Gleba kopalna fazy przejściowej plejstocenu i holocenu w wydmach kontynentalnych Polski Środkowej
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1986/31/18Słowa kluczowe:
gleba preborealna, bielicowanie, działalność człowieka mezolitycznegoAbstrakt
Artykuł w języku francuskim.
Tytuł oryginalny: Sol fossile de la phase de transition pleistocene-holocene dans les dunes continentales de la Pologne Centrale
W obrębie wydm na obszarze Polski Środkowej stwierdzono dobrze wykształcone gleby rdzawe, które powstały w najstarszej fazie holocenu. Ich wiek preborealny określono na podstawie datowania radiowęglowego szczątków roślinnych oraz na podstawie ich pozycji stratygraficznej w stosunku do innych datowanych gleb kopalnych w wydmach.
Autor opisuje cechy pedologiczne gleby preborealnej oraz warunki jej rozwoju. Geneza gleby związana jest ze specyficzną roślinnością trawiastą i trawiasto-leśną, która wkroczyła na wydmy po fazie aktywnych procesów eolicznych w okresie młodszego dryasu.
Rozwój gleb rdzawych został w wielu miejscach przerwany przez akumulację piasku, prawdopodobnie wywołaną działalnością człowieka mezolitycznego, lub zakończył się w okresie borealnym, kiedy na wydmach pojawił się las iglasty, powodując bielicowanie.
Bibliografia
Baraniecka, M. D., Konecka-Betley, K., 1980 - Stanowisko 1 - Cięciwa (Gisement 1 - Cięciwa). in: Przewodnik Konferencji Terenowej „Gleby kopalne wydm okolic Warszawy i ich znaczenie stratygraficzne", Komitet Badań Czwartorzędu, Pol. Tow. Glebozn., Warszawa.
Chmielewska, M., Chmielewski, W., 1960 - Stratigraphie et chronologie de la dune de Witów, distr. Łęczyca. Biul. Peryglacjalny, 8.
Dylikowa, A., 1964 - Les dunes de la Pologne Centrale et leur importance pour la stratigraphie du Pléistocène tardif. Report VIth INQUA Congress, Warsaw 1961, vol. IV.
Dylikowa, A., 1968 - Fazy rozwoju wydm w środkowej Polsce w schyłkowym plejstocenie (résumé: Les phases du développement des dunes pendant le Pléistocène tardif). Folia Quaternaria, 29.
Goździk, J., 1980 - Zastosowanie morfoskopii i graniformametrii do badań osadów kopalni węgla brunatnego „Bełchatów" (L'application de la morphoscopie et de la graniformamétrie pour les études des dépôts dans la mine de lignite de „Bełchatów"). Studia Regionalne, 4, PWN, Warszawa.
Jåger, K. D., 1973 - Zum Aussagevermögen begrabener Böden für bodengenetische Untersuchungen zur aktuellen Bodendecke in Mitteleuropa. Pol. Tow. Glebozn., 25.
Jåger, K. D., Kopp, D., 1969 - Zur archäologischen Aussage von Profilschlüssen norddeutscher Sandböden. Ausgrabung u. Funde, 14.
Konecka-Betley, K., 1981 - Development of soil-forming processes of Late Pleistocene and Holocene in dunes of the environs of Warsaw. Roczn. Glebozn., 32.
Konecka-Betley, K., 1982 - Gleby kopalne i reliktowe wydm okolic Warszawy (summary: Fossil and relict soils in dunes of the Warsaw environs). Roczn. Glebozn., 33.
Kopp, D., 1970 - Beiträge zur Bodensystematik unter besonderer Berücksichtigung reliktischer und rezenter Merkmale. Tagungsbericht d. Deutschen Akad. d. Landwirtschąftswissenschaften z. Berlin, 102.
Kowalkowski, A., 1977a - Dynamika rozwoju późnoplejstoceńskich i holoceńskich gleb z piasków wydmowych w Pomorsku (summary: Development dynamics of Late Pleistocene and Holocene soils from dune sands at Pomorsko). Roczn. Glebozn., 28.
Kowalkowski, A., 1977b - A paleopedological investigation of dunes at Pomorsko (West Poland). Quaestiones Geogr., 4.
Krajewski, K., 1977 - Późnoplejstoceńskie i holoceńskie procesy wydmotwórcze w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej w widłach Warty i Neru (summary: Late-Pleistocene and Holocene dune-forming processes in the Warsaw-Berlin Pradolina). Acta Geogr. Lodziensia, 39.
Latałowa, M., 1982 - Major aspects of the vegetational history in the eastern Baltic coastal zone of Poland. Acta Paleobot., 22.
Manikowska, B., 1966 - Gleby młodszego plejstocenu w okolicach Łodzi (résumé: Les sols du Pléistocène Supérieur aux environs de Łódź). Acta Geogr. Lodziensia, 22.
Manikowska, B., 1969 - Gleba z interstadiału Alleröd na tle układu stratygraficznego utworów fazy zstępującej Würmu w okolicach Łodzi (summary: Fossil soil from Alleröd Interstadial on background of deposits of waning phase of the Würm in Łódź region). Prace Geogr. Inst. Geogr. PAN, 75.
Manikowska, B., 1977 - The development of the soil cover in the Late Pleistocene and the Holocene in the light of fossil soils from dunes in Central Poland. Quaestiones Geogr., 4.
Manikowska, B., 1982 - Gleby kopalne w wydmach Polski środkowej (summary: Fossil soils in dunes of central Poland). Roczn. Glebozn., 33.
Manikowska, B., 1985 - O glebach kopalnych, stratygrafii i litologii wydm Polski środkowei (summary: On the fossil soils, stratigraphy and lithology of the dunes in central Poland). Acta Geogr. l.odziensia, 52.
Nowaczyk, B., 1976 - Geneza i rozwój wydm śródlądowych w zachodniej części Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej w świetle badań struktury, uziarnienia i stratygrafii budujących je osadów (summary: The genesis and development of inland dunes in the western part of the Warsaw-Berlin Pradolina in the light of examinations of the structure, granulation and stratigraphy of the deposits which built them). Prace Kom. Geogr.-Geol., Pozn. Tow. Przyj. Nauk, 16.
Pawlikowski, M., Ralska-Jasiewiczowa, M., Schönborn, W., Stupnicka, E., Szeroczyńska, K., 1982 - Woryty near Gietrzwałd, Olsztyn Lake District, NE Poland - vegetational history and lake development during the last 12,000 years. Acta Paleobot., 22.
Prusinkiewicz, Z., Bednarek, R., 1983 - Geneza gleb rdzawych w świetle badań paleopedologicznych (L'origine des sols rouilles à la base des etudes paléopédologiques). Komitet Badań Czwartorzędu PAN, Sprawozdania z badań naukowych, 5, Warszawa.
Schild, R., 1969 - Uwagi o stratygrafii archeologicznej wydm śródlądowych (summary: On the archaeological stratigraphy of the inland dunes). Prace Geogr. Inst. Geogr. PAN, 75.
Schild, 1975 - Późny paleolit (Paléolithique tardif). in: Prehistoria ziem polskich, t. I: Paleolit i mezolit. Wrocław.
Systematyka gleb Polski, 1974 - (summary: The classification system of Polish soils). Roczn. Glebozn., 25.
Więckowska, H., 1975 - Społeczności łowiecko-rybackie wczesnego holocenu (Les sociétés des chasseurs et des pêcheurs du début de l'holocène). in: Prehistoria ziem polskich, t. I: Paleolit i mezolit. Wrocław.
