Model stosunku pracy a projekt kodeksu pracy z 2018 r.
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2019/113/6Słowa kluczowe:
stosunek pracy, prawa człowieka, Konstytucja RP, źródła prawa pracyAbstrakt
Przedmiot badań: Perspektywy badawcze przyjmowane w polskiej i europejskiej nauce prawa pracy odnośnie do modelu stosunku pracy (modelu stosunku świadczenia pracy).
Cel badawczy: Określenie pożądanych perspektyw formułowania modelu stosunku pracy i zestawienie ich z propozycją zmiany modelu stosunku pracy zawartej w projekcie kodeksu pracy z 2018 r.
Metoda badawcza: Autorka posługuje się metodą mieszaną, uwzględniając obok metody formalno-dogmatycznej także metody: prawno-porównawczą, filozoficzną i antropologiczną.
Wyniki: Autorka wskazuje, jakie – jej zdaniem – powinny być perspektywy formułowania propozycji zmian modelu stosunku pracy w polskim prawie pracy. Uważa, że należy przyjąć perspektywę holistyczną uwzględniającą głównie: prawa człowieka (prawa socjalne), uwarunkowania antropologiczne, wartości moralne, czynniki wynikające z procesów gospodarczych, a także normatywne uregulowania ustroju gospodarczego w wymiarze krajowym i europejskim oraz ogólnoświatowym. Postuluje, aby żadna z wymienionych perspektyw nie była dominująca lub nadmiernie dominująca. Niezbędne jest bowiem podejście zrównoważone. Pożądany model stosunku pracy nie powinien również abstrahować od nowych form kontroli i nowych (także technologicznych) narzędzi podporządkowywania sobie pracownika przez pracodawcę. Niezbędne jest również pozostawienie ludziom wyboru, czy i w jakim stopniu chcą być podporządkowani zatrudniającemu.
Biorąc to pod uwagę, autorka odnosi się do wybranych elementów modelu stosunku pracy wyłaniającego się z propozycji zawartych w projekcie kodeksu pracy z 2018 r. Zarzuca, iż projektodawcy w centrum modelu stosunku pracy stawiają prawa człowieka pozostające w związku z wykonywaniem pracy zarobkowej, w tym prawo do pracy o charakterze bezwzględnym. Autorzy projektu nie wyjaśniają przy tym, w jakim rozumieniu używają samego pojęcia prawa człowieka (z jakiego aktu prawnego czerpią jego definicję), a jednocześnie czynią z niego pojęcie centralne w regulacji hierarchii źródeł prawa pracy. Według autorki, projekt kreuje także „antywolnościowy” model stosunku pracy.
Liczba pobrań
Bibliografia
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2002 r. w sprawie utworzenia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy (Dz.U. z 2002 r., nr 139, poz. 1167 ze zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2016 r. w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 1366).
Alexy Robert, Teoria praw podstawowych, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
Auvergnon Philippe, L’entreprise confrontée à la pluralité des expressions religieuses, w: Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień (red.), Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 153–162.
Del Punta Riccardo, Labour Law on the Edge: Neoliberal Decline or Regeneration?, w: Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień (red.), Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 124–125.
Duraj Tomasz, Ewolucja pracowniczego podporządkowania jako cechy konstrukcyjnej stosunku pracy w świetle przepisów prawa pracy, w: Anna Kosut, Wiesław Perdeus (red.), Przemiany prawa pracy. Od kodyfikacji do współczesności. Księga jubileuszowa w siedemdziesięciolecie urodzin Profesor Teresy Liszcz, Studia Iuridica Lublinensia 2015/XXIV/3, Lublin, s. 159–179.
Dworkin Ronald, Biorąc prawa poważnie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Gersdorf Małgorzata, Prawo zatrudnienia, LexisNexis, Warszawa 2013.
Gizbert-Studnicki Tomasz, Zasady i reguły prawne, Państwo i Prawo 1988/3, s. 16–18.
Godlewska-Bujok Barbara, Badania społeczne w tworzeniu prawa pracy. W poszukiwaniu modelu optymalnego, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2018/4, s. 4–9.
Jaśkowski Kazimierz, Podstawy wykonywania pracy według projektu kodeksu pracy z 2018 r.
Madej-Kaleta Marta, Nowoczesne technologie w gospodarce a ochrona pracowników w prawie pracy, w: Monika Latos-Miłkowska, Łukasz Pisarczyk (red.), Prawo pracy. Między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Wolters Kluwer, Warszawa 2016, s. 252–262.
Maniewska Eliza, Obowiązki informacyjne pracodawcy wobec pracownika w umownym stosunku pracy, Wolter Kluwer, Warszawa 2013.
Mitrus Leszek, Jednolita umowa o pracę na czas nieokreślony?, w: Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień (red.), Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 209–211.
Piątkowski Jan, Prawo stosunku pracy, TNOiK, Toruń 2009.
Połatyńska Joanna, Staszewska Ewa, Prawo do pracy, w: Krzysztof W. Baran (red.), System prawa pracy. Tom IX. Międzynarodowe publiczne prawo pracy. Standardy globalne, Wolters Kluwer, Warszawa 2019, s. 168–170.
Ryszka Joanna, Prawa społeczne pracowników a prawa pracodawców-przedsiębiorców na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, C.H. Beck, Warszawa 2018.
Servais Jean-Michel, Civil Rights and the Future of Labour Law, w: Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień (red.), Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 81–98.
Sobczyk Arkadiusz, Prawo pracy w świetle Konstytucji RP, Tom I. Teoria publicznego i prywatnego indywidualnego prawa pracy, C.H. Beck, Warszawa 2013.
Sobczyk Arkadiusz, Prawo pracy w świetle Konstytucji RP. Tom II. Wybrane problemy i instytucje prawa pracy a konstytucyjne prawa i wolności człowieka, C.H. Beck, Warszawa 2013.
Sobczyk Arkadiusz, Wolność pracy i władza, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Stelina Jakub, Przedmiot prawa pracy, w: Krzysztof W. Baran (red.), Zarys systemu prawa pracy. Tom. I. Część ogólna prawa pracy, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 99–100.
Szubert Wacław, O charakterze prawnym stosunku pracy, Państwo i Prawo 1964/7, s. 81–96.
Szubert Wacław, Zarys prawa pracy, PWN, Warszawa 1972.
Święcicki Maciej, Stosunek pracy, w: Zbigniew Salwa, Wacław Szubert, Maciej Święcicki, Pod¬stawowe problemy prawa pracy, PWN, Warszawa 1957, s. 74–82.
Wróbel Andrzej, Biorąc prawa socjalne poważnie, w: Marek Zubik (red.), Minikomentarz dla maksiprofesora. Księga jubileuszowa profesora Leszka Garlickiego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017, s. 347–351.
Zajadło Jerzy, Uniwersalizm praw człowieka w konstytucji – bezpieczne i niebezpieczne relatywizacje, Przegląd Sejmowy 2007/4, s. 95.
