Is a Mutation of “Banopticon” into “Careopticon” Possible? On the Potential Opportunities to Counteract Precarisation and Exclusion of Migrants and Refugees
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2022/65.1/4Keywords:
Abdulrazak Gurnah, Zygmunt Bauman, precariat, migrationsAbstract
The main focus of this article is an attempt to answer the title research question: is it possible to mutate a banopticon into a careopticon? The article offers an interdisciplinary look at selected narratives, from three categories: film, television theatre and prose. All three works deal in their own way with migration, which takes on different faces. The article distinguishes the main characters into migrants and refugees, while pointing out their common features. The struggles of the newcomers with the difficult reality in a foreign land are described. The author deliberately translated and quoted fragments of a novella by Abdulrazak Gurnah, hitherto unknown and not translated into Polish, who received the Nobel Prize in Literature in 2021 for showing the effects of colonialism and for depicting the fate of refugees with human compassion. The analysis of works selected for the purpose of the article is to serve, in particular, critical reflection on contemporary problems that are discussed on the pages of literature in the humanities, social sciences, and economics. In the article the notion of “exclusion” is extensively illustrated, which is contrasted with some proposals of systemic solutions related to the notion of “care”. The author is of the opinion that contemporary humanities, especially literary studies, should enter interdisciplinary fields, where at the intersection a field for critical reflection on reality is created in order to define the problems of civilisation and attempt to solve them effectively.
Downloads
References
Agamben Giorgio (2008), No to Biopolitical Tattooing, „Communication and Critical/Cultural Studies”, nr 2.
Akoka Karen (2017a), Czy dziś mamy więcej fałszywych uchodźców? [w:] Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, red. H. Thiollet, przeł. M. Szczurek, Wydawnictwo Karakter, Warszawa.
Akoka Karen (2017b), Przyznanie azylu to problem humanitarny, moralny czy polityczny? [w:] Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, red. H. Thiollet, przeł. M. Szczurek, Wydawnictwo Karakter, Warszawa.
Bauman Zygmunt (2006), Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bauman Zygmunt (2016), Obcy u naszych drzwi, przeł. W. Mincer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Zygmunt, Lyon David (2013), Płynna inwigilacja. Rozmowy, przeł. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bigo Didier (2008), Globalized (in)security: the field and the ban-opticon [w:] Terror, Insecurity and Liberty Illiberal Practices of Liberal Regimes after 9/11, red. D. Bigo, A. Tsoukala, Routledge, Londyn.
Binczycka-Gacek Elżbieta (2021), Z kim rozmawia Abdulrazak Gurnah?, „Czas literatury” nr 4(16), Kraków.
Bourdieu Pierre (1997), Contre-feux, Liber Raisons d’agir, Grenoble, www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161352.pdf [dostęp: 5.07.2022].
Bregman Rutger (2018), Utopia dla realistów. Recepta na idealny świat, przeł. S. Paruszewski, Czarna Owca, Warszawa.
Ciszewski Piotr, Nowak Robert (2016), Wszystkich nas nie spalicie, Trzecia Strona, Warszawa.
Czarna księga polskich artystów (2015), red. K. Górna, K. Sienkiewicz, M. Iwański, K. Szreder, S. Ruksza, J. Figiel, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Długosz Piotr (2022), Przybyła głównie klasa średnia. Pierwsze badania uchodźców z Ukrainy,
„Wszystko Co Najważniejsze” (22.05.2022), www.wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-piotr-dlugosz ukraincy-w-polsce/ [dostęp 20.07.2022].
Domosławski Artur (2021), Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Wielka Litera, Warszawa.
Foucault Michel (2020), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Aletheia, Warszawa.
GiveDirectly (2022), www.givedirectly.org/about/ [dostęp: 20.07.2022].
Głowacki Janusz (2008), Karaluchy [w:] J. Głowacki, Z głowy, Świat Książki, Warszawa.
Gurnah Abdulrazak (2019), The Stateless Person’s Tale [w:] Refugees tales III, red. D. Herd, A. Pincus, Comma Press, fragmenty online: www.glasgowreviewofbooks.com/2019/07/09/refugee-tales-iii-the-stateless-persons-tale/ [dostęp: 4.07.2022].
Han Byung-Chan (2014), La Société de la fatigue, przeł. J. Stroz, Circe, Belval.
Kuligowski Waldemar (2021), Yoda, stalinowiec, parch, czyli Bauman w oczach Polaków, „Czas Kultury” nr 4, www.czaskultury.pl/artykul/yoda-stalinowiec-parch-czyli-bauman-woczach-polakow/ [dostęp 20.07.2022].
Latour Bruno (1997), La précarité est aujourd’hui partout, www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@
ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161352.pdf [dostęp: 20.07.2022].
Migrant Data Matrices (2021), www.abs.gov.au/statistics/people/people-and-communities/migrant-data-matrices/australia [dostęp: 20.07.2022].
Newns Lucinda (2021), Domestic Intersections in Contemporary Migration Fiction. Homing the Metropole, Routledge, Londyn.
Polowanie na karaluchy (2021), scen. R. Urbański, M. Szcześniak, reż. M. Szcześniak, TVP SA.
Skowrońska Kaja (2017), Czy polityka migracyjna jest skuteczna? [w:] Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, red. H. Thiollet, przeł. M. Szczurek, Wydawnictwo Karakter, Warszawa.
Standing Guy (2014), Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, red. M. Szlinder, przeł. K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Standing Guy (2021), Dochód podstawowy. Jak możemy sprawić, żeby się udało, przeł. M. Szlinder, P. Kaczmarski, T. Płomiński, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Szarfenberg Ryszard (2020), Bezwarunkowy dochód podstawowy oczami zwolennika [w:] Bezwarunkowy dochód gwarantowany, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
Terminal (2004), scen. J. Nathanson, S. Gervasi, reż. S. Spielberg, United International Pictures.
Tronto C. Joan (2013), Caring Democracy: Markets, Equality and Justice, University Press, Nowy Jork.
World Migration Report (2022), worldmigrationreport.iom.int/wmr-2022-interactive/ [dostęp: 5.07.2022].