Interpretations of prohibited contractual provisions in the mortgage market with foreign exchange risk
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2023/126/2Keywords:
foreign currency loans, irregularities in the mortgage market, abusive clause, President of OCCP.Abstract
Background: Consumers who entered into a contract with banks for credit indexed or denominated to foreign currencies raise the issue of the presence of prohibited provisions. These cases are accompanied by ‘interpretation wars’ between lawyers and academics, as we can see in the courts of general jurisdiction in which a number of cases are pending.
Research purpose: The research goal of this work is to determine the state of development of interpretation in Polish and EU jurisprudence on the legality of concluding mortgage loan agreements linked to foreign currency, as well as to identify prohibited provisions contained in such agreements.
Methods: The adopted goal required the use of an analysis of foreign currency clauses contained in foreign currency-related mortgage contracts. This analysis consisted of the presentation (inventory and discussion) of court decisions as well as selected decisions of the President of the OCCP.
Conclusions: The analysis of the legal situation and events in the legal space allows us to note the
deepening of the processes of unification and expansion of pro-consumer interpretation in Polish and EU jurisprudence Much of this stems from the jurisprudence of the CJEU, which clarifiesmany issues and consolidates the way mortgage issues are resolved.
Downloads
References
Czabański J., Walutowe klauzule waloryzacyjne w umowach kredytów hipotecznych. Analiza problemu, Palestra 2016/6, s. 63–83.
European Financial Congress, Raport. Konsekwencje prawne, ekonomiczne i społeczne wyroku TSUE w sprawie kredytów „frankowych”, Sopot 2020.
Jurkowska-Zeidler A., Asymetria ryzyka a zasada sprawiedliwości społecznej na tle problemu kredytów we frankach szwajcarskich, Gdańskie Studia Prawnicze 2016/XXXV, Gdańsk, s. 131–153.
Kata R., Kredyty hipoteczne w Polsce w kontekście stabilności finansowej i makroekonomicznej, w: J. Grzywacz, S. Kowalski (red.), Przedsiębiorstwa, banki i polityka regionalna w nowej perspektywie finansowej UE, Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne 2015/XXII, Płock, s. 183–196.
Miklaszewska E. (red.), Bank na rynku finansowym. Problemy skali, efektywności i nadzoru, Wolter Kluwer Polska, Warszawa 2010.
NIK, Ochrona praw konsumentów korzystających z kredytów objętych ryzykiem walutowym, Warszawa 2018.
Popiołek W., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. I (pod red. K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2002.
Raport Rzecznika Finansowego, Analiza aktualnych zagadnień dotyczących kredytów frankowych 2021, Warszawa 2022.
Raport Rzecznika Finansowego, Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami, Warszawa 2016.
Skory M., Klauzule abuzywne – zastosowanie przepisów dyrektywy 93/13 w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej (Niemcy, Anglia, Francja, Czechy, Słowacja, Węgry), UOKiK, Warszawa 2007.
Sokal P., Czyn nieuczciwej konkurencji a dobre obyczaje, Monitor Prawniczy 2011/24, s. 134–150.
Wiśniewski T., Art. 358(1) Zasada nominalizmu, w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, tom III. Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2018.
Wyżykowski B., Skutki uznania abuzywności postanowienia umowy w kontroli incydentalnej, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2017/8 (6).
ZBP, 24 prawdy o kredytach walutowych, cyt. za: Raport Rzecznika Finansowego, Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami, Warszawa 2016.
ZBP, Biała księga kredytów frankowych w Polsce, Warszawa 2015.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23.10.2019 r., V ACa 567/18.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.12.2019 r., VI ACa 361/18.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24.01.2020 r., V ACa 425/19.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12.02.2020 r., V ACa 297/19.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19.08.2020 r., VI ACa 345/19.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25.09.2020 r., VI ACa 332/19.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.12.2021 r., V ACa 303/19.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 27.01.2022 r., I ACa 256/21.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17.01.2022 r., I ACa 136/21.
Wyrok Sądu Najwyższego z 25.03.2011 r., IV CSK 377/10.
Wyrok Sądu Najwyższego z 29.04.2015 r., V CSK 445/14.
Wyrok Sądu Najwyższego z 28.04.2022 r., III CZP 40/22.
Wyrok SOKiK z 14.12.2010 r., XVII AmC 426/09.
Wyrok SOKiK z 22.03.2021 r., XVII AmA 12/19.
Wyrok TSUE z 14.06.2012 r., C-618/10.
Wyrok TSUE z 14.03.2013 r., C-415/11.
Wyrok TSUE z 30.04.2014 r., C-26/13.
Wyrok TSUE z 21.12.2016 r. w sprawach połączonych C-154/15, C-307/15 i C-308/15.
Wyrok TSUE z 26.01.2017 r., C-421/14.
Wyrok TSUE z 20.09.2017 r., C-186/16.
Wyroki TSUE z 26.03.2019 r., C-70/17 i C-179/17.
Wyrok TSUE z 3.10.2019 r., C-260/18.
Decyzja Prezesa UOKiK z 2.10.2018 r., DOZIK 9/2018.
Decyzja Prezesa UOKiK z 31.12.2019 r., DOZIK 15/2019.
Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 12/2020.
Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 13/2020.
Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 14/2020.
Decyzja Prezesa UOKiK z 16.10.2020 r., DOZIK 16/2020.
Decyzja Prezesa UOKiK z 16.10.2020 r., DOZIK 17/2020.
Decyzja Prezesa UOKiK z 16.12.2021 r., DOZIK-12/2021.
https://ostaszewskikredytyfrankowe.pl/frankowicze-kontra-bank-millennium-przegladnajnowszego-orzecznictwa-sadow-ii-instancji/; stan na 30.09.2022 r.
https://pl.media.mbank.pl/176668-wazny-wyrok-sadu-w-sprawie-17-tys-kredytobiorcow-umowyfrankowe-obowiazuja; stan na 10.05.2022 r.
https://uokik.gov.pl/niedozwolone_klauzule.php; stan na 20.03.2022 r.
https://www.franknews.pl/ugody-nie-dla-frankowiczow-z-deutsche-bank-wyroki-w-sadachkorzystne-dla-kredytobiorcow/; stan na 30.09.2022 r.
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/knf_130218_przypomnienie_publicznej_dyskusji_CHF_40728.pdf; stan na 11.03.2022 r.
https://www.money.pl/banki/tysiace-przegranych-spraw-frankowych-lawina-sie-rozpedza-6797142934809568a.html; stan na 30.09.2022 r.
KNB, Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2006, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/rekomendacja_s_8566.pdf; stan na 6.05.2021 r.
KNF, Potencjalny wpływ zmian otoczenia prawnego na portfel mieszkaniowych kredytów walutowych związanych z kursem CHF, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Wplyw_zmian_otoczenia_prawnego_na_portfel_mieszkaniowych_kredytow_CHF_72739.pdf;
stan na 18.04.2022 r.
Opinia C. Stypułkowskiego, Jeszcze raz o frankach, Rzeczpospolita, 18.04.2021, https://www.rp.pl/Opinie/304189944-Cezary-Stypulkowski-Jeszcze-raz-o-frankach.html; stan na 11.03.2022 r.
Opinia E. Łętowskiej, Kto pyta, nie błądzi. Polemika z prof. Balcerowiczem, Rzeczpospolita, 7.04.2021, https://www.rp.pl/Opinie/304069897-Ewa-Letowska-Kto-pyta-nie-bladzi-Polemika-z-prof-Balcerowiczem.html; stan na 11.03.2022 r.
Opinia M. Zielińskiego, Prawdy i nieprawdy w debacie o frankach, Rzeczpospolita, 19.04.2021, https://www.rp.pl/Opinie/304199897-Prawdy-i-nieprawdy-w-debacie-o-frankach.html; stan na 11.03.2022 r.
Opinia Rzecznika Generalnego z dnia 17 września 2015 r. (C-312/14): http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d2dc30d5fd53854487f744619589c468ca8ce114.e34KaxiLc3qMb40Rch0SaxuSchj0?text=&docid=167901&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=586521#Footnote20; stan na 30.09.2022 r.
Sprawozdanie z działalności UOKIK za rok 2018, s. 46, https://uokik.gov.pl/download.php?plik=24030; stan na 20.03.2022 r.
TSUE, Komunikat prasowy z dnia 8.09.2022. Wyrok Trybunału w sprawach połączonych odC-80/21 do C-82/21, https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2022-09/cp220144pl.pdf; stan na 30.09.2022 r.