Wykorzystanie przez wyborców metody głosowania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika na przykładzie Częstochowy
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2023/35/3Słowa kluczowe:
Kodeks wyborczy, alternatywne metody głosowania, głosowanie korespondencyjne, głosowanie przez pełnomocnikaAbstrakt
Artykuł przedstawia i porównuje stopień wykorzystania przez wyborców w Częstochowie dwóch metod głosowania alternatywnego na podstawie wyborów do Sejmu RP i Senatu RP w 2011, 2015 i 2019 r., samorządowych w 2014 i 2018 r. oraz posłów do Parlamentu UE w 2014 i 2019 r., a także wyborów Prezydenta RP w 2015 i 2020 r. Analiza głosowania przez pełnomocnika i głosowania korespondencyjnego została przeprowadzona w odniesieniu do regulacji prawnych, a przede wszystkim kręgu adresatów mogących skorzystać z tych metod. Autor wskazuje, jaką metodę w poszczególnych wyborach częściej wybierali głosujący i czy miało to wpływ na aktywizację elektoratu oraz frekwencję wyborczą z punktu widzenia zasady powszechności wyborów.
Bibliografia
Balicki Ryszard. 2021. Głosowanie korespondencyjne w polskim porządku prawnym – zmienne dzieje regulacji. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Błaszczak Anna, Zbieranek Jarosław. 2012. „Gwarancje korzystania z czynnego prawa wyborczego przez osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami”. Biuletyn RPO 8.
Chmaj Marek, Skrzydło Wiesław. 2015. System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Czaplicki Kazimierz. 2007. Alternatywne sposoby głosowania (zarys problemów). W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
Dolnicki Bogdan. 2019. Samorząd terytorialny. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Domańska Aldona. 2014. „Działania Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz ochrony czynnego prawa wyborczego”. Studia Wyborcze 18: 67–84.
Eckhardt Krzysztof. 2015. „Kodeks wyborczy w świetle poglądów doktryny i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane problemy”. Polityka i Społeczeństwo 13(3): 19–32.
Gapski Maciej. 2009. „Nowe techniki głosowania w świetle zasady bezpośredniości wyborów”. Przegląd Sejmowy 2(91): 79–90.
Gebethner Stanisław. 2000. Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do ustawy o wyborze Prezydenta RP. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Gebethner Stanisław. 2007. Głos w dyskusji. W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca 2007 r. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
Grabowska Sabina, Grabowski Radosław. 2007. Środowisko teoretyków i praktyków prawa wyborczego wobec postulatu reformy polskiego systemu wyborczego z wykorzystaniem alternatywnych sposobów głosowania. W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca 2007 roku. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
GUS. 2021. Narodowy Spis Powszechny. https://www.polskawliczbach.pl/Czestochowa (dostęp 20.02.2023).
Korycki Krzysztof. 2017. „Alternatywne techniki głosowania a frekwencja wyborcza”. Studia Wyborcze 23: 83–105.
Lipień Aleksandra. 2019. „Głosowanie za pośrednictwem Internetu w Estonii”. Studia Wyborcze 28: 23–36.
Michalak Bartłomiej, Sokala Andrzej, Uziębło Piotr. 2013. Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Michałkiewicz-Kądziela Ewa. 2021. Ewolucja głosowania korespondencyjnego w polskim Kodeksie wyborczym oraz perspektywy wprowadzenia nowych alternatywnych form głosowania w kraju. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Przywora Bogusław. 2014. „Głosowanie przez pełnomocnika w Polsce – próba analizy i podsumowania”. Przegląd Prawa Publicznego 7–8(88–89): 188–199.
Przywora Bogusław. 2015. Nowe instrumenty w świetle Kodeksu wyborczego – próba oceny ich znaczenia w praktyce z uwzględnieniem oddziaływania na społeczności lokalne. W Praktyka realizacji biernego prawa wyborczego w Polsce. Red. Marek Mączyński. Warszawa: Difin.
Przywora Bogusław. 2022. „Dostęp osób głuchych do informacji pochodzących od komitetów wyborczych (refleksje na tle komisyjnego projektu Ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy)”. Studia Wyborcze 33: 21–36.
Rakowska Anna. 2007. „Głosowanie przez pełnomocnika (uwagi krytyczne)”. Studia Wyborcze 4: 65–77.
Rakowska Anna, Skotnicki Krzysztof. 2012. „Głosowanie korespondencyjne – nowe rozwiązanie kodeksu wyborczego”. Gdańskie Studia Prawnicze 27: W kręgu historii doktryn politycznych i prawnych oraz konstytucjonalizmu. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Sylwestrzaka. Red. Dariusz Szpoper: 295–304.
Roguska Beata, Zbieranek Jarosław. 2014. „Ułatwienia w głosowaniu – wiedza, opinie i oczekiwania Polaków”. Studia Wyborcze 18: 51–65.
Rulka Marcin. 2010. „Głosowanie przez pełnomocnika”. Wspólnota 3. https://wspolnota.org.pl/archiwum/wydanie/957 (dostęp 16.01.2023).
Skotnicki Krzysztof. 2000. Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Skotnicki Krzysztof. 2007. „Opinia prawna na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw”. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Rok IV 3(15): 173–175.
Skotnicki Krzysztof. 2008. „O możliwościach tzw. alternatywnych sposobów głosowania przez obywateli polskich przebywających w dniu głosowania za granicą”. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Rok IV, 1(17): 257–265.
Skotnicki Krzysztof. 2009. „Prawne problemy ustanowienia w Polsce alternatywnych sposobów głosowania”. Przegląd Wyborczy 9–10: 17–37.
Skotnicki Krzysztof. 2011. Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Skotnicki Krzysztof. 2013. Opinia prawna na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1786/VII kadencja). Warszawa, 29 listopada 2013 r.
Skotnicki Krzysztof. 2014. Prawa wyborcze osób niepełnosprawnych i ich gwarancje. W Społeczne i prawne aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnością. Red. Edyta Widawska, Krzysztof Skotnicki. Częstochowa: Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.
Skotnicki Krzysztof. 2018. „Udział w wyborach i referendach osób głuchych i niedosłyszących”. Gdańskie Studia Prawnicze 4(40): 315–321.
Skrzydło Wiesław. 2014. Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Stelmaszewska Kaja. 2021. Głosowanie korespondencyjne i głosowanie przez pełnomocnika w polskim prawie wyborczym. W Aktualne wyzwania prawa wyborczego. Red. Marek Zubik, Jan Podkowik. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Strzałkowski Tomasz. 2021. Realizacja praw wyborczych na wychodźstwie – doświadczenia i wnioski. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Uziębło Piotr. 2018. Opinia prawna w sprawie zmian w Kodeksie wyborczym wprowadzanych ustawą z dnia 14 grudnia 2017 r. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego (https://www.batory.org.pl, dostęp 14.01.2023).
Winczorek Piotr. 2009. „Bezpośredniość wyborów”. Rzeczpospolita 9.03.2009.
Wojtyczek Krzysztof. 2000. Konstytucyjne regulacje systemu wyborczego w III Rzeczypospolitej. W 10 lat demokratycznego prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej (1990–2000). Red. Ferdynand Rymarz. Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego.
Wrzalik Magdalena. 2016a. „Geneza i ewolucja głosowania korespondencyjnego w Polsce”. Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie 1: 123–139.
Wrzalik Magdalena. 2016b. „Wstępne uwagi o powszechnym głosowaniu korespondencyjnym w wyborach prezydenckich w 2015 r. (wybrane zagadnienia)”. Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM 6: 291–306.
Zbieranek Jarosław. 2006. W stronę reformy procedur głosowania w Polsce. W Aktywny obywatel nowoczesny system wyborczy. Red. Lena Kolarska-Bobińska, Jacek Kucharczyk, Jarosław Zbieranek. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Zbieranek Jarosław. 2011a. „Alternatywne procedury głosowania w Polsce na tle państw Unii Europejskiej”. Studia BAS 3(27): 93–120.
Zbieranek Jarosław. 2011b. Nowe procedury: głosowanie korespondencyjne i przez pełnomocnika. W Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Red. Krzysztof Skotnicki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Zbieranek Jarosław. 2013. Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej? Warszawa: Difin.
Żukowski Arkadiusz. 2009. „Głosowanie korespondencyjne – wskazówki dla Polski”. Studia Wyborcze 7: 25–41.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. 2008 nr 14 poz. 92 ze zm.).
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. 2019 poz. 1239 ze zm.).
Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o referendum ogólnokrajowym oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz.U. 2009 nr 202 poz. 1547).
Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. 2009 nr 213 poz. 1651).
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 21 poz. 112 ze zm.; t.j. Dz.U. 2022 poz. 1277, 2418).
Ustawa z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 147 poz. 881).
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2014 poz. 1072).
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 poz. 130, 1348).
Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 568 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. (Dz.U. 2020 poz. 827).
Ustawa z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (Dz.U. 2020 poz. 979).
Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 184).
Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 czerwca 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 988).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020 poz. 433).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 491 ze zm.).
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 lipca 2010 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2010 nr 122 poz. 828).
Uchwała PKW nr 129/2020 z dnia 10 maja 2020 r. w sprawie stwierdzenia braku możliwości głosowania na kandydatów w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 967).
Wyrok TK z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt Kp 3/09 (M.P. 2009 nr 72 poz. 917).
Wyrok TK z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz.U. 2011 nr 149 poz. 889).
Postanowienie SN z dnia 25 października 2000 r., sygn. akt III SW 54/00 (Baza orzeczeń SN, http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?ItemID=2664&ListName=Orzeczenia1&Sygnatura=I+PKN+667%2F99, dostęp 15.02.2023).
Uzasadnienie do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk sejmowy nr 2001/VIII kadencja). Warszawa, 10 listopada 2017 r.
Raport o stanie miasta Częstochowa 2021 Br.8_60.
