Uwarunkowania rozwoju przedstawicielstwa załogi w nadzorze korporacyjnym w krajach europejskich
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2019/113/17Słowa kluczowe:
nadzór korporacyjny, reprezentacja pracownicza, modele nadzoru korporacyjnegoAbstrakt
Przedmiot badań: Reprezentacja pracownicza w organach nadzoru korporacyjnego posiada już ugruntowaną pozycję w krajach europejskich. Odnosi się to bardziej do dualistycznego modelu nadzoru, z radą nadzorczą i zarządem, niż do modelu monistycznego z radą dyrektorów. Na rozwój takiego przedstawicielstwa wywierają wpływ władze UE, realizując długofalowe procesy harmonizacji występujących w krajach członkowskich rozwiązań. Rozwój takiego przedstawicielstwa dokonuje się również w krajach skandynawskich pod wpływem realizowanych w tych krajach procesów demokratyzacji. W kilku jednak krajach obserwujemy procesy ograniczania takiego przedstawicielstwa i ma to związek z uwarunkowaniami politycznymi (umacnianiem się partii prawicowych) i trudną sytuacją gospodarczą, spowodowaną kryzysem finansowym z 2008 r.
Cel badawczy: Celem opracowania jest identyfikacja czynników mających wpływ na zmiany zakresu takiego przedstawicielstwa, a także określenie ich skuteczności na wybranych przykładach.
Metoda badawcza: Dla osiągnięcia wyżej wymienionego celu badawczego zastosowano metodę krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz odpowiednich aktów prawnych. Analizą objęto m.in. teksty publikowane w renomowanych czasopismach dotyczących stosunków pracy (European Journal of Industrial Relations, Industrial Relations Journal), analizowano także problemy z perspektywy prawnej (Journal of Comparative Law Study).
Wyniki: Można ogólnie stwierdzić, że istniejące w ostatnich dziesięcioleciach uwarunkowania sprzyjały rozwojowi bądź umacnianiu się przedstawicielstwa załogi w organach nadzoru korporacyjnego. Pozytywnie należy ocenić próby harmonizacji przedstawicielstwa załogi w nadzorze podejmowane przez władze UE, chociaż ich formalny rezultat jest stosunkowo skromny i ogranicza się głównie do statutu spółki europejskiej. Pozytywne zmiany zaobserwować można było również w krajach skandynawskich, gdzie istniejące uwarunkowania, w tym głównie procesy demokratyzacji, wymusiły modyfikację modelu monistycznego poprzez stworzenie możliwości włączenia do rady dyrektorów przedstawicielstwa załogi. Jednocześnie w wielu krajach zaobserwować można presję na ograniczanie udziału przedstawicielstwa załogi w nadzorze bądź na jego eliminację.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Council Directive 2001/86/EC of 8 October 2001 supplementing the Statute for a European com¬pany with regard to the involvement of employees.
Draft Act on the rules for exercising certain powers of the Treasury, 2010, http://bip.msp.gov.pl/ portal/bip/115/3516/Projekt_ustawy_o_zasadach_wykonowania_niektórych_uprawnien_ Skarbu_Panstwa.html
Berglund Tom, Holmen Martin, Rana Rakesh, Causes and Consequences of Employee Representation on Corporate Boards, paper presented at the conference, “Twenty Years after Cadbury, Ten Years after Sarbanes-Oxley: Challenges of Corporate Governance”, University of Bath 2013.
Conchon Aline Are employee participation rights under pressure? Trends at national and EU level, European Economic, Employment and Social Policy 2012/7.
Conchon Aline, Board-level employee representation rights in Europe. Facts and Trends, European Trade Union Institute, Report 121, Brussels 2011.
Ekern Steinar, Corporate Governance system in Norwey, Corporate Governance, Winter, 2015/2016.
Enriques Luca, A Harmonized European company law. Are we there already?, International and Comparative Law 2017/66/3.
Fauver Larry, Fuerst Michael E., Does Good Corporate Governance Include Employee Representation? Evidence form German Corporate Boards, Journal of Financial Economics 2006/82.
Gelter Martin, EU company law harmonization between convergence and varieties of capitalism, 2017, https://ssrn.com/abstract-2977500
Giedrowicz-Niewińska Aneta, Udział pracowników w nadzorze korporacyjnym w spółce europejskiej, Institute of Economic Research, Working Paper 2015/33.
Gładoch Monika, Uczestnictwo pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem w Polsce, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2008
Gold Michael, Taken on board: An evaluation of the influence of employee board level rep¬resentatives on company decision-making across Europe, European Journal of Industrial Relations 2011/15/1.
Gomez Pierre-Yves, Wirtz Peter, Successfully mobilizing for employee board representation: Lessons to be learned from post-war Germany, Journal of Management History 2018/24/3.
Hogedahi Laust, Kongshoj Kristian, New trajectories of unionization in the Nordic Ghent countries: Changing labour market and welfare institutions, European Journal of Industrial Relations 2017/23/4.
Jeżak Jan, Ład korporacyjny. Doświadczenia światowe i kierunki rozwoju, C.H. Beck, Warszawa 2010.
Karta Socjalna Wspólnoty Europejskiej, www.ptps.org.pl/old_siteu_miedzynarodowe.php?ustawodawstwo_id=14, 1989
Kim Han E., Ernst Maug, Christoph Schneider, Labor representation in governance as an insurance mechanism, Review of Finance 2018/22/4.
Kluge Norbert, Vitols Sigurt, The crisis: catalyst for stronger worker participation in corporate governance, 2010, http//www.worker-participation,eu/About-WP/Publications/SEEutope-report
Kolvenbach Walter, Handbook on European Employee Co-management, Kluver Law and Taxation Publisher, Deventer, Boston 1987.
Lekvall Per, The Nordic Corporate Governance Model, SNS Forlag, Stockholm 2014.
Levinson Klas, Employee representatives on company boards in Sweden, Industrial Relations Journal 2001/32.
Mallin Christine A. The Nordic Corporate Governance Model, Oxford University Press, Oxford 2010.
Njoya Wanjiru, Employee Ownership in the European Company: Reflexive Law, Reincorpora¬tion and Escaping Co-determination, Journal of Corporate Law Study 2011/12/2.
O’Kelly Kevin P., Summary Report and Summing up, in: Kevin P. O’Kelly (ed.), The Role of Worker Directors in the European Union, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin 1996.
Roberts John, Steen Eric J. Van den, Human Capital and Corporate Governance, in: Joachim Schwalbach (ed.), Corporate Governance: A Volume in Honor of Horst Albach, Springer Velag, Berlin 2000.
Rudolf Stanisław, Skorupińska Katarzyna, Bezpośrednie formy partycypacji pracowniczej. Polska na tle starych krajów Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
Rudolf Stanisław, Udział przedstawicieli załogi w organach spółki, in: Dorota Dobija, Izabela Koładkiewicz (red.), Ład korporacyjny. Podręcznik akademicki, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011.
Szymańska Agata, Włodarczyk Przemysław, Przedstawicielstwo pracownicze w radzie spółki w krajach członkowskich Unii Europejskiej, Studia Prawno-Ekonomiczne 2012/LXXXVI.
Thomsen Steen, The nordic corporate governance model, Management and Organization Review 2016/12/1.
Workers’ participation at board level in the EU – 15 countries, Reports on the national systems and practices, Hans Bockler Foundation/European Trade Union Institute, Brussels 2004.
Wratny Jerzy, Partycypacja pracownicza. Studium zagadnienia w warunkach transformacji gospodarczej, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2002.
