Disapperance of the pond at Furmanów (Old-Polish Industrial District)
DOI:
https://doi.org/10.26485/AGL/2021/111/3Keywords:
river network changes, human impact, modernity, Old-Polish Industrial DistrictAbstract
The research area lies within the Old-Polish Industrial District (OPID), which functioned in recent centuries, where appropriate environmental conditions such as shallow ironore deposits, high forest cover and the availability of hydropower supplied by rivers contributed to the development of mining and metallurgy. This activity led to changes in valley floors and the river n-twork that are visible on historical and contemporary cartographic materials, as well as in the relief and sediments of different origins. This work is a case study of a former waterbody at Furmanów in the Czarna Konecka River valley (Małopolska Upland), where the preliminary analysis of cartographic materials allowed to select the object for detailed research.
References
Aksamit M., Kusztal P., Kalicki T., Grzeszczyk P., Przepióra P. 2019. Silting of the Sielpia water reservoir in the 20th and 21st c. (Central Poland). 5th International Scientific Conference GEO-BALCANICA: 101-105.
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. 2008. Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa.
Chłopek M. 2017. Dolina Czarnej: Zapomniane Dziedzictwo. Stowarzyszenie ,,W Dolinie Czarnej”. Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu, Maleniec.
Chrabąszcz M., Kalicki T., Przepióra P., Frączek M. 2017. Zmiany koryta dolnej i środkowej Wiernej Rzeki od XVIII wieku. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica 16: 5-13.
Downs P.W., Piégay H. 2019. Catchment-scale cumulative impact of human activities on river channel in the late Anthropocene: implications, limitations, prospect. Geomorphology 338: 88-104.
Fajer M., Malik I., Waga J.M., Wistuba M., Wos-kowicz-Ślęzak B. 2017. Contemporary adaptation of anthropogenically-transformed river valleys by European beavers Castor fiber (examples from Poland’s Opole Plain and Woźniki-Wieluń Upland). Przegląd Geograficzny 89(3): 467-489.
Folk R.L., Ward W.C. 1957. Brazos River bar: A study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Research 27(1): 3-26.
Fularczyk K. 2017. Zmiany biegu ujściowego odcinka Krasnej w oparciu o dane kartograficzne. Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach 26(2): 23-29.
Fularczyk K., Kusztal P., Kalicki T. 2020a. Changes of the former pond at Furmanów (Old Polish Industrial District, Central Poland) – cartographic and sedimentological data. Acta Geobalcanica 6-4: 203-210.
Fularczyk K., Kusztal P., Kalicki T., Żurek K. 2020b. Historyczne i współczesne zmiany koryta Czarnej Taraski (Wyżyna Małopolska, Staropolski Okręg Przemysłowy). W: D. Wrzesiński, R. Graf, A. Perz, K. Plewa (red.) Naturalne i antropogeniczne zmiany obiegu wody. Współczesne problemy i kierunki badań. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 9-23.
Fularczyk K., Kalicki T., Kusztal P. 2020c. Historical and contemporary transformations of the hydrographic confluence at Sielpia. Folia Quaternaria 88: 41-62.
Kalicki T., Fularczyk K. 2018. Zmiany biegu koryta Krasnej (Świętokrzyskie) w oparciu o dane kartograficzne i geologiczne. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica 17: 15-23.
Kalicki T., Fularczyk K. 2019. Changes in the course of the Krasna River in the estuary section (Polish Uplands). Proceedings of 5th International Scientific Conference GEOBALCANICA, Republic of North Macedonia: 75-82.
Kalicki T., Chrabąszcz M., Frączek M., Fularczyk K., Kłusakiewicz E., Kusztal P., Malęga E., Przepióra P. 2019a. Zapis zmian antropogenicznych w formach i osadach dolin Świętokrzyskich. W: I. Żeber-Dzikowska, J. Chmielewski (red.) Człowiek a środowisko – wzajemne oddziaływanie. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy: 247-280.
Kalicki T., Frączek M., Przepióra P., Kusztal P., Kłusakiewicz E., Malęga E. 2019b. Late Quaternary geomorphology and geoarchaeology in the rivers of the Holy Cross Mountains region, central Europe. Quaternary Research 91(2): 584-599.
Kalicki T., Przepióra P., Chwałek S., Aksamit M., Grzeszczyk P., Houbrechts G. 2019c. Reflection of the metallurgy industry in sediments and relief – case study from Jędrów (Holy Cross Mountains, Poland). 25th Quaternary Conference: 35.
Kalicki T., Przepióra P., Kusztal P. 2019d. Antropogeniczne powodzie błyskawiczne na dwóch wybranych rzekach świętokrzyskich w XX w. – przyczyny i skutki. Prace i Studia Geograficzne 64(1): 21-36.
Kalicki T., Przepióra P., Kusztal P., Chrabąszcz M., Fularczyk K., Kłusakiewicz E., Frączek M. 2020. Historical and present-day human impact on fluvial systems in Old-Polish Industrial District (Poland). Geomorphology 357(107062): 1-16.
Kochel R.C., Baker V.R. 1988. Paleoflood analysis using slackwater deposits. W: V.R. Baker (red.) Flood geomorphology. Wiley-Interscience: 357-376.
Krygier E., Ruszczyńska T. 1958. Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. Województwo kieleckie, Powiat Końskie. Zeszyt dodatkowy do Kwartalnika Historii Kultury Materialnej 2(1): 49-124.
Kusztal P., Żeber-Dzikowska I., Chmielewski J., Wój-towicz B., Wszelaczyńska E., Gaworek B. 2017. The significance of the European beaver (Castor fiber) activity for the process of renaturalization of river valleys in the era of increasing. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 28(1): 31-35.
Nowak S. 2017. Furmanów – u początku miejscowości przemysłowych szlaku rzeki Czarna Konecka. W: S. Nowak (red.) Almanach Świętokrzyski, Stąporków i okolice z historią industrialną w tle, dzieje i czasy współczesne. Oficyna Wydawnicza Edward Mitek: 171-179.
Pollock M.M., Beechie T.J., Wheaton J.M., Jordan C.E., Bouwes N., Weber N., Volk C. 2014. Using beaver dams to restore incised stream ecosystems. BioScience 64(4): 279-290.
Przepióra P. 2021. Subatlantyckie przemiany zlewni Kamionki na Wyżynie Kieleckiej. W: T. Kalicki (red.) Geografia i Geoarcheologia Tom I. Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej, Kielce-Białystok:11-90
Przepióra P., Kalicki T. 2018. Zmiany koryta Kamionki (Płaskowyż Suchedniowski) na odcinku Ostojów–Rejów od XVIII wieku w oparciu o archiwalne materiały kartograficzne. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica 17: 25-32.
Przepióra P., Kalicki T., Aksamit M., Biesaga P., Frą-czek M., Grzeszczyk P., Malęga E., Chrabąszcz M., Kłusakiewicz E., Kusztal P. 2019. Secular and catastrophic processes reflected in sediments of the Suchedniów water reservoir, Holy Cross Mountains (Poland). Geologos 25(2): 139-152.
Racinowski R., Szczypek T., Wach J. 2001. Prezentacja i interpretacja wyników badań uziarnienia osadów czwartorzędowych. Wyd. UŚ, Kato-wice.
Radwan M. 1963. Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Rutkiewicz P. 2019. Identifying and Dating Remains of Pond Dams in River Valleys (Southern Po-land). International Conference of Computational Methods in Sciences and Engineering (AIP Conference) 2186: 120009.
Rutkiewicz P., Malik I. 2018. Geomorphological conditions of the location historical ironworks, A contribution to the research based on DEM analysis from LIDAR data. Environmental & Socio-economic Studies 6(4): 11-21.
Szot-Radziszewska E. 2009. Postindustrialne dziedzictwo Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w krajobrazie kulturowym Kielecczyzny: zagrożenia i szanse. Ochrona Zabytków 62(4): 69-82.
Śnieszko Z., Rurek M., Rzetala M. 2017. Significance of relief-forming activities by Castor fiber l. for the evolution of Holocene floodplains of small river valleys (results of studies conducted in Poland). 17th International Multidisciplinary Scientific GeoConference: SGEM 17 (1.1): 523-529.
Zieliński J. 1965. Staropolskie Zagłębie Przemysłowe. Zakład Narodowy im. Ossolińskich PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków.
