Militaryzacja ciała w wierszach Władysława Sebyły
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/6Słowa kluczowe:
carnality; masculinity; war; Władysław Sebyła; soldierAbstrakt
World War I was associated with a vision that encouraged Poles to join the fight to regain independence. Romantic myths invoked in this context led to the idealization of wartime events and the heroization of those who took part in them. For this reason, Polish war literature differs from pacifist descriptions of war in Western European literature, but in the middle of the interwar period, Władysław Sebyła publishes his poetic debut, Pieśni szczurołapa (Songs of rat-catcher), in which he includes a series of Four Poems about War. His aversion to brutal militarism and armed conflict is revealed in those poems, so the main purpose of the article is to show how the poet creates an anti-military and catastrophic war landscape. I point out that the author focuses around the “bodily cycle of the soldier” — from life in the barracks through combat and finally, maiming or death. In my analysis, I will use Adam Dziadek’s project of somatic criticism to see the relationship between the body and rhythm and words in Sebyła’s poetry.
Liczba pobrań
Bibliografia
Ahmed Sara (2014), Performatywność obrzydzenia, przeł. A. Barcz, „Teksty Drugie” nr 1.
Bednarczuk Monika, Pogonowska Ewa (2009), Znani, nieznani, rozpoznani: o kilku figurach zbiorowej wyobraźni, Łośgraf, Warszawa.
Czajka Łukasz (2012), Człowiek jako cierpiące ciało w filozofii Johna D. Caputo, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” nr 2(82).
Dąbrowski Bartosz (2001), Poeta egzystencji: wątki egzystencjalistyczne w liryce Władysława Sebyły, „Pamiętnik Literacki” nr 92(11).
Dembińska-Pawelec Joanna (2010), „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz — Rymkiewicz — Barańczak), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Dziadek Adam (1999), Rytm i podmiot w liryce Jarosława Iwaszkiewicza i Aleksandra Wata, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Dziadek Adam (2014), Projekt krytyki somatycznej, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Filipowicz Anna (2013), „Otwórzmy kilka trupów” [w:] A. Filipowicz, Sztuka mięsa. Somatyczne oblicza poezji, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk.
Foucault Michael (1998), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Aletheia, Warszawa.
Freud Sigmund [Zygmunt] (1994), Natura psychiki [w:] S. Freud, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Gąssowski Jerzy (1921), Wiosna śmierci, Gebethner i Wolff, Warszawa.
Gleń Adrian (2004), Człowiek i bycie, O ograniczeniu podmiotowości w późnej twórczości Czesława Miłosza, „Przestrzenie Teorii” nr 3–4.
Głowiński Michał (2020), „Idzie żołnierz borem lasem, podskakując sobie czasem […]”, „Teksty Drugie” nr 5.
Gombrowicz Witold (1957), Pamiętnik Stefana Czarnieckiego [w:] W. Gombrowicz, Bakakaj, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jastrun Mieczysław (1979), Ewolucje wiersza [w:] M. Jastrun, Między słowem a milczeniem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Kaden-Bandrowski Juliusz (1921), Wiosna 1920, Bibljoteka Polska, Warszawa.
Kłak Tadeusz (1984), Pejzaże Władysława Sebyły [w:] T. Kłak, Ptak z węgla. Studia i szkice literackie, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
Kokoszka Magdalena (2017), „Robactwo z czarnych łąk”. Na marginesie lektury Młynów. Sonaty nieludzkiej [w:] Władysław Sebyła. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Konopnicka Maria (1919), Śpiewnik historyczny, Gebethner i Wolff, Warszawa.
Leszkowicz Paweł (2012), Nagi mężczyzna. Akt męski w sztuce polskiej po 1945 roku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Markowski Michał Paweł (2002), Ciało (nowoczesne), „Res Publica Nowa” nr 9.
Marx Jan (1983), Grupa poetycka „Kwadryga”, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Napierski Stanisław (1927), Dwugłos poetycki, „Wiadomości Literackie” nr 40.
Olszewska Maria Jolanta (2004), Człowiek w świecie Wielkiej Wojny, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Piotrowiak Jan (2008), „Ciemny nurt mego życia…” O wyobraźni poetyckiej Władysława Sebyły, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Piotrowiak Miłosz (2017), Za mundurem… Wokół Junkra Władysława Sebyły [w:] Władysław Sebyła. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Rembek Stanisław (1932), W polu. Opowieść, Instytut Literacki, Warszawa.
Sebyła Władysław (1930), Pieśni szczurołapa, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa.
Sebyłowa Sabina (1960), Okładka z pegazem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Strug Andrzej (1929), Święte świętych [w:] A. Strug, Klucz otchłani, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Warszawa.
Strug Andrzej (1933), Żółty krzyż, t. 2: Bogowie Germanji, G. Gebethner i Wolff, Warszawa.
Szczepan Aleksandra (2014), Traumatyczna niepamięć: doświadczenie Wielkiej Wojny w polskiej literaturze dwudziestolecia, „Przegląd Kulturoznawczy” nr 4.
Szczepaniak Monika (2017), Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny, TAiWPN Universitas, Kraków.
Szymański Wiesław Paweł (1973), Liryka „nurtu ciemnego” (poezja Władysława Sebyły) [w:] W.P. Szymański, Neosymbolizm. O awangardowej poezji polskiej w latach trzydziestych, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Śmieja Wojciech (2011), Od ideologii ciała do cielesności zideologizowanej. Sport i literatura w latach 1918–1939, „Teksty Drugie” nr 4.
Śmieja Wojciech (2016), Demilitaryzacja polskiej męskości, „Pamiętnik Literacki” z. 2.
Śmieja Wojciech (2018), Męskości dwudziestolecia międzywojennego i ich reprezentacja w literaturze (wybrane przykłady) [w:] Formy męskości 2, red. A. Dziadek, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Toniak Ewa (2015), Śmierć bohatera. Motyw śmierci heroicznej w polskiej sztuce i literaturze od powstania kościuszkowskiego do manifestacji 1861, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Wallis Mieczysław (1968), Wartości estetycznie łagodne i ostre [w:] M. Wallis, Przeżycie i wartość, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Witkiewicz Stanisław Ignacy (1985), Nienasycenie. Obłęd, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Wittlin Józef (2022), Sól ziemi, Instytut Literatury, Kraków.
Władysław Sebyła. Lektury (2017), red. J. Kisiel, E. Wróbel, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Wójcik Wojciech (1999), Józef Piłsudski w legendzie literackiej, Wydawnictwo Szumacher, Kielce.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe i autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.