Możliwość głosowania dla wszystkich? Alternatywne metody głosowania jako instrumenty służące realizacji zasady powszechności wyborów w polskim systemie wyborczym
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2023/36/5Słowa kluczowe:
polski system wyborczy, zasada powszechności wyborów, alternatywne metody głosowania, głosowanie korespondencyjne, głosowanie przez pełnomocnika, głosowanie elektroniczneAbstrakt
Pandemia COVID-19 pokazała, jak ważną rolę w systemie wyborczym odgrywają alternatywne metody głosowania. Ich dostępność umożliwia udział w wyborach w sytuacjach nadzwyczajnych, służąc tym samym realizacji zasady powszechności wyborów. Ich brak natomiast uniemożliwia realizację zasady powszechności wyborów w pełnym zakresie. Dowodzi to ścisłego związku pomiędzy zasadą powszechności wyborów a alternatywnymi metodami głosowania. W opracowaniu omówiono wskazane zagadnienie na tle polskiej praktyki konstytucyjnej. Celem rozważań jest rozstrzygnięcie, czy alternatywne metody głosowania obecne w polskim systemie wyborczym spełniają swoją funkcję. Prezentację rozpoczyna wyjaśnienie znaczenia zasady powszechności wyborów. Następnie dokonana zostaje analiza prawna dwóch alternatywnych metod głosowania dostępnych w polskim systemie: głosowania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika. Ma ona na celu wykazanie, że obecne w polskim systemie wyborczym alternatywne metody głosowania nie zapewniają skutecznej realizacji zasady powszechności wyborów. W konsekwencji konieczne jest wprowadzenie konkretnych reform na przyszłość. W artykule przedstawiono konkretne propozycje zmian w tym zakresie, przy czym ich zakres obejmuje zarówno modyfikacje dostępnych metod, jak i rozszerzenie katalogu poprzez wprowadzenie nowych metod.
Bibliografia
Duda Krzysztof. 2011. “E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia i ich konsekwencje”. Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM 4: 159–167.
Duże wątpliwości wokół głosowania korespondencyjnego, https://wydarzenia.interia.pl/raport-wybory-prezydenckie-2020/news-rmf-duze-watpliwosci-wokol-glosowania-korespondencyjnego,nId,4426775 (accessed 7.04.2020).
Dyś-Branicka Iwona. 2016. E-voting jako alternatywna procedura głosowania na przykładzie Estonii – szanse i zagrożenia. In Instytucje demokracji bezpośredniej w praktyce. Eds Olga Hałub, Mariusz Jabłoński, Mateusz Radajewski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Garlicki Lech. 2016. Polskie prawo konstytucyjne: zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
I-Voting – the future of elections?, https://e-estonia.com/i-voting-the-future-of-elections/ (accessed 6.03.2019).
Kapsa Izabela, Kaszkur Alina. 2019. Conditions for implementing e-voting in Norway. In E-Voting and E-Participation: Experiences, challenges and prospects for the future. Ed. Magdalena Musiał-Karg. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kowalczyk Tomasz. 2015. “Znaczenie podstawowych zasad prawa wyborczego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej a III Rzeczpospolitej Polskiej”. Historia Slavorum Occidentis 2(9): 225–247.
Kowalczyk Tomasz. 2016. “Charakter i znaczenie zasady powszechności prawa wyborczego – przegląd stanowisk we współczesnej doktrynie polskiej”. Studia Iuridica Toruniensia 18: 95–118.
Lubik-Reczek Natasza, Kapsa Izabela, Musiał-Karg Magdalena. 2020. Elektroniczna partycypacja obywatelska w Polsce. Deklaracje i opinie Polaków na temat e-administracji i e-głosowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Łukaszewski Marcin. 2019. E-Voting in retreat? The issue of resignation from the system of electronic voting in selected European countries (Germany, Ireland, United Kingdom, Netherlands). In E-Voting and E-Participation: Experiences, challenges and prospects for the future. Ed. Magdalena Musiał-Karg. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Marszałek-Kawa Joanna, Plecka Danuta. 2018. E-demokracja. In Leksykon wiedzy politologicznej. Eds Joanna Marszałek-Kawa, Danuta Plecka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Minusy głosowania listem, https://www.rp.pl/ustroj-i-kompetencje/art12597941-minusy-glosowania-listem (accessed 6.03.2014).
Można głosować korespondencyjnie, ale uwaga na zagrożenia, https://www.prawo.pl/prawo/glosowanie-korespondencyjne-pulapki-i-niebezpieczenstwa,500842.html (accessed 8.06.2020).
Musiał-Karg Magdalena. 2013. Elektroniczne głosowanie. Wybrane dylematy dotyczące e-voting. In Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy. Red. Maria Marczewska-Rytko. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Musiał-Karg Magdalena. 2019. An analysis of experiences with internet voting in selected countries. In E-Voting and E-Participation: Experiences, challenges and prospects for the future. Ed. Magdalena Musiał-Karg. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Musiał-Karg Magdalena. 2020. Elektroniczne głosowanie w opiniach Polaków. Postawy i poglądy na temat e-voting. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Musiał-Karg Magdalena. 2021. “Głosowanie korespondencyjne podczas pandemii Covid-19. Doświadczenia z polskich wyborów prezydenckich w 2020 r.”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2(60): 31–48.
Musiał-Karg Magdalena, Kapsa Izabela. 2020a. All-postal voting (powszechne głosowanie korespondencyjne) w wyborach prezydenckich w Polsce w 2020 r. O tym, jak nie procedować w czasie pandemii? In Konsekwencje pandemii COVID-19: państwo i społeczeństwo. Eds Krzysztof Hajder, Magdalena Musiał-Karg, Maciej Górny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Musiał-Karg Magdalena, Kapsa Izabela. 2020b. Alternatywne metody głosowania w opiniach Polaków. Postawy i poglądy względem wybranych form partycypacji w wyborach. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Opinion No. 190/2002 of the European Commission for Democracy through Law (Venice Commission) “Code of good practice in electoral matters”.
Panicz Urszula. 2011. “Frekwencja wyborcza a stan polskiej demokracji”. Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM 4: 107–123.
Petitpas Adrien, Jaquet Julien M., Sciarini Pascal. 2021. “Does E-Voting matter for turnout, and to whom?”. Electoral Studies 71.
Rachwał Marcin. 2012. “Przymus wyborczy a legitymizacja władzy politycznej”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 4: 227–243.
Skotnicki Krzysztof. 2000. Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Trubalski Artur. 2018. „W sprawie głosowania korespondencyjnego jako jednej z alternatywnych procedur wyborczych w wybranych państwach”. Przegląd Sejmowy 1(144): 180–193.
Wyniki exit poll. Frekwencja według wieku. Jak głosowały konkretne grupy wiekowe?, https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,143907,25241642,wyniki-exit-poll-frekwencja-wedlug-wieku-jak-glosowaly-konkretne.html (accessed 13.10.2019).
Zbieranek Jarosław. 2006. W stronę reformy procedur głosowania w Polsce. In Aktywny obywatel, nowoczesny system wyborczy. Eds Lena Kolarska-Bobińska, Jacek Kucharczyk, Jarosław Zbieranek. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Zbieranek Jarosław. 2011. “Alternatywne procedury głosowania w Polsce na tle państw Unii Europejskiej”. Studia Biura Analiz Sejmowych 3(27): 93–120.
Zbieranek Jarosław. 2018. “Głosowanie przez Internet (i-voting) w wybranych państwach”.
Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 1(57): 9–45.
Żukowski Arkadiusz. 1997. Systemy wyborcze. Wprowadzenie. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie.
The Act of the 2nd of April 1997 Constitution of the Republic of Poland (Journal of Laws No. 78, item 483, as amended).
The Act of the 5th of January 2011. Election Code (Journal of Laws 2011 No. 21 item 112).
Judgment of the Constitutional Tribunal of the 20th July 2011, K 9/11.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
