Siła argumentów czy argument siły? Rozważania prawne na kanwie art. 11 Kodeksu postępowania administracyjnego

Abstrakt

Przedmiot badań: Zgodnie z art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Wyrażona w ten sposób zasada praworządności stawia organom publicznym jeden cel – doprowadzenie do wykonania nałożonego na stronę postępowania administracyjnego obowiązku w oparciu o konkretne regulacje prawne. Jest to typowo ukształtowana relacja w obszarze prawa publicznego, w którym pozycja organu administrującego jest zwierzchnia wobec organu administrowanego. Jednakże widoczna staje się tendencja sięgania przez organy administracji publicznej po zasadę usytuowaną w art. 11 k.p.a., określaną mianem zasady przekonywania, której zadaniem jest wyperswadowanie stronie postępowania zasadności zachowania wymaganego prawem, co zgodnie z wolą prawodawcy pozwoli pominąć aktywację środków przymusu.
Cel badawczy: Niniejsza analiza skupia się na próbie udzielenia odpowiedzi na tytułowe pytanie niniejszej pracy. Podjęte w pracy rozważania koncentrują się na wadach i zaletach jednej z głównych zasad polskiej procedury administracyjnej, jaką jest zasada przekonywania.
Metoda badawcza: W artykule zastosowano metodę dogmatyczno-prawną i metodę aksjologiczną. Pierwsza pozwoliła dokonać analizy przywołanych w pracy przepisów i poglądów przedstawicieli doktryny. Metoda aksjologiczna pozwoliła skupić się na wartościach leżących u podstawy normy prawnej wywodzonej z art. 11 k.p.a. Za jej pomocą dokonano analizy wartości, jakie prawodawca chciał chronić, ustanawiając w przepisach ogólnych k.p.a. zasadę przekonywania.
Wyniki: Poczynione w pracy rozważania dowodzą wyższości tytułowej „siły argumentów”, precyzując załatwianie spraw nie tylko w oparciu o czysto merytoryczne przesłanki, nierzadko niekorzystne dla strony postępowania, ale również motywowanie owych działań w oparciu o aksjologię. Przedmiotowa koherencja przełoży się na czynniki fiskalne w postaci nieprocedowania sprawy w wyższej instancji, na skutek niewnoszenia przez stronę środków zaskarżenia, jak również polepszy wizerunek samego organu administracji publicznej, stosującego zasadę z zakresu koncyliacji, a mianowicie zasadę przekonywania. Pomimo dowodzonych faktów należy mieć na uwadze niedający się przewidzieć tzw. czynnik ludzki, powodujący, że nawet najlepsza perswazja, skierowana do adresata (strony) postępowania administracyjnego, nie wywrze oczekiwanych skutków. W tej sytuacji organom administracji publicznej pozostaje wyłącznie „argument siły”.