Wąskie spękania i wtórne osady chemiczne w Jakucji i na północ od Moskwy
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1972/21/3Słowa kluczowe:
spękania wieloletniej zmarzliny, zamarzanie roztworów, zażelazienieAbstrakt
Artykuł w języku francuskim.
TYTUŁ ORYGINALNY: Fentes minces et dépôts chimiques secondaires, en Iakoutie et au Nord de Moscou
Na Syberii, 90 km na N od Jakucka, w piaskach z wieloletnią zmarzliną, obserwuje się cienkie, pionowe szczeliny o wysokości od 3 do 6, a w Mamontowej Górze takie struktury są zażelazione, przypominające szczeliny plejstoceńskie Europy Zachodniej i potwierdzające ich peryglacjalne pochodzenie, być może wskutek spękania wieloletniej zmarzliny o temperaturze około 0°C, wywołanego podciśnieniem w pobliżu stoku. W Tettigi (Jakucja), w żwirach plejstoceńskich, występują rdzawo zabarwione, nieciągłe warstwy, pasma i skupiska, podobne do tych znanych z Europy Zachodniej i również prawdopodobnie peryglacjalne, powstałe być może na skutek zamarzania roztworów w glebie. W czwartorzędzie regionów, które niegdyś były pod wpływem klimatu peryglacjalnego, występują podobne zjawiska: na północ od Moskwy zażelazione mikropęknięcia przecinającą warstwy oraz gniazda MnO₂; w Nowosybirsku, w wydmie datowanej na 9000 lat p.n.e., zaobserwowano subpionową (80°) szczelinę oraz zażelazione piaski o grubości 2 mm przecinające warstwy; zjawisko to jest niewytłumaczalne w tym bardzo jednorodnym i przepuszczalnym piasku, jeśli nie uwzględni się wpływu zamarzania.
Bibliografia
Adolphe, Jean-Pierre, 1969 - Nature et genèse du calcin en chou-fleur de France. C. R. Ac. Sci., t. 268; p. 752-755, 4 fig., Paris.
Alimen, Henriette, 1965 - Quelques notions de portée générale déduites d'observations sur le Quaternaire moyen du Béarn. Bull. Ass. fr. Et. Quat., f. 2; p. 103-115, 5 fig., Paris.
Bajard, Jacques, 1966 - Figures et structures sédimentaires dans la zone intertidale de la partie orientale de la baie du Mont-Saint-Michel. Rev. Géogr. Phys. Géol. Dyn., v. 8, f. 1; p. 39-11; 160 fig., Paris.
Bertouille, Horace, 1964 - Etude d'un réseau actuel de fentes de gel. C. R. Somm. Soc. Géol. Fr.; p. 137-139, 3 fig., Paris.
Bertouille, Horace, et Cailleux, André, 1966 - Dépôts calcaires, fentes et ferruginisations quaternaires près de Paris. Tijds. Kon. Ned. Aard. Gen., D. 83, n. 3; p. 208-219, 12 fig.
Billy, Cécile, et Cailleux, André, 1969 - Dendrites de manganèse et bactéries. Science Progrés Découverte, n. 3414; p. 381-385, 4 fig., Paris.
Boyé, M., 1967 - Etude des veines de calcaire friable dit ,,trufe pulvérulent" dans une carrière de ,,molasse de l'Agenais" au lieu dit ,,La Forêt'', commune d'Agnac (Lot-etGaronne). Actes Soc. Linn. Bordeaux, v. spéc. Congrès A.F.A.S.; p. 59-62, 3 fig.
Boyé, M, Mouline, M. P., et Viguier, O., 1967 - Phénomènes de dépôts physico-chimiques dans le Sud-Ouest Aquitant (Hypothèse ouyogénique). Actes Soc. Linn. Bordeaux, t.104, s. B, n. 15; p. 1-31, 12 fig.
Cailleux, André, 1964 - Genèse possible de dépôts chimiques par congélation. C. R. Somm. Soc. Géol. Fr., f. 1; p. 11-12, Paris.
Cailleux, André, 1965 - Quaternary secondary chemical deposition in France. Geol. Soc. Amer., Sp. Paper 84; p. 125-138, 6 fig., New-York.
Cailleux, André, 1967 - Actions du vent et du froid entre le Yukon et Anchorage, Alaska. Geogr. Annaler, v. 49, s. A.; p. 145-154, 7 fig.
Cailleux, André, 1968 - Periglacial of McMurdo Strait (Antarctica). Biuletyn Peryglacjalny, no. 17; p. 57-90, 12 fig., Łódź.
Cailleux, André, 1969 - Ein Beitrag zu Krumbein: Über den Einfluss des Mikroflora auf die exogene Dynamik (Verwitterung und Krustenbildung). Geol. Rundschau, Bd. 58, H. 2; p. 363-365, Stuttgart.
Cailleux, André, 1969a - Observations à la communication de F. D. Cook: Significance of microorganisms in paleosols, parent material and ground water. Pedology and Quaternary Research; p; 59-61, Edmonton.
Ek, Camille, et Pissart, Albert, 1965 - Dépôt de carbonate de calcium par congélation et teneur en bicarbonate des eaux résiduelles. C. R. Ac. Sci., t. 260; p. 929-932, Paris.
Horemans, Pierre, 1969 - Etude pédologique de la basse terrasse alluviale de la Seine à Marolles. Bull. Ass. Nat. Vallée Loing, t. 45, n. 11-12, cf. p. 120. Fontainebleau.
Katasonov, E. M., and Solov'ev, P. A., 1969 - Guide to trip in Central Yakutia. Paleogeography and periglacial phenomena. 87 p., 40 fig., Ljubertsy.
Krivan, P., 1958 - Tundrenerscheinungen mit Eislinsen und Eisblattrigkeit in Ungarn. Acta Geol., t. 5, f. 3-4; p. 323-335, 7 fig., Budapest.
Krumbein, Wolfgang E., 1968 - Geomicrobiology and geochemistry of the ,,Nari-lime-crust" (Israel). In: Recent Dev. in Carbonate Sedim. in Central Europe, p. 138-147, 5 fig., Berlin.
Krumbein, Wolfang E, 1969 - Über den Einfluss der Mikroflora auf die exogene Dynamik (Vervitterung und Krustenbildung). Geol. Rundschau, Bd. 58; p. 333-363, 16 fig., Stuttgart.
Macar, P., 1969 - A peculiar type of fossil ice fissure. In: P é w é (Troy L.) - The periglacial environment, p. 337-346, 3 fig., Montreal.
Macar, P., et Leckwijck, W. Van, 1958 - Les fentes à remplissage de la région liégoise. Ann. Soc. Géol. Belg., t. 81; p. B. 359-407, 40 fig., Liège.
Markov, K. K. and coauthors, 1969 - Symposium ,,paleogeography and periglacial phenomena". Guidebook for field excursions Moscow - Upper Volga. 70 p., 34 fig., Moscou.
Michel, Jean-Pierre, 1966 - Ferruginisations quaternaires dans des sables stampiens (Oligocène moyen) soufflés à Maintenon (Ewre-et-Loir). C. R. Ac. Sei., t. 263; p. 1564-1567, 3 fig., Paris.
Michel, Jean-Pierre, 1967 - Grès à ciment calcaire et conglomérats quaternaires des alluvions anciennes de la Marne et de la Seine en amont de Paris. Bull. Soc. Géol. Fr., 7 s., t. 9; p. 63-67, 5 fig., Paris.
Mielecke, Walter, 1965 - Über die Silizifikate in den pliozänen (eopleistozänen) Kiesen der Lausitz. Géologie, t. 14, H. 5/6; p. 677-685, 5 fig., Berlin.
Picard, Karl, 1965 - Frostspalten mit Flugsandfüllung in Schleswig-Holstein. Schr. Naturw. Ver. Schleswig-Holstein, Bd. 36; p. 84-87, Kiel.
Samuelsson, Lennart, 1965 - Subglacialt bildade Kalkstenar. Geol. För. Förh., v. 87; p. 162-163, Stockholm.
Siuta, J., and Motowicka-Terelak, T., 1969 - The origin and systematics of ferruginous precipitates in Quaternary formations and in present-day soils. Biuletyn Peryglacjalny, no. 18; p. 209-257, 48 fig., Łódź.
Svensson, Harald, 1967 - Jordskalven vid Hallandssen i februari 1966. Geol. För. Förh., 89; p. 151-180, 13 fig., Stockholm.
Washburn, A. L., Smith, D. D., Goddard, R. H., 1963 - Cold cracking in a middle latitude climate. Biuletyn Peryglacjalny, no. 12; p. 175-189, 3 fig., Łódź. ·
