Klimatycznie istotne kopalne zjawiska peryglacjalne w północno-środkowych Stanach Zjednoczonych
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1969/20/14Słowa kluczowe:
wieloletnia zmarzlina, zjawiska peryglacjalne, rekonstrukcje paleoklimatyczne, WisconsinAbstrakt
Badania kopalnych struktur peryglacjalnych w północno-środkowych Stanach Zjednoczonych wskazują, że pewnym diagnostycznym wskaźnikiem dawnych warunków klimatycznych są kliny lodowe, których obecność pozwala odtworzyć temperaturę powietrza i zasięg wieloletniej zmarzliny w późnym glacjale zlodowacenia wisconsin. Inne zjawiska peryglacjalne, takie jak pingo, soliflukcja, grunty strukturalne czy zjawiska eoliczne, dostarczają jedynie informacji jakościowej, natomiast analiza dystrybucji klinów lodowych sugeruje średnie roczne temperatury od -5°C do -10°C, co oznacza różnicę w stosunku do współczesnych warunków o 10–15°C. Pomimo ograniczeń w datowaniu tworzenia i wytapiania klinów, wyniki badań pozwalają na wstępną rekonstrukcję warunków peryglacjalnych, uwzględniającą silne wiatry, niską sumę opadów i brak pokrywy leśnej, co miało kluczowe znaczenie dla formowania się i akumulacji osadów eolicznych.
Bibliografia
Berg, T. E., Black, R. F., 1966 - Preliminary measurements of growth of nonsorted polygons, Victoria Land, Antarctica. Amer. Geoph. Union,. Antarctic Res. Series, vol. 8; p. 61-108.
Bird, J. B., 1967 - The physiography of Arctic Canada. Johns Hopkins Pres; 336 p.
Black, R. F., 1952 - Polygonal patterns and ground conditions from aerial photographs. Photogrammetric Engineering, vol. 18; p. 123-134.
Black, R. F., 1954 - Permafrost - A review. Bull. Geol. Soc. Amer., vol. 65; p. 839-856.
Black, R. F., 1957 - Pleistocene climatic change recorded by ice-wedge polygon casts of Cary age at River Falls, Wisconsin. Bull. Geol. Soc. Amer., vol. 68; p. 1888-1889.
Black, R. F., 1963 - Les coins de glace et le gel permanent dans le Nord de l'Alaska. Annales de Géographie, no. 391; p. 257-271.
Black, R. F., 1964 - Periglacial phenomena of Wisconsin, north-central United States. VI Intern. Congress on Quaternary, Report, vol. IV; p. 21-28.
Black, R. F., 1965a - Paleoclimatologic implications of ice-wedge casts of Wisconsin. Intern. Quaternary Assoc., Abstracts; p. 37.
Black, R. F., 1965b - Ice-wedge casts of Wisconsin. Wis. Acad. Sci. Arts, and Letters, Trans., vol. 54; p. 187-222.
Black, R. F., 1969a - Slopes in southwestern Wisconsin, U.S.A. - Periglacial or temperate? Biuletyn Peryglacjalny, no. 18.
Black, R. F., 1969b - Thaw depressions and thaw lakes - A review. Biuletyn Peryglacjalny, no. 19.
Black, R. F., Berg, T. E., 1963a - Hydrothermal regimen of patterned ground, Victoria Land, Antarctica. XIII Intern. Union of Geodesy and Geophys., Com. of Snow and Ice, Pub. 61; p. 121-127.
Black, R. F., Berg, T. E., 1963b - Glacier fluctuations recorded by patterned ground, Victoria Land. Chap. III in Antarctic Geology, North Holland Pub. Co.; p. 107-122.
Black, R. F., Berg, T. E., 1966 - Patterned ground in Antarctica. Proc. Permafrost Intern. Conf., NAS-NRC, Pub. 1287; p. 121-128.
Currey, D. R., 1964 - A preliminary study of valley asymmetry in the Ogotoruk Creek area, northwestern Alaska. Arctic, vol. 17; p. 85-98.
Dylik, J., 1964 - Eléments essentiels de la notion de >>Périglaciaire<<. Biuletyn Peryglacjalny, no. 14; p. 111-132.
Dylik, J., 1965 - Right and wrong in sceptical views on the problem of periglacial phenomena revealed in Pleistocene deposits. Bull. Soc. Sci. et Lettres de Łódź, vol. 16; p. 1-28.
Dylik, J., Maarleveld, G. C., 1967 - Frost cracks, frost fissures and related polygons. Med. Geologische Stichting, Nieuwe Serie, No. 18; p. 7-21.
Everett, K. R., 1966 - Slope movement and related phenomena. Environment of Cape Thompson Region, Alaska, Chap. 12; p. 172-220.
Fries, M., Wright, H. E. Jr., Rubin, M., 1961 - A late Wisconsin buried peat at North Branch, Minnesota. Amer. Jour. Sci., vol. 259; p. 679-693.
Frye, J. C., Willman, H. B., 1958 - Permafrost features near the Wisconsin glacial margin in Illinois. Amer. Jour. Sci., vol. 256; p. 518-524.
Frye, J. C., Willman, H. B., Glass, H. D., 1968 - Correlation of midwestern loesses with the glacial succession. Loess and related eolian deposits of the world. Proc. VII Congress Intern. Assoc. Quat. Res., vol. 12; p. 3-21.
Hamelin, L. E., Cook, F. A., 1967 - Le Périglaciaire par L'Image. Les Presses de L'Université Laval; 237 p.
Judson, S., Andrews, G. W., 1955 - Pattern and form of some valleys in the Driftless Area, Wisconsin. Jour. Geol., vol. 63; p. 328-336.
Lachenbruch, A. H., 1962 - Mechanics of thermal contraction cracks and ice-wedge polygons in permafrost. Geol. Soc. Amer., Spec. Papers, no. 70; 69 p.
Lachenbruch, A. H., 1966 - Contraction theory of ice-wedge polygons: a qualitative discussion. Proc. Permafrost Intern. Conf., NAS-NRC, Pub. 1287; p. 63-71.
Péwé, T. L., 1959 - Sand-wedge polygons (tesselations) in the McMurdo Sound region, Antarctica - a progress report. Amer. Jour. Sci., vol. 257; p. 545-552.
Péwé, T. L., 1962 – Ice-wedges in permafrost, lower Yukon River area near Galena, Alaska. Biuletyn Peryglacjalny, no. 11; 65-76.
Péwé, T. L., 1966a - Ice-wedges in Alaska - Classification, distribution, and climatic significance. Proc. Permafrost Intern. Conf. NAS-NRC, Pub. 1287; p. 76-81.
Péwé, T. L., 1966b - Paleoclimatic significance of fossil ice wedges. Biuletyn Peryglacjalny, no. 15; p. 65-73.
Smith, H. T. U., 1949 - Physical effects of Pleistocene climatic changes in nonglaciated areas: eolian phenomena, frost action, and stream terracing. Bull. Geol. Soc. Amer., vol. 60; p. 1485-1516.
Washburn, A. L., 1956 - Classification of patterned ground and review of suggested origins. Bull. Geol. Soc. Amer., vol. 67; p. 823-866.
Washburn, A. L., 1967 - Instrumental observations of mass-wasting in the Mesters Vig. District, northeast Greenland. Med. om Grønland, Bd. 166, Nr. 4; 296 pp.
Wayne, W. J., 1967 - Periglacial features and climatic gradient in Illinois, Indiana, and western Ohio, east-central United States. Quat. Paleoecology, Proc. VII Congress Intern. Assoc. Quat. Res., vol. 7; p. 393-414.
Williams, P. J., 1962 - Climatic factors controlling the distribution of certain frozen ground phenomena. Geog. Annaler, vol. 43; p. 339-347.
