CALL FOR PAPERS 2025

Kultura horroru

Liczymy, że pierwszy numer „ZRL” w 2025 roku stanie się przestrzenią dla rozważań nad kulturą horroru, który — jak trafnie zauważają badacze i badaczki (m.in. Maria Janion, Anita Has-Tokarz, Anna Gemra, Agnieszka Izdebska czy Mikołaj Marcela), analizując różne jego reprezentacje — jest gatunkiem czy też kategorią kulturową wiele mówiącą o współczesnej kondycji człowieka i społeczeństwa. W tym tomie redaktorki oczekiwać będą tekstów skoncentrowanych na horrorze w kulturze najnowszej, począwszy od schyłku XX wieku, zarówno w literaturze, jak i w innych mediach i sztuce (np. w grach cyfrowych, filmie, teatrze). Zainteresowanie horrorem nie gaśnie, a wręcz zaczyna być widoczne w literaturze nie tylko popularnej, ale i tzw. literaturze wysokiej, jak choćby w „Empuzjonie” Olgi Tokarczuk czy powieściach Joanny Bator („Ciemno, prawie noc”, „Rok królika”). Horror ulega też licznym przeobrażeniom w filmie, grach cyfrowych czy teatrze.

Mamy nadzieję, że osoby zainteresowane tematem zaprezentują analizy dotyczące horroru jako gatunku (literackiego, komiksowego, filmowego, growego), estetyki oraz kategorii kulturowej, powracając do takich motywów i pojęć, jak labiryntowość, makabra czy gotycyzm, i zastanawiając się nad obecnością w kulturze współczesnej klasycznych reprezentacji horroru, takich jak „Zamczysko w Otranto” Horacego Walpole’a (1764), „Mnich” Matthew Gregory’ego Lewisa (1796) czy „Dracula” Brama Stokera (1897).

Chcemy, by ten numer specjalny „ZRL” stał się też nawiązaniem do wydanych ponad 20 lat temu publikacji „Gotycyzm i groza w kulturze” (2003) i „Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo” (2003), które wpisały łódzkie środowisko teoretyków literatury w szerokie rozważania nad horrorem i jego instrumentarium w kulturze.

Możliwe tematy do rozważenia:

• horror w teorii — kategoria kulturowa, zjawisko czy gatunek? — i co się zmieniło
  w naukowym myśleniu o horrorze;
• horror jako gatunek (literacki, filmowy, teatralny, cyfrowy, growy) — teorie, przeglądy i studia przypadków;
• horror klasyczny — klasycy grozy i ich wpływ na współczesny horror w literaturze, komiksie, filmie, serialach i grach cyfrowych (adaptacje dzieł literackich w innych mediach, ekranizacje, motywy kultury grozy w najnowszych tekstach kultury i ich przeobrażenia, re-interpretacje);
• horror jako fenomen literacki — jak i o czym piszą dziś „gwiazdy” horroru? (proponowani autorzy: Stephen King, Graham Masterton, Dan Simmons, Jack Ketchum, Dean Koontz);
• horror w najnowszej polskiej literaturze popularnej (proponowani autorzy: Tomasz Sablik, Artur Urbanowicz, Stefan Darda, Anna Lewicka, Konrad Możdżeń, Marta Kisiel) — czy to jeszcze gatunek niszowy?;
• horror na granicy wytrzymałości — czym jest horror ekstremalny, jak go badać i czy warto?;
• horror jako specjalność — oficyny wydawnicze specjalizujące się w grozie i horrorze (m.in. Wydawnictwo Vesper, Wydawnictwo Dom Horroru, Wydawnictwo IX);
• horror dla dzieci i młodzieży — czemu służą elementy horroru w tekstach kultury adresowanych do młodego odbiorcy?;
• horror po japońsku — elementy horroru w mandze i anime;
• survival horror — klasyczne i postklasyczne spojrzenie na połączenie grozy w warstwie tematycznej z określoną mechaniką gry w warstwie ludycznej;
• remake gier grozy — czy remake klasycznych tytułów to przepis na sukces? (proponowane przykłady z ostatnich lat: Alone in the Dark, Resident Evil 4: Remake, Dead Space Remake);
• indie horror — cyfrowa groza poza mainstreamem, czyli co chcą przekazać niezależni twórcy gier i filmów?;
• horror w różnych mediach jako odbicie lęków społecznych.

Redaktorki numeru:

• dr Dominika Staszenko-Chojnacka (Uniwersytet Łódzki)
• dr Anna Zatora (Uniwersytet Łódzki)

Termin nadsyłania tekstów: 28 lutego 2025 r.

 

Disneyizacja — Kultura — Produkcja kulturalna

W numerze tym poruszamy wieloaspektową koncepcję disneyizacji i jej wpływ na współczesną kulturę i produkcję kulturalną. Disneyizacja — termin ukuty przez Brymana w celu opisania procesu, za pomocą którego zasady obowiązujące w parkach rozrywki Disneya są stosowane w różnych sektorach społeczeństwa — obejmuje utowarowienie, tematyczność, konsumpcję hybrydową i pracę performatywną obserwowaną w różnych gałęziach przemysłu kulturalnego. W tym specjalnym numerze zbadamy, jak disneyizacja kształtuje narracje kulturowe, wpływa na przemysły kreatywne
i kształtuje zachowania konsumentów kultury. Czekamy na zgłoszenia, które zanalizują te zjawiska z różnych perspektyw, w tym literaturoznawstwa, kulturoznawstwa, nauk o mediach czy socjologii.

Możliwe tematy do rozważenia:

• teoretyczne ramy disneyizacji: analiza ram koncepcyjnych i metodologii badania disneyizacji z perspektywy studiów krytycznych, teorii Adorna i Benjamina oraz porównanie disneyizacji
  z innymi teoriami kulturowymi (np. mcdonaldyzacja, hegemonia kulturowa, walka klas);
• disneyizacja w literaturze i mediach: badania nad wpływem disneyizacji na teksty literackie, filmy i inne media, zwłaszcza w kontekście kształtowania konwencji gatunkowych
  i narracyjnych;
• „re-disneyizacja”: analiza amatorskich adaptacji i reinterpretacji marek oraz franczyz Disneya, szczególnie w kontekście wejścia pewnych dzieł do domeny publicznej;
• produkcja kulturalna i przemysł rozrywkowy: wpływ korporacji Disneya na globalną produkcję kulturalną, z uwzględnieniem studiów przypadków medialnych franczyz; failure studies: analiza nieudanych prób tworzenia uniwersów filmowych i studiów animacji inspirowanych modelem Disneya, zwłaszcza w krajach postkomunistycznych;
• kultura konsumpcyjna i disneyizacja: wpływ disneyizacji na zachowania konsumentów
  i kształtowanie się tożsamości, szczególnie w kontekście środowisk tematycznych (parki rozrywki, centra handlowe); zjawisko disneyizacji w przedsiębiorstwach państwowych
  w krajach bloku wschodniego: analiza obecności (lub jej braku) disneyizacji w tej specyficznej przestrzeni kulturowej;
• globalizacja i kolonializm kulturowy: badanie rozprzestrzeniania się disneyizacji w różnych kulturach i jej konsekwencji dla kolonializmu kulturowego; analiza oporu wobec disneyizacji
  w lokalnych produkcjach i praktykach kulturowych;
• media cyfrowe i disneyizacja: rola platform cyfrowych w rozpowszechnianiu i wzmacnianiu treści disneyizowanych, ze szczególnym uwzględnieniem treści generowanych przez użytkowników i kultury fanów;
• edukacja i disneyizacja: wpływ materiałów Disneya na treści edukacyjne oraz pedagogikę,
  w tym rola edukatorów w krytycznym podejściu do disneyizowanych produktów kulturowych.
• wymiary etyczne i polityczne disneyizacji: etyka i polityczne implikacje disneyizacji
  w produkcji i konsumpcji kultury oraz ich wpływ na politykę kulturalną;
• studia przypadków i badania empiryczne: pogłębione studia przypadków zjawisk kulturowych oraz badania empiryczne nad odbiorem i interpretacją disneyizowanych mediów przez publiczność;
• perspektywy historyczne: ewolucja disneyizacji i jej prekursorów oraz analiza wpływu disneyizacji na narracje historyczne i pamięć zbiorową;
• kategoria formatu w disneyizacji: analiza formatów telewizyjnych adaptowanych w różnych krajach, w kontekście disneyizacji i ich globalnego wpływu.

Zachęcamy do interdyscyplinarnego podejścia i innowacyjnych metodologii, które przyczyniają się do głębszego zrozumienia disneyizacji i jej konsekwencji kulturowych.

Redaktorzy numeru:

• dr hab. Jarosław Płuciennik (Uniwersytet Łódzki)
• Szymon Szul (Uniwersytet Łódzki)

Termin nadsyłania tekstów: 31 maja 2025 r.

 

 

Dział Stały

W związku z dużym zainteresowaniem numerami „wolnymi”, bez tematu głównego, Redakcja otworzyła Dział Stały, co oznacza, że w obu numerach w roku są publikowane teksty niezwiązane z tematami tomów, prezentujące aktualne wyniki badań z interesujących nas dyscyplin. Zgłoszenia do Działu Stałego procedujemy w trybie ciągłym — zgodnie z kolejnością zgłoszeń.

Dział Stały i Tematy Numerów obejmują następujące sekcje:

• Rozprawy
• Eseje
• Recenzje naukowe
• Materiały do Słownika rodzajów literackich (hasła)
• Miscellanea (np. sprawozdania konferencyjne, wywiady, panele dyskusyjne, nekrologi)

Szczegółowe informacje dot. typów tekstów znajdują się na stronie.

Zgłoszenia prosimy przesyłać wyłącznie na adres Redakcji!

zrl@uni.lodz.pl