Co widzisz? "Profesor" Johna Katzenbacha jako horror psychologiczny. Kilka uwag

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2025/68.1/15

Słowa kluczowe:

What comes next (2010); John Katzenbach; psychological horror fiction; Lewy body dementia; identity, the mind

Abstrakt

John Katzenbach’s novel — What comes next (2010) — does not seem to be a horror, because it tells a crime story: the kidnapping, imprisonment of a teenager, and the creation and sharing of an Internet series with the audience, the motive of which is the sophisticated abuse of the girl. However, the issues related to what is happening in the psyche of the characters and what their behavior says about their personality traits come to the fore. The narrator skillfully builds an ambience of horror, based on traditional comprehensions of normality and abnormality, health and illness; using an extremely closed and extremely (seemingly) open space, knowledge and non-knowledge, certainty and uncertainty, a state of a permanent (yet impossible to interpret unequivocally) threat. Following Charles Brockden Brown, Katzenbach relinquishes ‘classic’ monsters such as zombies or vampires in favor of a potential monster, which may be the human mind. This is the proper locus horridus: an area completely inaccessible to human recognition, in which the most terrifying fantasies and the beasts that grow from them can lurk. In the novel by Katzenbach the real monster is not therefore ‘some stranger’, but ‘our stranger’ — the one we carry inside, usually without noticing it.

Liczba pobrań

Bibliografia

Barczak Anna, Wańska Weronika, Sitek J. Emilia, Narożańska Ewa, Brockhuis Bogna, Sławek Jarosław (2015), Otępienie z ciałami Lewy’ego — jak rozpoznawać?, jak leczyć?, „Polski Przegląd Neurologiczny. Czasopismo Edukacyjne Polskiego Towarzystwa Neurologicznego” t. 11, nr 3, https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/view/44017/34532 [dostęp: 16.04.2025].

Białek-Szwed Olga (2012), Voyeuryzm medialny w kontekście współczesnej prasy w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Boruszkowska Iwona (2016), Defekty. Literackie auto/pato/grafie — szkice, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Brown Charles Brockden (1857), To the Public [w:] Ch.B. Brown, Edgar Huntly, or, Memoirs of a sleep-walker, M. Polock, Philadelphia.

Brzostek Dariusz (2009), Literatura i nierozum. Antropologia fantastyki grozy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Calvert Clay (2000), Voyeur nation. Media, privacy, and peering in modern culture, Westview Press, Boulder (Colo).

Carroll Noël (2024), Filozofia horroru albo Paradoksy uczuć, przeł. M. Przylipiak, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Grygiel Stanisław (1990), Człowiek jest starszy od śmierci [w:] S. Grygiel, W kręgu wiary i kultury, Michalineum, Warszawa–Kraków.

Gulla Bożena (2021), Wrażliwość człowieka, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Biblioteka Jagiellońska, Kraków [e-book].

Jobst Barbara C., McDonald Brenna C. (2009), Zaburzenia zachowania pochodzenia czołowego [w:] Padaczka. Aspekty behawioralne w teorii i praktyce, red. S.C. Schachter, G.L. Holmes,

D.G.A. Kasteleijn-Nolst Trenité, red. pol. S. Jóźwiak, przeł. A. Romaniak, O. Szymańska, Wydawnictwo Czelej, Lublin.

Katzenbach John (2011), Profesor, przeł. T. Wilusz, Wydawnictwo Amber, Warszawa [e-book].

King Stephen (1995), Dance macabre, przeł. P. Braiter, P. Ziemkiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa.

King Stephen (1996), Autor powieści grozy oraz dziesięć wilków [w:] Sztuka pisania. Tajemnice warsztatu pisarstwa odsłaniają Ernest Hemingway, John Steinbeck, Kurt Vonnegut i inni, red. K. Iskrzyńska, przeł. J. Mach, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.

Kowalik Krzysztof (2024), Patostreaming [hasło] [w:] Leksykon terminów medialnych. M–Z, red. K. Wolny-Zmorzyński i in., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Kwolek Andrzej (2006), Kontrowersje wokół medycznej definicji śmierci, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej” nr 13.

Lacan Jacques (2014), Psychozy (1955–1956), oprac. J.-A. Miller, przeł. J. Waga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Lewis Matthew Gregory (1997), Mnich. Romans, przeł. Z. Sinko, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Lewis Matthew Gregory (2002), The Monk, wstęp S. King, Oxford University Press, Oksford.

Lodge David (2008), Skazani na ciszę, przeł. J. Kozłowski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.

Ogonowska Agnieszka (2006), Voyeuryzm telewizyjny. Między ontologią telewizji a rzeczywistością telewidza, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków.

Ostrowicki Michał (2006), Wirtualne „realis”. Estetyka w epoce elektroniki, TAiWPN Universitas, Kraków.

Pratchett Terry (2001), Pomniejsze bóstwa, przeł. P.W. Cholewa, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Quigley Christine (1996), The Corpse. A History, McFarland & Company, Inc., Publishers, Jefferson–Londyn [e-book].

Raczyński Piotr (2021), Crudelis mundi. Patotreści internetowe w perspektywie społeczno-kulturowej, Episteme, Lublin.

Rowling Joanne K. (2016), Harry Potter i Insygnia Śmierci, przeł. A. Polkowski, Media Rodzina, Poznań.

Vaccari Cristian, Chadwick Andrew (2020), Deepfakes and Disinformation: Exploring the Impact of Synthetic Political Video on Deception, Uncertainty, and Trust in News, „Social Media + Society” nr 6(1), DOI: 10.1177/205630512090340.

Walpole Horace (1974), Zamczysko w Otranto. Opowieść gotycka, przeł. M. Przymanowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Wasiuta Olga, Wasiuta Sergiusz (2019), Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate” nr 9(3).

Pobrania

Opublikowane

2025-06-25

Jak cytować

Gemra, A. (2025). Co widzisz? "Profesor" Johna Katzenbacha jako horror psychologiczny. Kilka uwag. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 68(1). https://doi.org/10.26485/ZRL/2025/68.1/15

Numer

Dział

Temat Numeru — Eseje