SELECTED ASPECTS OF EDITING POST-WAR AND CONTEMPORARY DRAMAS IN PRINT AND DIGITAL FORMATS

Authors

DOI:

https://doi.org/10.26485/PP/2025/80/10

Keywords:

post-war and contemporary drama editing; academic edition; digital scholarly edition; genres of drama; structure of dramatic work; changeability of drama; “Dramat Polski. Reaktywacja” (“Polish Drama. Reactivation”) series; Cyfrowa edycja polskiego dramatu powojennego i współczesnego (Digital Edition of Polish Post-War and Contemporary Drama)

Abstract

What may serve as a starting point for discussing various aspects of editing post-war and contemporary dramatic works are unique features of drama as a literary text – one that presents the author’s vision of its stage performance. The first part of the article focuses on the works of writers, such as Janusz Krasiński, Władysław Terlecki, Henryk Bardijewski, and Roman Brandstaetter, whose dramas were published in the series titled “Dramat Polski. Reaktywacja” (“Polish Drama. Reactivation”). The examples that are examined show a tendency of dramatic works to change and evolve, which is related to their adaptation to various media: theatre, radio, and television. The article also examines the consequences that this poses for editors, including a necessity for extensive archival research, the unclear status of the theatrical copy, and the difficulties in cataloguing the diverse versions of the text. Kramkowska-Dąbrowska also discusses another important aspect of the editor’s work on dramas: the preparation of stage directions for publication. The second part of the article describes the concept and objectives of the Cyfrowa edycja polskiego dramatu powojennego i współczesnego (Digital Edition of Polish Post-War and Contemporary Drama), developed alongside the print series as part of the same project. Then, the methods used in creating the digital edition are compared to traditional editing. In both cases the process starts with the analysis of the text and its sources. Kramkowska-Dąbrowska emphasizes the role of textual research and editorial accuracy in preparing digital editions and explains how textual research may shape the process of creating digital editions.

Author Biography

Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Instytut Badań Literackich PAN

dr – adiunkt w Ośrodku Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym w Instytucie Badań Literackich PAN. Swoje obecne zainteresowania badawcze skupia wokół dramatu drugiej połowy XX wieku, w szczególności interesuje ją dramat radiowy i telewizyjny. Zajmuje się także edytorstwem naukowym i humanistyką cyfrową. Jest autorką dwóch monografii: Gabinet luster. Śmiech w twórczości Zbigniewa Herberta (Warszawa 2015) oraz Janusz Krasiński. Świadectwo (Łódź 2020). Opracowała edytorsko tomy dramatów: Janusza Krasińskiego (Krzak gorejący. Dramaty, Warszawa 2013), Władysława Terleckiego (Krótka noc. Dramaty, Warszawa 2016) i Henryka Bardijewskiego (Mirakle. Dramaty, Warszawa 2023). Wspólnie z Herbert-Żebrowską przygotowała do druku listy Zbigniewa Herberta do rodziny (Zbigniew Herbert. Korespondencja rodzinna, Lublin 2008). Opracowała koncepcję merytoryczną oraz wzięła udział w przygotowaniu Edycji Cyfrowej Polskiego Dramatu Powojennego i Współczesnego. Jest redaktorem prowadzącym serii „Dramat Polski. Reaktywacja”.

References

Bardijewski Henryk. 2023. Mirakle. Dramaty. Wybór i wstęp Jarosław Cymerman. Oprac. edytorskie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. S. 293–398.

Brandstaetter Roman. 2023. Dzień gniewu. Oprac. Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Konrad Niciński. [online] Protokół dostępu: https://www.tei.nplp.pl/documents/1738 [05.04.2024].

Bryant John. 2020. Płynny tekst. Teoria zmienności tekstów i edytorstw w dobie książki i ekranu. Przeł. Łukasz Cybulski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Bryll Ernest. 2021. Na szkle malowane. Dramaty. Wybór i wstęp Tomasz Bocheński. Oprac. edytorskie Grzegorz Kowalski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Budrowska Kamila. 2006. „Tekst kanoniczny”, „intencja twórcza” i inne kłopoty. Z zagadnień terminologicznych tekstologii i edytorstwa naukowego. „Pamiętnik Literacki”, nr 3. S. 109–121.

Bukowiecka Marta. 2017. Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza. „Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze”, nr 6. S. 161–182.

Cyfrowa edycja polskiego dramatu powojennego i współczesnego. 2023. Red. Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Jacek Kopciński, Bartłomiej Szleszyński, Konrad Niciński, Kajetan Mojsak. [online] Protokół dostępu: https://www.tei.nplp.pl/categories/cyfrowa-edycjapolskiego-dramatu-powojennego-i-wspolczesnego [06.04.2024].

De Biasi Pierre-Marc. 2015. Genetyka tekstów. Przeł. Filip Kwiatek, Maria Prussak. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Filipowicz Halina. 2001, Laboratorium form nieczystych. Przeł. Tomasz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Goliński Zbigniew. 1981. Wstęp. W: Stefan Żeromski. Pisma zebrane. T. 1: Opowiadania. Oprac. Zdzisław Jerzy Adamczyk. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. S. 5–123.

Górski Konrad. 1975. Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Grzegorzewski Jerzy. 2013–2015. Scenariusze. Warszawa. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

Jajte-Lewkowicz Irena. 2014. Parateksty na wolności. O roli didaskaliów w dramacie współczesnym. W: Dramat w tekście – tekst w dramacie. Red. Artur Grabowski, Jacek Kopciński. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. S. 97–122.

Kopciński Jacek. 2014. Podmiot w nowym dramacie: ponad głowami bohaterów. W: Dramat w tekście – tekst w dramacie. Red. Artur Grabowski, Jacek Kopciński. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. S. 180–197.

Kramkowska-Dąbrowska Agnieszka. 2023. Wprowadzenie do Cyfrowej edycji polskiego dramatu powojennego i współczesnego [online] Protokół dostępu: https://www.tei.nplp.pl/categories/cyfrowa-edycja-polskiego-dramatu-powojennego-i-wspolczesnego#editorial [05.04.2024].

Krasiński Janusz. 2013. Krzak gorejący. Dramaty. Wybór i wstęp Wanda Zwinogrodzka. Opracowanie edytorskie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. S. 31–112.

Krasiński Janusz. 2023. Czapa. Oprac. Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Bartłomiej Szleszyński. [online] Protokół dostępu: https://www.tei.nplp.pl/documents/602 [05.04.2024].

Loth Roman. 2006. Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Łubieński Tomasz. 2021. Koczowisko. Dramaty. Wybór i wstęp Ewa Wąchocka. Oprac. edytorskie Bartłomiej Kuczkowski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Mayenowa Maria Renata. 2013. „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Problemy kompozycji. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Ohge Christopher. 2021. Publishing Scholarly Editions. Archives, Computing, and Experience. Cambridge: Cambridge University Press.

Pichler Alois, Bruvik Tone Merete. 2014. Digital Critical Editing: Separating Encoding from Presentation. W: Digital Critical Editions. Red. Daniel Apollon, Claire Bélisle, Philippe Régnier. Urbana: University of Illinois Press. S. 179–199.

Płoszewski Leon. 1958. Uwagi o tekstach. W: Stanisław Wyspiański. Dzieła zebrane. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie. S. 278.

Popczyk-Szczęsna Beata. 2017. Problem paratekstów w nowym dramacie polskim: narracje, śródtytuły, didaskalia. W: Metateksty i parateksty teatru i dramatu. Od antyku do współczesności. Red. Jadwiga Czerwińska, Katarzyna Chiżyńska, Małgorzata Budzowska. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. S. 215–227.

Posmysz Zofia. 2020. Czy to temat? Dramaty. Wybór i wstęp Anna Burzyńska. Oprac. edytorskie Anna Dżabagina. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Prussak Maria. 2020. Zmierzch edycji krytycznych?. „Pamiętnik Literacki”, nr 4. S. 31–43.

Prussak Maria. 2023. Brzmienia Wyspiańskiego. Kraków: Wydawnictwo Żywosłowie.

Puzyna Konstanty, Różewicz Tadeusz. 1969. Rozmowy o dramacie. Wokół dramaturgii otwartej. „Dialog”, nr 7. S. 101–106.

Ratajczakowa Dobrochna. 1990. Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu. „Teksty Drugie”, nr 5–6. S. 80–92.

Ruta-Rutkowska Krystyna. 1999. Dramatyczne gry w podmiot. „Teksty Drugie”, nr 1–2. S. 31–48.

Rymkiewicz Jarosław Marek. 2016. Dwór nad Narwią. Dramaty. Wybór i wstęp Tomasz Bocheński. Oprac. edytorskie Blanka Mieszkowska. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Sławińska Irena. 1960. Sceniczny gest poety. Zbiór studiów o dramacie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Terlecki Władysław. 2016. Krótka noc. Dramaty. Wybór i wstęp Ewa Wąchocka. Oprac. edytorskie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Terlecki Władysław. 2023. Dwie głowy ptaka. Oprac. Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Konrad Niciński. [online] Protokół dostępu: https://www.tei.nplp.pl/documents/604 [05.04.2024].

Troszyński Marek. 2017. Alchemia rękopisu. „Samuel Zborowski” Juliusza Słowackiego. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Wąchocka Ewa. 1999. Autor i dramat. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Wołowski Witold. 2016. Didaskalia i didaskaliczność. W dramacie i nie tylko. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Wyspiański Stanisław. 1977. Wesele. Tekst i inscenizacja z roku 1901. Oprac. Jerzy Got. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Published

2025-05-21

How to Cite

Kramkowska-Dąbrowska, A. (2025). SELECTED ASPECTS OF EDITING POST-WAR AND CONTEMPORARY DRAMAS IN PRINT AND DIGITAL FORMATS. Prace Polonistyczne, 80, 169–192. https://doi.org/10.26485/PP/2025/80/10