Internal structure of the Kutno end moraine (Kłodawa Plateau, central Poland): contributions from documentation of former mining excavations
DOI:
https://doi.org/10.26485/AGL/2024/116/10Keywords:
end moraines, lithofacial analysis, Pleistocene, recession of the Warta Stadial ice sheet, Kłodawa PlateauAbstract
The Kutno moraine is the most clearly expressed end-moraine ridge from the recession of the Warta ice sheet (Late Saalian) of the Odra Glaciation (MIS 6) in the relief of Central Poland. Its formation has been interpreted in various ways: a typical accumulative end-moraine, a glaciotectonically controlled form, and also as relicts of ice-moraine ridges. To supplement the knowledge about the structure of the moraine ridge in its highest, central part, previously unpublished photographic materials of outcrops and lithofacies studies of sediments from 2003–2005 and 2017 were presented that document the walls of now-defunct gravel pits. It was found that the moraines are composed of sediments indicative for the proximal parts of glac-imarginal fans formed as a result of sheet floods, grain flows and cohesive debris flows. The contribution of compressive deformations related to the pressure of the ice sheet is negligible, and sediment disturbances are mainly caused by gravity flows and subsidence. It was found that the end moraines of Kutno have an accumulative nature.
References
Benn D.I., Evans D.J.A. 2010. Glaciers and Glaciations. Taylor and Francis Ltd.
Brzeziński M., Krawczyk M. 2008. Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 200 000, arkusz Płock. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
Domosławska M.D. 1956. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz
Łęczyca. Instytut Geologiczny, Warszawa.
Domosławska-Baraniecka M.D. 1961a. Przebieg sedymentacji i kształtowania kutnowskich moren czołowych w okolicy Sławęcina. W: E. Passendorfer (red.) Prace o plejstocenie Polski Środkowej. Polska Akademia Nauk, Warszawa: 59-77.
Domosławska-Baraniecka M.D. 1961b. Sławęcin. W: J. Dylik (red.) Guide-book of Excursion: From the Baltic to the Tatras, part II, vol. II Middle Poland. International Association on Quaternary Research VIth Congress: 11-13.
Domosławska-Baraniecka M.D. 1968. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Łęczyca. Instytut Geologiczny, Warszawa.
Drążczyk M. 2018. Rzeźba, budowa geologiczna i kształtowanie się moren czołowych okolic Sławoszewa na Równinie Kutnowskiej. Archiwum Prac Dyplomowych. Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Drążczyk M. 2020. Structure of end moraines and dynamics of the recession phase of the Warta Stadial ice sheet, Kłodawa Upland, Central Poland. Open Geoscience 12: 753-763.
Drążczyk M., Roman M. 2019. Struktura kutnowskich moren czołowych (centralna Polska a dynamika lądolodu stadiału warty podczas recesji. W: Z. Jary (red.) XXVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski Plejstocen i paleolit przedpola Sudetów, 3–6 września 2019 roku, Pokrzywna: 12-13.
Dylik J. 1951. The loess-like formations and wind-worn stones in Middle Poland. Bulletin de la Société des Science et des Lettres de Łódź 3(3).
Dylikowa A. 1956. Kliny zmarzlinowe w Sławęcinie. Biuletyn Peryglacjalny 3: 47-59.
Dylikowa A. 1961. Daszyna. W: J. Dylik (red.) Guide-book of Excursion: From the Baltic to the Tatras, part II, vol. II Middle Poland. International Association on Quaternary Research VIth Congress: 9-11.
Jaroszewski W. 1972. Drobnostrukturalne kryteria tektoniki obszarów nieorogenicznych na przykładzie północno-wschodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świetokrzyskich. Studia Geologica Polonica 38.
Jewtuchowicz S. 1967. Geneza pradoliny warszawsko-berlińskiej między Nerem i Moszczenicą. Prace Geograficzne Instytutu Geografii Polskiej Akademii Nauk 62.
Kucharska M., Krawczyk M. 2022. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Łęczyca. Pań-stwowy Instytut Geoliczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
Lawson D.E. 1989. Glacigenic resedimentation: classification concepts and application to mass-movement processes and deposits. W: R.P. Goldthwait, C.L. Matsch (red.) Genetic classification of glacigenic deposits. A.A. Balkema, Rotterdam: 147-169.
Lencewicz S. 1927. Dyluwium i morfologia środkowego Powiśla. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 2(2): 66-226.
Marks L., Grabowski J., Stępień U. (red). 2022. Mapa geologiczna Polski 1:500 000. A – Mapa powierzchni terenu. Państwowy Instytut Geoliczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
Narkiewicz M., Dadlez R. 2008. Geologiczna regionalizacja Polski – zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim. Przegląd Geologiczny 56(5): 391- -397.
Paul M.A., Eyles N. 1990. Constrains on the pre-servation of diamict facies (melt-out tills) at the margins of stagnant glaciers. Quaternary Science Review 9: 51-69.
Philips E., Lee J.R. 2011. Description, measurement and analysis of glaciotectonically deformed sequences. W: E. Philips, J.R. Lee, H.M. Evans (red.) Glaciotectonics. Quaternary Research Association, London: 5-31.
Pisarska-Jamroży M. 2006. Transitional deposits between the end moraine and outwash plain in the Pomeranian glaciomarginal zone of NW Poland: a missing component of ice-contact sedimentary models. Boreas 35: 126-141.
Pisarska-Jamroży M. 2007. Glacifluwialne facje strumieni przeciążonych zawiesiną na przykładzie plejstoceńskich osadów wschodniej Jutlandii i Pomorza Zachodniego. Przegląd Geologiczny 55(6): 503-510.
Pisarska-Jamroży M. 2008. Rola osadów spływowych w interpretacjach paleogeograficznych. Landform Analysis 9: 256-259.
Roman M. 2010. Rekonstrukcja lobu płockiego w czasie ostatniego zlodowacenia. Acta Geographica Lodziensia 96.
Szałamacha G. 1991. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Kutno. Instytut Geologiczny, Warszawa.
Szałamacha G. 1996. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Kutno. Instytut Geologiczny, Warszawa.
Turkowska K. 2006. Geomorfologia regionu łódzkiego. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Włodarski W., Orłowska A., Mieszkowski R., Wasiluk R. 2023. Geometria i rozwój wałów lodowo-morenowych na obszarze moreny kutnowskiej. W: M. Widera, P. Hermanowski (red.) Sedymentologia i rozwój strukturalny osadów rzecznych i lodowcowych kenozoiku Polski Środkowej. Przewodnik Terenowych Warsztatów Sedymentologicznych, Ślesin 11–15 września 2023, Instytut Geologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu: 58-78.
Zieliński T. 1992. Moreny czołowe Polski północno-wschodniej – osady i warunki sedymentacji. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1325.
Zieliński T. 2000. Czy możliwa jest identyfikacja środowiska glacimarginalnego na podstawie kryterium litologicznego? Warsztaty terenowe: Osady, struktury deformacyjne i formy warciańskiej strefy glacjomarginalnej na Nizinie Podlaskiej. Lublin: 84-87.
Zieliński T., van Loon A.J. 1996. Characteristics and genesis of moraine-derived flow till varieties. Sedimentary Geology 101: 119-143.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
