AWANGARDOWY „SŁOŃ TRĄBALSKI”. O NOWATORSTWIE WIERSZY JULIANA TUWIMA / The Experimental Dimension of Julian Tuwim’s Poetry for Children
DOI:
https://doi.org/10.26485/PP/2020/75/11Keywords:
Julian Tuwim; children’s literature; poetry for children; the avant-gardeAbstract
The connection between the avant-garde and Polish children’s literature may seem somewhat tenuous, since the former was generally considered, not without a reason, secondary and peripheral to mainstream literature. For a long time, Polish children’s literature, whose main aim was to serve educational and patriotic purposes, was perceived in such a way, which makes Julian Tuwim’s works even more exceptional. Tuwim revolutionized the traditional approach to poetry for children and created a literary style that was by no means inferior to experimental literature for adults. This article analyses two aspects of the innovativeness of Tuwim’s poetry: a) a radical departure from the former literary patterns and conventions that were typical of works for children and b) a creative development of the experiments first introduced by representatives of such avant-garde movements as Futurism and Surrealism.
References
Balcerzan Edward. 1982. Kręgi wtajemniczenia. Czytelnik. Badacz. Tłumacz. Pisarz. Kraków: Wydawnictwo Literackie. ISBN: 978-83-0800-605-4.
Balcerzan Edward. 1983. Odbiorca w poezji dla dzieci. W: Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań. Red. Jerzy Cieślikowski, Ryszard Waksmund. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. S. 143–173.
Barańczak Stanisław. 1983. Język dziecięcy a poezja dla dzieci. W: Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań. Red. Jerzy Cieślikowski, Ryszard Waksmund. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. S. 174–197.
Białek Józef Z. 1984. Poezja dla dzieci i krytyka literacka. „Polonistyka”, nr 3. ISSN: 0551-3707. S. 163–174.
Boguszewska Anna. 2013. Projekty graficzne pozapodręcznikowego wyboru książek zalecanego do edukacji elementarnej w Polsce w latach 1918–1945. Lublin: Wydawnictwo UMCS. ISBN: 978-83-7784-283-6.
Breton André. 1973. Manifest surrealizmu (1924). Przeł. Adam Ważyk. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Red. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik. S. 55–102.
Cieślikowski Jerzy. 1985. Marii Konopnickiej książki z obrazkami. W: Literatura osobna. Warszawa: Nasza Księgarnia. ISBN: 83-10-08668-7; 978-83-1008-668-6. S. 139–142.
Falski Marian. 1974. Fragmenty prac z zakresu oświaty 1900–1944. Wrocław: Ossolineum.
Fortini Franco. 1968. Ventiquattro voci per un dizionario di lettere. Milano: Il Saggiatore.
Gray Camilla. 1962. The Great Experiment: Russian Art, 1863–1922. New York: Abrams.
Julian Tuwim (bibliografia przedmiotowa w wyborze od 1970 r.). 2012. W: Portal Tuwim [online: http://pbw.lodz.pl/Tuwim_portal.htm]. Protokół dostępu: https://onedrive.live.com/view.aspx?resid=2571BB48D7806BD9!4563&app=WordPdf (31.02.2018).
Kuliczkowska Krystyna. 1983. Odmiany i sposoby istnienia literatury. W: Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań. Red. Jerzy Cieślikowski, Ryszard Waksmund. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. S. 221–248.
Kümmerling-Meibauer Bettina. 1999. Cross-Writing as a Criterion for Canonicity. The Case of Erich Kästner. W: Transcending Boundaries. Writing for a Dual Audience of Children and Adults. Red. Sandra L. Beckett. New York–London: Garland Publishing. ISBN:
-08-1533-359-3. S. 13–30.
Lee Jiwone. 2007. Polska ilustracja dla dzieci (niepublikowana praca doktorska). [Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza].
Lerer Seth. 2008. Children’s Literature. A Reader’s History, from Aesop to Harry Potter. Chicago–London: The University of Chicago Press. ISBN: 978-02-2647-300-0.
Miłaszewska Wanda. 1939. Życie ułatwione dla milusińskich. „Kultura”, nr 7. S. 4.
Nel Philip. 2002. The Avant-Garde and American Postmodernity. Small Incisive Shock. Jackson: University Press of Mississippi. ISBN: 978-15-7806-490-8.
Nel Philip. 2005. Dr Seuss: American Icon. New York–London: Continuum. ISBN: 978-08-2641-708-4.
Nodelman Perry. 2008. The Hidden Adult. Defining Children’s Literature. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. ISBN: 978-08-0188-980-6.
Nowakowska Irena. 1986. Jeszcze o „kwestii żydowskiej”. „Więź”, nr 7–8. ISSN: 0511-9405. S. 94–101.
Peiper Tadeusz. 1972. Miasto. Masa. Maszyna (1922). W: Tędy. Nowe usta. Kraków: Wydawnictwo Literackie. S. 30–49.
Posadzowa Stefania. 1938. Słowo do ojców i matek przed gwiazdką. „Kurier Poznański”, nr 554. S. 11.
Przyboś Julian. 1964. Poezja dla dzieci. „Kultura”, nr 19. S. 3.
Przyboś Julian i Uta. 1970. Wiersze i obrazki. Warszawa: Czytelnik.
Sawicka Jadwiga. 1986. Julian Tuwim. Warszawa: Wiedza Powszechna. ISBN: 978-83-2140-377-9.
Słonimski Antoni. 1971. Jedna strona medalu. Niektóre felietony, artykuły, recenzje, utwory poważne i niepoważne publikowane w latach 1918–1968. Warszawa: Czytelnik.
Tramer Maciej. 2014. Bambo zrobił swoje. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, [t.] 26, [nr] 4. ISSN: 1505-9057. S. 149–160.
Transcending Boundaries. Writing for a Dual Audience of Children and Adults. 1999. Red. Sandra L. Beckett. New York–London: Garland Publishing. ISBN: 978-08-1533-359-3.
Tuwim Julian. 1975. Wiersze zebrane. T. 1–2. Wyd. III. Oprac. Alina Kowalczykowa. Warszawa: Czytelnik.
Tuwim Julian. 2008. W oparach absurdu. W: Pegaz dęba, czyli panopticum poetyckie. Warszawa: Wydawnictwo Iskry. ISBN: 978-83-2440-079-9. S. 369–388.
Woźniak Monika. 2013. Avanguardia nella letteratura per l’infanzia: la rivoluzione di Julian Tuwim e Jan Brzechwa. W: Avanguardie e tradizioni nel XX e XXI secolo fra Polonia, Italia e Europa Atti del Convegno dei polonisti italiani 22–23 aprile 2010. Red. Marina Ciccarini, Leszek Kuk, Luigi Marinelli. Roma: Accademia Polacca. Tom 128 z serii: Conferenze e Studi – Accademia Polacca delle Scienze. ISSN: 0208-5623. S. 154–170.
Żyd Tuwim uczy polskie dzieci. Podręcznik nie uznający Boga i świąt. 1937. „ABC. Nowiny Codzienne”, nr 288 (z dnia 11.09.1937). S. 2.
