Beyond the Norm. Queer Elements of Roman Dmowski’s Early Prose
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.1/14Keywords:
queer; Roman Dmowski; nationalism; proseAbstract
In this article I focus on the analysis of Roman Dmowski’s early literary work. In this text, my main goal is to show queer themes in the story entitled The Journey to the Ideals. An Eastern Fairy Tale (Wędrówka do ideałów. Bajka Wschodnia) published in 1894. In the first part of the article, I present the characteristics of Roman Dmowski’s literary work. In the second part, I conduct a detailed analysis of the The Journey to the Ideals, paying particular attention to queer elements. In the last part, I present possible interpretations of The Journey to the Ideals. Important aspects of the analysis are the issues of homoeroticism, homophobia and orientalism. In my analysis I use some elements of the theories of Eve Kosofsky Sedgwick and Edward W. Said. The interpretation highlights biographical threads — references to Roman Dmowski’s early socio-political activity, as well as to the social relationships of the author of Myśli nowoczesnego Polaka (primarily the relationship between the young Roman Dmowski and Stefan Żeromski). In the article, I also present the ideological message of The Journey to the Ideals. An Eastern Fairy Tale — the transition from social egalitarianism (left-wing, democratic and inclusive) to Nietzschean philosophy (right-wing, hierarchical and machismo).
Downloads
References
Barłowski Dezydery (2018), Ponętny patriota, podniecony wielbiciel i zawiłe dążenia do orgazmu. O erotycznych (nie)męskościach w polskiej powieści nacjonalistycznej międzywojnia [w:] Formy męskości 1, red. A. Dziadek, F. Mazurkiewicz, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Barłowski Dezydery (2019a), Homoerotyczne aspekty polskiego nacjonalizmu. O (nie)męskościach w powieści Romana Dmowskiego „W połowie drogi” [w:] (Nie)męskość w tekstach kultury XIX –XXI wieku, red. B. Zwolińska, K.M. Tomala, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk.
Barłowski Dezydery (2019b), Piękni i tajemniczy. „Nacjonalistyczne wspólnoty mężczyzn” w powieściach Romana Dmowskiego [w:] W stronę wspólnotowości, red. D. Barłowski i in., Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Basiuk Tomasz (2002), Co ma gej do heteryka, „ResPublica Nowa” nr 9.
Bielatowicz Jan (1965), Roman Dmowski jako pisarz, Wydawnictwo Gryf, Londyn.
Bończa-Tomaszewski Nikodem (2011), Demokratyczna geneza nacjonalizmu. Intelektualne korzenie ruchu narodowo-demokratycznego, Fronda, Warszawa.
Chazbijewicz Selim (1999), Duchowość mistyczna w Islamie na podstawie Koranu, Sunny i Szariatu, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” nr 32.
Chrzanowski Ignacy, Konopczyński Władysław (2004), Życiorys Romana Dmowskiego, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice.
Diwani Chodïa Hafyz Szirazi (2016) Zbiór poezji Chodży Hafyza z Szyrazu, sławnego rymotwórcy perskiego przez Józefa Sękowskiego [w:] Literatura Orientu w piśmiennictwie polskim XIX wieku, cz. II, red. A. Krasnowolska, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Dmochowski Franciszek Salezy (1838), Poezja indostańska i sanskrytska [w:] F.S. Dmochowski, Muzeum Domowe: dzieło poświęcone historyi, statystyce, moralności, naukom i literaturze krajowej, t. II, Drukarnia Maksymiliana Chmielewskiego, Warszawa.
[Dmowski Roman] (1893), Proteusze. Z „Rozmyślań” Diego Iguenaz’a, I, „Głos: tygodnik literacko-społeczno-polityczny” nr 2.
[Dmowski Roman] (1893), Proteusze. Z „Rozmyślań” Diego Iguenaz’a, III, „Głos: tygodnik literacko-społeczno-polityczny” nr 4.
Engelgard Jan (2014), Roman Dmowski (1864–1939), Myśl Polska, Warszawa–Stalowa Wola.
Engelgard Jan (2020), Socjalistyczne rodowody działaczy Ligi Narodowej [w:] Ludowa i socjalistyczna wizja niepodległej Polski, red. J. Gmitruk, T. Skoczek, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa.
Gellner Ernest (1995), Introduction [w:] Notions of Nationalism, red. S. Periwal, Central European University Press, Budapeszt.
Janion Maria (2003), Polska między Wschodem a Zachodem, „Teksty Drugie” nr 6.
Kaliściak Tomasz (2011), Katastrofy odmieńców, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kawalec Krzysztof (2002), Roman Dmowski 1864–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kądziela Jerzy (1965), O genezie „Syzyfowych prac”, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” nr 56(1).
Kizwalter Tomasz (2020), Polska nowoczesność. Genealogia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kościewicz Katarzyna (2013), Obyczajowe, ale czy obyczajne: wokół intymnych zapisków Stefana Żeromskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” nr 19.
Krzywiec Grzegorz (2009), Szowinizm po polsku: przypadek Romana Dmowskiego (1886–1905), Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa.
Marzec Wiktor (2016), Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego–TAiWPN Universitas, Łódź–Kraków.
Micewski Andrzej (1971), Roman Dmowski, Wydawnictwo „Verbum”, Warszawa.
Nietzsche Friedrich (1906), Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo, przeł. W. Berent, Nakład Jakóba Mortkowicz, Warszawa.
Niewiadomski Eligiusz (2012), Kartki z więzienia. Testament polityczny Eligiusza Niewiadomskiego, Capital, Warszawa.
Pantanè Vincenzo (2009), Homoseksualizm na Bliskim wschodzie i w północnej Afryce [w:] Geje i lesbijki: życie i kultura, red. R. Aldrich, przeł. P. Nowakowski, TAiWPN Universitas, Kraków.
Piołun-Noyszewski Stanisław (1928), Stefan Żeromski. Dom, dzieciństwo i młodość, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Warszawa–Kraków.
Said Edward W. (2018), Orientalizm, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Zysk i S-ka, Poznań.
Sedgwick Eve Kosofsky (1985), Between Men. English Literature and Male Homosocial Desire, Columbia University Press, Nowy Jork.
Sedgwick Eve Kosofsky (1990), Epistemology of the Closet, University of California Press, Berkeley–Los Angeles.
Skrzycki R. [Dmowski Roman] (1894), Wędrówka do ideałów (Bajka wschodnia), „Słowo Polskie. Dwutygodnik poświęcony sprawom społecznym, polityce, literaturze i sztuce” nr 11.
Wapiński Roman (1989), Roman Dmowski, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.
Warkocki Błażej (2007), Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Warkocki Błażej (2013), Różowy język. Literatura i polityka kulturowa na początku wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Wybranowski Kazimierz [Dmowski Roman] (1931a), W połowie drogi, Skład Główny Gebethnera i Wolffa, Warszaw.
Wybranowski Kazimierz [Dmowski Roman] (1931b), Dziedzictwo, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań.
Żeromski Stefan (1964), Dzienniki II (1886–1887), oprac. J. Kądziela, Czytelnik, Warszawa.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe and authors
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
