Marian Pankowski’s poetic art: between the Polish and the Francophone elements

Autor

  • Dorota Walczak-Delanois Faculté de Lettres, Communications et Traduction, l’Université Libre de Bruxelles

DOI:

https://doi.org/10.26485/PP/2023/78/12

Słowa kluczowe:

Marian Pankowski; Sanok; Bruksela; matka; poezja; wiersz; tłumaczenie; język francuski; zmysły; ciało; obraz

Abstrakt

The literary output of Marian Pankowski (1919–2011) is rich in all literary genres. Nevertheless, relatively little has been written about his poetry, which is the subject of this study. Shaped by his personal experience, both as a human being and as a reader, Pankowski’s poems reflect the clash he faces every day, trying to master French and become part of the French-speaking world. In his carefully thought-out lyric form (alliterations, metaphors, similes), which is an explicit reference to the avant-garde and to the Skamander group, a group of experimental Polish poets, there is no place for the verbosity present in his prose. The analysis of some of Pankowski’s lesser-known or even unknown poems undertaken in this study proposes an alternative way of reading his poetic texts. The author of the article points out certain poetic images built upon a sensuous yet controlled perception of the world, based mainly on the senses of hearing and sight. The sense of touch, however, is completely suppressed, as if suggested by the heightened sense of sight. For the poet, his own corporeality is a taboo. He therefore seems to transpose it to the presented world. Pankowski’s poetry, wrongly associated only with his early works, is worth knowing. It is interesting, educational as well as visually and verbally intriguing.

 

Artykuł Doroty Walczak-Delanois Marian Pankowski’s Poetic Art: Between the Polish and the Francophone Elements w języku polskim dostępny w: „Prace Polonistyczne” 2015, seria LXX, s. 233–259 (Dorota Walczak-Delanois, Sztuka poetycka Mariana Pankowskiego – między żywiołem polskim i frankofońskim).

Biogram autora

Dorota Walczak-Delanois - Faculté de Lettres, Communications et Traduction, l’Université Libre de Bruxelles

Prof. i kierownik Katedry Polonistyki na Wolnym Uniwersytecie w Brukseli (Université Libre de Bruxelles). Autorka monografii Inne oblicze awangardy. O międzywojennej poezji Jana Brzękowskiego, Jalu Kurka i Adama Ważyka (2001), Niedoczytani – nierozpoznani. O meandrach poezji polskiej XX i XXI wieku (2016), Poetyckie podwojenie. Marian Pankowski – polski poeta języka francuskiego. Dédoublement poétique. Marian Pankowski – poete polonais de langue française (2020) oraz artykułów naukowych, tłumaczeń, wierszy i obrazów. Interesuje się zagadnieniami takimi jak: historia dzieła poetyckiego i jego kulturowe uwarunkowania, tłumaczenie, eksperyment, awangarda, a także związki poezji ze sztukami plastycznymi.

Bibliografia

Anthologie de la poésie polonaise du XVe au XX siecle. 1961. Trans. Marian Pankowski. Introduction Claude Backvis. Aalter: Edition André de Rache.

Pankowski Marian. 1946. Pieśni pompejańskie. Bruxelles: Ed. R.-J. Stenuit [Dedykacja. P. 5; Drzewom. P. 20; Wieczór przy ulach. P. 21; Zdrada. P. 28; O, Jodło Karpat… P. 30].

Pankowski Marian. 1947. Wiersze alpejskie. Bruxelles: Ed. R.-J. Stenuit [Łąka alpejska. P. 7].

Pankowski Marian. 1951. Couleur de jeune méleze. Bruxelles: La Maison du Poete [Inc. Pouvoir sentir le mot. P. 8; Ce temps-la. P. 9–11; Inc. Quand je dis : la Nuit. P. 20].

Pankowski Marian. 1954. Poignée du présent. Paris: Edition des Poetes [Chant. P. 7; Trois Marines. P. 8; La gitane. P. 12; Skieur. P. 14; A Hubert. P. 15; La descente en enfer. P. 21; Pour la naissance de notre fille. P. 24–26].

Pankowski Marian. 1958. Sto mil przed brzegiem. Warszawa: PIW [Metafora. P. 23; Projekt na imię dla naszego dziecka. P. 44; Sto mil przed brzegiem. P. 46–47; Daniela. P. 57–62].

Pankowski Marian. 1962. Avant de lire la poésie polonaise, dix ans de poésie polonaise (1945–1955). Une tentative de littérature dirigée. Bruxelles: Presses Universitaires.

Pankowski Marian. 1969. Próba nowego określenia poetyki Tuwima. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.

Pankowski Marian. 1980. Smagła swoboda. Warszawa: PIW.

Pankowski Marian. 1993. Zielnik złotych śniegów. Ed. Stanisław Barć. Lublin: Fis [Kiedy powiem: Noc. P. 67; Cyganka. P. 85–86; Śpiew. P. 87; Trzy Mariny. P. 90].

Pankowski Marian. 1998a. Moje słowo prowincjonalne. Sanok: Muzeum Historyczne [Moje słowo prowincjonalne. P. 41; Polski grudzień. P. 48].

Pankowski Marian. 1998b. Przemówienie z okazji przyznania honorowego obywatelstwa królewskiego wolnego miasta Sanoka, 15 June 1998. Archiwum Mariana Pankowskiego. Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku; Rękopisy, Maszynopisy, Wydruki, II. 1.

Pankowski Marian. 2006. List do Jadwigi Pankowskiej. 10 July 2006. Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku; Rękopisy, Maszynopisy, Wydruki, II. 1.IV, I.

Pankowski Marian. 2008. L’entretien. „Slavica Bruxellensia”, no. 1 [online]. Access: www.slavica.revues.org [8.10.2014].

Backvis Claude. 1961. Préface. In: Marian Pankowski. Anthologie de la poésie polonaise du XVe au XX siecle. Bruxelles: André de Rache. Pp. 7–18.

Barć Stanisław. 1991. Marian Pankowski. Poeta – Prozaik – Dramaturg. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie.

Chomiszczak Tomasz. 2014a. Marian Pankowski. Lekcje mistrzowskie. Artykuły brukselskie o literaturze. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza Sanoka w Sanoku.

Chomiszczak Tomasz. 2014b. Mistrz ceremonii. Marian Pankowski – od filologii do rytuału. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza Sanoka w Sanoku.

Chwistek Leon. 2004. Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.

Czapliński Przemysław. 2011a. Donata Subbotko, Łukasz Grzymisławski. Zmarł Marian Pankowski. „Gazeta Wyborcza”, 3 April [online]. Access: http://wyborcza.pl/nekrologi/1,101499,9369195,Zmarl_Marian_Pankowski.html [20.11.2014].

Czapliński Przemysław. 2011b. Resztki nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Danielewicz Maria. 1992. Szkice o literaturze emigracyjnej. Wrocław: Ossolineum.

de Decker Jacques. 1998. Tydzień w czyśćcu. Trans. Tomasz Chomiszczak. „Acta Pancovianna”, vol. I. P. 28 [Une semaine au purgatoire je me sens bien dans mon écriture. „Le Soir” (MAD), 21 May. P. 33].

Goddeeris Idesbald. 2003. „Kultura” and Belgium (1947–2000). For East is East. Liber amicorum Wojciech Skalmowski. Ed. Tatjana Soldatjenkova, Emmanuel Waegemens. „Orientalia Lovaniensia Analecta”, no. 126. Pp. 52–56.

Goddeeris Idesbald. 2005. „Kultura” i Belgia. Trans. Tomasz Chomiszczak. „Acta Pancovianna”, no. 4. Pp. 37–41.

Gorczyńska Renata. 1988. Furia słów Mariana Pankowskiego. „Kultura” (Paryż), no. 7/8. Pp. 158–163.

Kozarynowa Zofia. 1964. Udział Polaków w literaturach zachodnich. Literatura polska na obczyźnie 1940–1960. Vol. 1. Ed. Tymon Terlecki. Londyn: B. Świderski. Pp. 483–559.

Latawiec Krystyna. 2012. Obecność Mariana Pankowskiego w latach 1980–2004. „Acta Pancoviana”, no. 5. P. 39.

Ligęza Wojciech. 1999. Anarchia i forma: uwagi o stylu poezji i prozy Mariana Pankowskiego. „Acta Pancoviana”, no. 2. P. 59.

Marecki Piotr. 2011. Nam wieczna w polszczyźnie rozróba. Marian Pankowski mówi. Kraków: Korporacja Ha!art.

Miłosz Czesław. 2010. Historia literatury polskiej. Kraków: Znak.

Ruta-Rutkowska Krystyna. 1998. Wstęp. In: Marian Pankowski. Moje słowo prowincjonalne. Sanok: Muzeum Historyczne. Pp. 8–9.

Ruta-Rutkowska Krystyna. 2008. Szkice o twórczości Mariana Pankowskiego. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Stróżewski Władysław. 2002. Wokół piękna. Kraków: Universitas.

Wittgenstein Ludwig. 1972. Tractatus logico-philosophicus. Trans. Pierre Klossowski. Introduction Bertrand Russell. Paris: Gallimard (nrf ).

Pobrania

Opublikowane

2023-11-07

Jak cytować

Walczak-Delanois, D. (2023). Marian Pankowski’s poetic art: between the Polish and the Francophone elements. Prace Polonistyczne, 78, 213–238. https://doi.org/10.26485/PP/2023/78/12

Numer

Dział

PORÓWNANIA I KONTEKSTY