, Alan Morris. 2014. “Finding community and contesting heteronormativity: Queer young people’s engagement in an Australian online community”. Journal of Youth Studies 17(7): 872–886. https://doi.org/10.1080/13676261.2013.878792.
Halberstam Jack. 2018. Przedziwna sztuka porażki. tłum. M. Denderski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Haraway Donna. 2003. „Manifest cyborgów: Nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych”. tłum. S. Królak, E. Majewska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 1(3): 49–87.
hooks bell. 2008. „Margines jako miejsce radykalnego otwarcia”. Literatura na Świecie 1–2: 108–139.
Huffer Lynne. 2013. Are the lips a grave? A queer feminist on the ethics of sex. New York: Columbia University Press.
Kemple Thomas. 2022. “Milestones and cornerstones: Queering the life course”. Journal of Classical Sociology 22(1): 100–106. https://doi.org/10.1177/1468795X211048800.
Kiciński Krzysztof. 1998. Orientacje moralne: Próba typologii. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Katedra Socjologii Moralności i Aksjologii Ogólnej.
Kochanowski Jacek. 2008. Wiedza i opór. W: Spektakl i wiedza. Perspektywa społecznej teorii queer. J. Kochanowski (red.), 165–287. Łódź: Wydawnictwo Wschód-Zachód.
Kochanowski Jacek. 2010. Głosy z marginesu: Queer studies a problematyka socjologii wiedzy. W: Teoretyczne podstawy socjologii wiedzy. P. Bytniewski, M. Chałubiński (red.), 176–191. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kosofsky Sedgwick Eve. 1993. Tendencies. Durham, NC: Duke University Press.
Liebler Carol M., Joseph Schwartz, Todd Harper. 2009. “Queer tales of morality: The press, same-sex marriage, and hegemonic framing”. Journal of Communication 59(4): 653–675. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2009.01451.x.
Morton Donald. 1996. The material queer: A lesbigay cultural studies reader. Boulder, Colorado: Westview Press.
Namaste Ki. 1994. “The politics of inside/out: Queer theory, poststructuralism, and a sociological approach to sexuality”. Sociological Theory 12(2): 220–231. https://doi.org/10.2307/201866.
Ossowska Maria. 1963. Socjologia moralności: Zarys zagadnień. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Powell Christopher. 2010. Four concepts of morality: Differing epistemic strategies in the classical tradition. In: Handbook of the sociology of morality. S. Hitlin, S. Vaisey (eds.), 35–36. New York, Dordrecht, Heidelberg, London: Springer.
Rich Adrienne. 1980. “Compulsory heterosexuality and lesbian existence”. Signs: Journal of Women in Culture and Society 4(5): 631–660. https://doi.org/10.1086/493756.
Ror Malone Karen, Shannon Kelly D. 2012. Beyond objectivity to extimité: Feminist epistemology and psychoanalysis. In: Re(con)figuring psychoanalysis: Critical juxtapositions of the philosophical, the sociohistorical and the political. A. Gülerce (ed.), 93–113. London, New York, Shanghai: Palgrave Macmillan.
Rubin Gayle. 2004. „Rozmyślając o seksie. Zapiski w sprawie radykalnej teorii polityki seksualności”. tłum. J. Mizielińska. Lewą Nogą 16: 164–224.
Ruffolo David V. 2016. Post-queer politics. London: Routledge.
Schotten C. Heike. 2019. “Nietzsche and emancipatory politics: Queer theory as anti-morality”. Critical Sociology 45(2): 213–226.
Seidman Steven. 2012. Społeczne tworzenie seksualności. tłum. P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Warner Michael. 1993. Introduction. In: Fear of a queer planet: Queer politics and social theory. M. Warner (ed.), vii–xxxi. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
Žižek Slavoj. 2001. Wzniosły obiekt ideologii. tłum. J. Bator, P. Dybel. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
