Haunting Noises. Silence, Mourning and Sound Abjects
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2020/63.4/1Keywords:
silence, noise, specter, abject, mourningAbstract
This paper focuses on the problem of silence regarded as an acoustic framework in which uncanny sonic phenomena appear. Some of these haunting noises take the form of sound abject — an unwanted sound of the human body, „neither [sound] subject nor [sound] object”. Borrowing terms from two eminent authors of twentieth-century aesthetics — Julia Kristeva, who proposed the concept of abject, and Pierre Schaeffer, who announced the existence of acousmatic sound objects, I hereby take the liberty of introducing the idea of „sound abject” — an unwanted, uncanny corporeal sound (the sound of the body itself ), uncontrolled by the self and constituting neither a subject nor an object but a sound phantasm that separates from the body and resounds worrisomely. I analyse the cases of sound installation created by Jan Simon as well as the Jamaican dub music production strategies.
References
Artaud Antonin (1978), Teatr Okrucieństwa (Pierwszy Manifest), przeł. J. Błoński [w:] tenże, Teatr i jego sobowtór, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Bachelard Gaston (1975), Dom rodzinny i dom oniryczny [w:] tenże, Wyobraźnia poetycka, przeł. H. Chudak, A. Tatarkiewicz, PIW, Warszawa.
Birkholc Robert (2019), Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie, Universitas, Kraków.
Brzostek Dariusz (2014), Przez ściany. O słuchaniu dźwięków dobiegających spoza [w:] tenże, Nasłuchiwanie hałasu. Audioantropologia między ekspresją a doświadczeniem, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
— (2016), O abiektach dźwiękowych. Intymne hałasy, zdyscyplinowana spontaniczność i wstręt do improwizacji, „Res Facta Nova”, nr 17 (26).
— (2017), Psztykanie tuż przy mikrofonie… Słuchanie medium i jouissance słuchacza [w:] Sposoby słuchania, red. Misiak T., Olejniczak M., Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie, Konin.
— (2019), Niedyskrecja medium i wstydliwość zapisu. O abiektualnym charakterze tego, co nagrane [w:] Antropologia, media, komunikacja. Colloquia Anthropologica et Communicativa vol. 12, red. Czapiga M., Rydlewski M., Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Cage John (1961), Experimental music [w:] tenże, Silence: Lectures and Writings, Wesleyan UP, Middletown.
— (1969), A Year from Monday, Wesleyan UP, Middletown.
— (1996), 45’ dla prelegenta, przeł. A. Sosnowski, „Literatura na Świecie”, nr 1–2.
Corbett John (1994), Extended Play: Sounding Off from John Cage to Dr. Funkenstein, Duke UP, Durham.
Corbin Alain (2019), Historia ciszy i milczenia. Od renesansu do naszych dni, przeł. K. Kot-Simon, Aletheia, Warszawa.
Czyżewski Andrzej (2004), Interdyscyplinarne ujęcie problemu szumów usznych i wynikające z niego technologie elektronicznego wspomagania diagnostyki i terapii, „Audiofonologia”, nr 25.
Derrida Jacques (2016), Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. T. Załuski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Doyle Peter (2005), Echo & Reverb. Fabricating Space in Popular Music Recording 1900–1960, Wesleyan UP, Middletown.
Edmonds Ennis B. (2003), Rastafari. From Outcasts to Culture Bearers, Oxford UP, Oxford.
Foucault Michel (1998), Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France, 1976, przeł. M. Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa.
— (2012), Hermeneutyka podmiotu, przeł. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Freud Sigmund (1997), Niesamowite [w:] tenże, Pisma psychologiczne, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
— (2007), Żałoba i melancholia [w:] tenże, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Goffman Erving (2006), Symptomy psychiatryczne a porządek publiczny [w:] tenże, Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Grolschs Artboom Festival w Krakowie 6–22.06.2014. Nowa Huta. Redefinicja (2014), red. Białkowski Ł., Kraków.
Jones Simon (1988), Black Culture, White Youth. The Reggae Tradition from JA to UK, Macmillan, London.
Kristeva Julia (2007), Czarne słońce. Depresja i melancholia, przeł. M.P. Markowski, R. Ryziński, Universitas, Kraków.
Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej (2010), red. Cox Ch., Warner D., słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Le Fanu Joseph S. (2013), Niezwykłe zajścia przy Aungier Street [w:] tenże, Duch pani Crowl, przeł. M. Dżdża, Wydawnictwo C&T, Toruń.
Listy wybrane Ludwika van Beethovena (1927) przeł. W. Fabry, Dom Książki Polskiej, Warszawa.
Masłoń Sławomir (2016), Co dzwoni nam w uszach? Od ciszy Cage’a do krzyku Schönberga i z powrotem, „Er(r)go. Teoria–Literatura–Kultura”, nr 33(2).
Munro Martin (2010), Different Drummers: Rhythm and Race in the Americas, University of California Press, Berkeley.
Murray Schafer Raymond (2010), Muzyka środowiska, przeł. D. Gwizdalanka [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Cox Ch., Warner D., słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Partridge Christopher (2010), Dub in Babylon. Understanding the Evolution and Significance of Dub Reggae in Jamaica and Britain from King Tubby to Post-Punk, Equinox Publishing Ltd., London.
Schwartz Hillel (2011), Making Noise: From Babel to the Big Bang and Beyond, Zone Books, New York.
Slouka Mark (2010), Nasłuchując ciszy: uwagi o życiu słuchowym, przeł. M. Matuszkiewicz [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Cox Ch., Warner D., słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Sullivan Paul (2014), Remixology. Tracing the Dub Diaspora, Reaktion Books, London.
Sułkowski Wiesław J. (2009), Uszkodzenia słuchu spowodowane hałasem u dzieci i młodzieży: przyczyny i prewencja, „Medycyna Pracy”, nr 60 (6).
Toop David (1995), Ocean of Sound. Aether Talk, Ambient Sound and Imaginary Worlds, Serpent’s Tail, London.
Veal Michal E. (2007), Dub. Soundscapes and Shattered Songs in Jamaican Reggae, Wesleyan UP, Middletown.
Walker Klive (2005), Dubwise. Reasoning from the Reggae Underground, Insomniac Press, Toronto.
Weiss Allen S. (2002), Breathless. Sound Recording, Disembodient, and the Transformation of Lyrical Nostalgia, Wesleyan UP, Middletown.
