Wybory Prezydenta Republiki Czeskiej w 2023 r.

Autor

  • Marcin Czyżniewski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.26485/SW/2023/36/1

Słowa kluczowe:

Republika Czeska, wybory prezydenckie, Petr Pave

Abstrakt

Wybory w 2023 r. kończyły epokę Miloša Zemana, dwukrotnie wybieranego na urząd prezydenta Republiki Czeskiej. To właśnie prezydentura Zemana stała się głównym punktem odniesienia kampanii wyborczej. Zwycięzca wyborów, Petr Pavel, od początku kampanii prezentował wiarygodną ofertę nowej prezydentury, odmiennej od modelu Zemana. Jego hasło „Przywróćmy Czechom porządek i spokój” definiowało przyszłą prezydenturę jako czas odbudowy stosunków wewnętrznych charakterystycznych dla dojrzałej demokracji w stylu zachodnioeuropejskim oraz poszanowanie wartości, które kojarzyły się Czechom zarówno z okresem I Republiki, jak i kadencją Václava Havla. Pozytywny wizerunek Pavla wzmocnił jeszcze międzynarodowy kontekst wyborów – generał z doświadczeniem w strukturach NATO był odpowiedzią na obawy dotyczące bezpieczeństwa Republiki. Główny rywal Pavla, Andrej Babiš, miał oddany elektorat składający się z wyborców niezadowolonych z własnej sytuacji ekonomicznej, budował swój wizerunek jako obrońca ich interesów. Jednakże potrzeba zmiany modelu prezydentury okazała się w tych wyborach rozstrzygająca.

Bibliografia

Antoš Marek. 2011. „Pravomoci prezidenta republiky po zavedeni přimé volby”. Acta Universitatis Carolinae. Iuridica, 4, 27–41.

Brunclík Miloš, Kubát Michal. 2016. „Český demokratický režim po roce 2012: přechod k poloprezidencialismu?”. Sociologický Časopis, 5, 625–646.

CNN (CNN Prima News). 2022.Vůči režimu był loajální a hájil jeho zájmy, tvrdí spolužák o Pavlovi. Generál se brání, https://cnn.iprima.cz/vuci-rezimu-byl-loajalni-a-hajil-jeho-zajmy-tvrdi-spoluzak-o-pavlovi-general-se-brani-191019 (dostęp 12.06.2023).

CVVM (Centrum pro výzkum veřejného minenéní). 2022. Česká veřejnost ke konfliktu na Ukrajině – podzim 2022, https://cvvm.soc.cas.cz/cz (dostęp 3.07.2023).

CVVM (Centrum pro výzkum veřejného minenéní). 2023a. Důvěra vrcholným politikům – duben/květen 2023, https://cvvm.soc.cas.cz/cz (dostęp 3.07.2023).

CVVM (Centrum pro výzkum veřejného minenéní). 2023b. Hodnocení působení Miloše Zemana v prezidentském úřadě – únor/březen 2023, https://cvvm.soc.cas.cz/cz (dostęp 3.07.2023).

Czyżniewski Marcin. 2021. „Pozycja prezydenta Republiki Czeskiej po wprowadzeniu bezpośrednich wyborów prezydenckich”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 5, 89–100.

ČSÚ (Český statistický úřad). 2023. Volba prezydenta republiky konaná ve dnech 13.01. – 14.01.2023, www.volby.cz (dostęp 18.06.2023).

Dębiec Krzysztof. 2023. „Czech presidential election: change on the horizon”. OSW Commentary, 480, https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2023-01-12/czech-presidential-election-change-horizon (dostęp 11.08.2023).

e15. 2022. Babiš reprezentuje lhaní a obcházení pravidel. To bych opravdu Česku nepřál, říká Petr Pavel, https://www.e15.cz/volby/prezidentske-volby/babis-reprezentuje-lhani-a-obchazeni-pravidel-to-bych-opravdu-cesku-nepral-rika-petr-pavel-1395148 (dostęp 9.04.2023).

Havlík Vlastimil, Lysek Jakub. 2022. „The Czech 2021 general election and its impact on the party system”. Politologický Časopis, 3, 225–238.

INFO. 2022. Zeman v současné krizi selhává. Opakovaně našel nové dno politiky a s Klausem přinesli hodnotový úpadek Česka, říká Petr Pavel, https://www.info.cz/zpravodajstvi/cesko/rozhovor-s-petrem-pavlem-prezident-nemuze-byt-jen-kladecem-vencu-milos-zeman-vstric-soucasne-krizi-selhava-opakovane-nachazi-dno-ceske-politiky (dostęp 9.04.2023).

Jirásková Věra. 2016. „Bezpośrednie wybory Prezydenta Republiki (wariant czeski)”. Studia Wyborcze 21, 71–104.

Koudelka Zdeněk. 2018. Prezident republiky. Praha: Leges.

Kudrna Jan. 2011. „Přímá volba prezidenta – konec cesty trvající 23 let”. Acta Universitatis Carolinae. Iuridica, 4, 9–26.

Median. 2023. Volební model prezidenta, www.median.cz (dostęp 12.08.2023).

MVČR (Ministerstvo nitra České republiky). 2022. V prezidentských volbách bude na výběr z devíti kandidátů, https://www.mvcr.cz/clanek/v-prezidentskych-volbach-bude-na-vyber-z-deviti-kandidatu.aspx (dostęp 9.04.2023).

Naxera Vladimír, Krčál Petr. 2018. „Islam or Russia? The Czech President Miloš Zeman’s perception of security threats”. W Security Forum 2018. Banská Bystrica: Interpolis.

Naxera Vladimír, Krčál Petr. 2019. „You can’t corrupt eight million voters”: Corruption as a topic in Miloš Zeman’s populist strategy”. Studies of Transition States and Societies, 1, 3–18.

OBWE. 2022. Czech Republic: Presidential election 13 and 14 January 2023 ODIHR Needs Assessment Mission Report 10–13 October 2022. Warsaw: Office for Democratic Institutions and Human Rights, https://www.osce.org/odihr/elections/czech-republic/534254 (dostęp 12.08.2023).

OBWE. 2023. Czech Republic: Presidential election 13 and 14 January 2023 ODIHR Election Expert Team Final Report. Warsaw: Office for Democratic Institutions and Human Rights, https://www.osce.org/odihr/elections/czech-republic/534257 (dostęp 12.08.2023).

Poláček Jaroslav. 2013. „Personalisation in election campaigns in the Czech Republic”. European View, 12, 11–19.

Rusin Dybalska Renata, Budzyńska-Daca Agnieszka, Rawski Tomasz. 2019. „Miloš Zeman and Andrzej Duda – reinventing image for election campaign purposes”. Bohemistyka, 4, 541–555.

Syruček Milan. 2018. Prezidenti, jejich role a odpovědnost. Praha: Brána.

Tkáčová Natália, Šefčíková Kristína. 2023a. České prezidentské volby v online prostoru (1. kolo). Praha: Prague Security Studies Institute.

Tkáčová Natália, Šefčíková Kristína. 2023b. České prezidentské volby v online prostoru (2. kolo). Téma války na Ukrajině v předvolební debatě. Praha: Prague Security Studies Institute.

Tůma Petr. 2023. „Czech president-elect turns the page on populism”. Foreign Policy, https://foreignpolicy.com/2023/02/01/czech-president-elections-petr-pavel-populism/ (dostęp 12.08.2023).

Überschär Urban. 2013. „An ex-general wins the Czech residential election”. IPS Journal, https:// www.ips-journal.eu/topics/democracy-and-society/an-ex-general-wins-czech-presidential-election-6479/ (dostęp 19.06.2023).

Vedernikov Mikhail V. 2021. „Parlamentskije vybory v Čehii: triumf oppozicii”. Naučno-analitičeskij vestnik IE RAN, 5: 68–76.

Wintr Jan, Antoš Marek, Kysela Jan. 2016. „Direct election of the president and its constitutional and political consequences”. Acta Politologica, 2, 145–163.

Pobrania

Opublikowane

2023-12-27

Numer

Dział

Artykuły