Social education as a vaccine against infodemia? Exploring health capital during the COVID-19 pandemic in Poland
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2022/71.2/5Keywords:
pandemic, health capital, health literacy, vaccinationAbstract
The challenges arising from the global health crisis have revealed the importance of health capital. Referring to the multidimensional definition by Anna Schneider-Kamp [2021], we analyze the actual and potential resources making health capital available to Poles during the pandemic. First, we discuss the importance of health literacy for preservation of good health and searching for reliable information on the pandemic. Second, we take up the issues of strategies that women and men in Poland use to manage the pandemically changed life. Based on the available research, we also analyze how the social and economic capitals have influenced the social field of health. We address it by referring to the pandemic challenges of family, professional and individual lives. Assuming that the attitude towards vaccinations against COVID-19 is an indicator of how the health capital has been applied, we verify the attitudes of Polish men and women towards the coronavirus vaccine. Finally, we review health educational materials and programs created in Poland during the pandemic by the state and non-governmental organizations. In our closing remarks we discuss which of them have a chance to contribute to the development of health capital, and which appear to be fake activities.
References
Beck Ulrich. 2004. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
CBOS. 2020a. Koronasceptycyzm, czyli kto nie wierzy w zagrożenie epidemią. Nr 158/2020. Warszawa.
CBOS. 2020b. Życie codzienne w czasach zarazy. Nr 60/2020. Warszawa.
CBOS. 2022a. Koronawirus – obawy, stosunek do szczepień, ocena polityki rządu. Nr 2/2022. Warszawa.
CBOS. 2022b. Koronawirus – obawy, stosunek do szczepień, ocena polityk rządu. Nr 7/2022. Warszawa.
Dec Tomasz. 2021. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego. Hasło: Koronasceptyk. https://nowewyrazy.pl/haslo/koronasceptyk.html [dostęp: 26.02.2022].
Duong Tuyen Van, Minh H. Nguyen, Sheng-Chih Chen, Yung-Kai Huang, Orkan Okan, Kevin Dadaczynski, Chih-Feng Lai. 2021. “Oxford COVID-19 vaccine hesitancy in school principals: Impacts of gender, well-being, and coronavirus-related health literacy”. Vaccines 9(9): 985.
Duplaga Mariusz. 2020. “Determinants and consequences of limited health literacy in Polish society”. International Journal of Environmental Research and Public Health 17(2): 642. https://doi.org/10.3390/ijerph17020642.
Eurobarometr. 2021. Attitudes on vaccination against COVID-19. https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2512 [access: 26.02.2022].
Eysenbach Gunther. 2020. “How to fight an infodemic: The four pillars of infodemic management”. Journal of Medical Internet Research 22(6): e21820.
Flieger Estera. 2020. Marcin Duma: My państwu nie ufamy. Jasnymi punktami na mapie zaufania są organizacje społeczne. ngo.pl Portal Organizacji Samorządowych. https://publicystyka.ngo.pl/marcin-duma-my-panstwu-nie-ufamy-jasnymi-punktami-na-mapie-zaufania-saorganizacje-spoleczne-wywiad [dostęp: 10.03.2022].
Gambin Małgorzata, Tomasz Oleksy, Marcin Sękowski, Anna Wnuk, Małgorzata Woźniak-Prus, Grażyna Kmita, Paweł Holas, Ewa Pisula, Emilia Łojek, Karolina Hansen, Joanna Gorgol, Karolina Kubicka, Mirosława Huflejt-Łukasik, Andrzej Cudo, Agnieszka Ewa Łyś, Anna Szczepaniak, George A. Bonanno. 2021. “Pandemic trajectories of depressive and anxiety symptoms and their predictors: Five-wave study during the COVID-19 pandemic in Poland”. Psychological Medicine [in press]. https://doi.org/10.1017/S0033291721005420.
Gąsiorowska Ewa, Emilia Kulczyk-Prus. 2011. W poszukiwaniu przygody: Poradnik drużynowego drużyny starszoharcerksiej. Warszawa: Marron Edition.
GUS . 2021. Wybrane aspekty rynku pracy w Polsce. Aktywność ekonomiczna ludności przed i w czasie pandemii COVID-19. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/zasady-metodyczne-rocznik-pracy/wybrane-aspekty-rynku-pracy-w-polsce-aktywnoscekonomiczna-ludnosci-przed-i-w-czasie-pandemii-covid-19,11,1.html [dostęp: 10.03.2022].
Feliksiak Michał. 2020. Sytuacja zawodowa Polaków w czasie pandemii. W: Opinie i Diagnozy nr 46. Pandemia koronawirusa w opiniach Polaków, A. Cybulska, K. Pankowski (red.), –51. CBOS.
Francuz Piotr. 2007. Strach i lęk w reklamie politycznej. W: Psychologiczne aspekty komunikacji wizualnej, P. Francuz (red.), 213–230. Wydawnictwo KUL: Lublin.
Holton Robert. 2016. Some social consequences of the global financial crisis. In: The consequences of global disasters, A. Elliott, E. Hsu (eds.), 223–233. Abingdon, UK: Routledge.
Hubicz Katarzyna. 2020. Koronawirus: Polacy wiedzą o nim więcej niż Chińczycy. https://www.poradnikzdrowie.pl/aktualnosci/koronawirus-polacy-wiedza-o-nim-wiecej-niz-chinczycyaa-kruu-jgH6-T5Jx.htm [dostęp: 10.03.2022].
Hugo-Bader Jacek. 2022. Strażnicy wolności. Wydawnictwo Agora: Warszawa.
Jarynowski Andrzej, Monika Wójta-Kempa, Vitaly Belik. “Trends in interest of COVID-19 on Polish Internet”. Przegląd Epidemiologiczny 74(2): 258–275. https://doi.org/10.32394/pe.74.20 . PMID: 33112108.
Kamecki Marek. 2017. Stosowanie metody harcerskiej w drużynie harcerzy. Warszawa: Niezależne Wydawnictwo Harcerskie.
Klimczuk Andrzej. 2021. Pandemia COVID-19 z perspektywy teorii ryzyka. W: Polska... Unia Europejska... Świat... w pandemii COVID-19 – wybrane zagadnienia. Wnioski dla kształtowania i prowadzenia polityki publicznej, A. Bartoszewicz, K. K siężopolski, A. Zybała (red.),34–56. Warszawa: Elipsa.
Klementowska Aneta. 2021. „Pandemia Covid-19 a realizacja funkcji opiekuńczo-wychowawczej w wiejskich rodzinach wielodzietnych – wybrane problemy”. Wychowanie w Rodzinie 1: 71–89.
Kłosińska Katarzyna. 2020. Hasło: covidianin. https://nowewyrazy.uw.edu.pl/haslo/389-covidianin.html [dostęp: 10.03.2022].
Krause Ewa. 2021. „Sytuacja kobiet na rynku pracy w czasie pandemii”. Edukacja Ustawiczna Dorosłych 1: 159–176.
Kubacka-Jasiecka Dorota. 2010. Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: WA IP.
Kuropka Ireneusz, Agnieszka Rossa, Wiktoria Wróblewska, Bogdan Wojtynik, Przemysław Sleszyński. 2021. Pandemia oraz jej skutki zdrowotne i demograficzne. Raport Komitetu Nauk Demograficznych PAN. https://knd.pan.pl/images/Pandemia_oraz_jej_skutki_zdrowotne_i_demograficzne.pdf dostęp: 21.06.2022].
Matyjaszczyk-Łoboda Olga. 2021. „Opis jednostki leksykalnej covidianin”. Oblicza Komunikacji 13: 99–114.
NIK . 2021. NIK o rehabilitacji leczniczej. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-rehabilitacji-leczniczej-2021.html [dostęp: 27.06.2022].
OECD. 2021. State of Health in the EU Polska Profil systemu ochrony zdrowia 2021. https://health.ec.europa.eu/system/files/2021-12/2021_chp_poland_polish.pdf [access: 27.06.2022].
Okan Orkan, Melanie Messer, Diane Levin-Zamir, Leena Paakkari, Kristine Sørensen. 2022. “Health literacy as a social vaccine in the COVID-19 pandemic”. Health Promotion International. 2021: 1–9. doi:10.1093/heapro/daab197. Epub ahead of print. PMID: 35022721; PMCID: PMC8807235.
Oleksy Tomasz, Anna Wnuk, Dominika Maison, Agnieszka Łyś. 2021. “Content matters.
Different predictors and social consequences of general and government-related conspiracy theories on COVID-19”. Personality and Individual Differences 168: 110289.
Paakkari Leena, Orkan Okan. 2020. “COVID-19: Health literacy is an underestimated problem”. The Lancet. Public Health 5(5): e249.
Paakkari Leena, Olli Paakkari. 2012. “Health literacy as a learning outcome in schools”. Health Education 112(2): 133–152.
Piwoński Jerzy, Aleksandra Piwońska, Jerzy Głuszek, Wojciech Bielecki, Andrzej Pająk, Krystyna Kozakiewicz, Bogdan Wyrzykowski, Stefan Rywik. 2005. „Ocena częstości występowania niskiego poziomu wsparcia społecznego oraz objawów depresji w populacji polskiej. Wyniki programu WOBASZ”. Kardiologia Polska 63(6): 1–4.
Płoszaj Katarzyna, Dorota Kochman. 2021. „Wpływ pandemii Koronawirusa (COVID–19) na jakość życia rodziny i dziecka”. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 6(3): 59–78.
Polak Paulina, Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner. 2019. “Much ado about nothing. The responsiveness of the healthcare system in Poland through patients’ eyes”. Health Policy 123(12): 1259–1266.
Rodman Alexandra M., Maya L. Rosen, Steven W. Kasperek, Makeda Mayes, Liliana Lengua, Andrew N. Matzooff, Katie A. MclAughlin. 2021. “Social behavior and youth psychopathology during the COVID-19 pandemic: A longitudinal study”. Preprint: https://doi.org/10.31234/osf.io/y8zvg.
Sasińska-Klas Teresa. 2021. Zaufanie społeczne w oczach polskiej opinii publicznej: ceniona wartość czy jej deficyt? W: Zapisując świat: w dziennikarsko-literackim pejzażu form, tematów, gatunków: prace ofiarowane dr hab. Andrzejowi Kaliszewskiemu Profesorowi UJ, E. Żyrek-Horodyska (red.), 263–285. Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i K omunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Schneider-Kamp Anna. 2021. “Health capital: Toward a conceptual framework for understanding the construction of individual health”. Social Theory and Health 19: 205–219.
Sikorska Iwona M., Natalia Lipp, Paulina Wróbel, Mirella Wyra. 2021. “Adolescent mental health and activities in the period of social isolation caused by the COVID-19 pandemic”. Advances in Psychiatry and Neurology/Postępy Psychiatrii i Neurologii 30(2): 79–95.
Słońska Zofia, Agnieszka A. Borowska, Anita E. Aranowska. 2015. “Health literacy and healthamong the elderly: Status and challenges in the context of the Polish population aging process”. Anthropological Review 78(3): 297–307.
Sørensen Kristine, Jürgen M. Pelikan, Florian Röthlin, Kristin Ganahl, Zofia Slonska, Gerardine Doyle, James Fullam, Barbara Kondilis, Demosthenes Agrafiotis, Ellen
Uiters. 2015. “Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU)”. European Journal of Public Health 25(6): 1053–1058.
Syrek Ewa. 2019. „Teoretyczne podstawy współczesnej pedagogiki zdrowia jako subdyscypliny pedagogiki”. Pedagogika Społeczna 2(72): 9–23.
Świątkiewicz-Mośny Maria, Anna Prokop-Dorner, Magdalena Ślusarczyk, Aleksandra
Piłat-Kobla, Natalia Ożegalska-Łukasik, Joanna Zając, Małgorzata Bała. 2022. When
Peppa Pig and Confucius meet, joining forces on the battlefield of health literacy – an analysis of COVID-19 educational materials for children and adolescents from China, the USA,and Europe. PLOS ONE [in print].
Świątkiewicz-Mośny Maria, Aleksandra Wagner, Paulina Polak. 2022. “The anti-vaccination Robinsons – Isolated actors of the mainstream vaccination discourse in Poland”. Current Sociology (online first). https://doi.org/10.1177/00113921221078048.
Tamarit Alicja, Usue de la Barrera, Estefanía Mónaco, Konstance Schoeps, Inmaculada Montoya-Castilla. 2020. “Psychological impact of COVID-19 pandemic in Spanish adolescents: Risk and protective factors of emotional symptoms”. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes 7(3): 73–80.
Wolfe Robert M., Lisa K. Sharp. 2002. “Anti-vaccinationists past and present”. BMJ 325(7361): 430–432.
Wojtasiński Zbigniew. 2019. Ponad połowa młodych Polaków nie zna dróg zakażenia HIV. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/aktualnosci/220946,ponad-polowa-mlodychpolakow-nie-zna-drog-zakazenia-hiv [dostęp: 10.03.2022].
Woynarowska Barbara. 2017. Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wróblewski Michał. 2020. „Superroznosiciele wątpliwości. Sceptycyzm i teorie spiskowe w dobie koronawirusa”. Dyskurs & Dialog 4(6): 23–41.
Wróblewski Michał, Andrzej Meler, Łukasz Afeltowicz. 2020. Ryzyko, zaufanie, choroby zakaźne. Polki i Polacy o pandemii. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika,
YouGov tracker. 2022. COVID-19: Government handling and confidence in health authorities. https://yougov.co.uk/topics/international/articles-reports/2020/03/17/perception-government-handling-covid-19 [access: 10.03.2022].
Zarcadoolas Christina, Andrew Pleasant, David S. Greer. 2005. “Understanding health literacy: An expanded model”. Health Promotion International 20(2): 195–203.
ZHP – Specjalności. 2022. Harcerska szkoła ratownictwa. O specjalności. https://specjalnosci.zhp.pl/specjalnosci-harcerskie/ratownicza/o-specjalnosci [dostęp: 10.03.2022].
ZHP – Sprawności. 2022. Sprawności harcerskie. https://zhp.pl/stopnie-i-sprawnosci/sprawnosci-harcerskie [dostęp: 10.03.2022].
ZHP – Sprawności Zuchowe. 2022. Sprawności zuchowe. https://zhp.pl/stopnie-i-sprawnosci/sprawnosci-zuchowe [dostęp: 10.03.2022].
ZHP – W domu. 2022. Harcerstwo w domu – marzec 2020. https://cbp.zhp.pl/propozycje/harcerstwo-w-domu-marzec-2020 [dostęp: 10.03.2022].
ZHP – Wracamy. 2022. Wracamy. https://zhp.pl/wracamy [dostęp: 10.03.2022].
