Kontrola sądowa przesłanek światopoglądowego kontratypu zakazu dyskryminacji w świetle wyroków Vera Egenberger i IR v. JQ

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/SPE/2025/136/3

Słowa kluczowe:

zakaz dyskryminacji ze względu na religię lub przekonania, światopoglądowy kontratyp zakazu dyskryminacji, obowiązek działania w dobrej wierze i lojalności wobec etyki kościoła lub organizacji

Abstrakt

Przedmiot badań: Światopoglądowy kontratyp zakazu dyskryminacji, wynikający z art. 4 ust. 2 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy ma na celu zapewnienie równowagi między zakazem dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na religię lub przekonania a poszanowaniem autonomii kościołów i innych związków wyznaniowych. Kluczowe znaczenie dla interpretacji tego przepisu i stosowania implementujących go przepisów krajowych mają wyroki Trybunału Sprawiedliwości w sprawach Vera Egenberger i IR v. JQ, których głównym motywem jest postulat skutecznej kontroli sądowej. Przedmiotem badań jest analiza światopoglądowego kontratypu zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu.
Cel badawczy: Ustalenie znaczenia wyroków Trybunału Sprawiedliwości w sprawach Vera Egenberger i IR v. JQ dla procesu wykładni i stosowania kontratypu światopoglądowego.
Metoda badawcza: Metoda dogmatycznoprawna z położeniem akcentu na analizę orzecznictwa, z pomocniczym wykorzystaniem poglądów przedstawicieli doktryny.
Wyniki: Wyroki Trybunału Sprawiedliwości w sprawach Vera Egenberger i IR v. JQ stanowią czytelną linię orzeczniczą wskazującą sposób wykładni art. 4 ust. 2 dyrektywy ramowej i stosowania implementujących go przepisów krajowych. Zasadniczym postulatem Trybunału jest zapewnienie skutecznej kontroli sądowej i wskazanie kierunków wykładni sformułowań zawartych w art. 4 ust. 2 dyrektywy, co jednocześnie stanowi podkreślenie bezwzględnie obowiązującego charakteru ochrony prawnej przysługującej jednostkom na podstawie art. 21 i 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Liczba pobrań

Brak danych dotyczących pobrań.

Bibliografia

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz.UE 2004.90.864/2.

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.Urz.UE 2004.90.864/30.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), Dz.Urz.UE.L.2016.119.1.

Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz.UE.L.2000.303.16.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 277 ze zm.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 265.

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1175 ze zm.

26 Wyrok SN z dnia 2 czerwca 1997 r., I PKN 193/97, LEX nr 31949.

Ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego, Pallottinum, Poznań 2004.

Katechizm Kościoła katolickiego, Pallottinum, Poznań 2002.

Case of Fernández Martínez v. Spain, 56030/07, 12 June 2014, https://hudoc.echr.coe.int/?i=001-145068; stan na 10.08.2025 r.

Case of Schüth v. Germany, 1620/03, 23 September 2010, https://hudoc.echr.coe.int/?i=001-100469; stan na 1.03.2025 r.

Wyrok SN z dnia 2 czerwca 1997 r., I PKN 193/97, LEX nr 31949.

Wyrok TS z dnia 17 kwietnia 2018 r., C-414/16, LEX nr 2476520.

Wyrok TS z dnia 11 września 2018 r., C-68/17, LEX nr 2600224.

Czuryk M., Dopuszczalne różnicowanie sytuacji pracowników ze względu na religię, wyznanie lub światopogląd, Studia z Prawa Wyznaniowego 2024/27, s. 151–163.

Domańska M., Przestrzeganie etyki opartej na religii lub przekonaniach jako przesłanka uzasadniająca odmienne traktowanie pracowników – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 11.09.2018 r., C-68/17, IR przeciwko JQ, Europejski Przegląd Sądowy 2019/4, s. 32–38.

Falski J., Nowe tendencje interpretacyjne w orzecznictwie ETPC z zakresu prawa do wolności myśli, sumienia i religii, Studia Prawnicze 2018/2, s. 35–71.

Maliszewska-Nienartowicz J., Dyskryminacja ze względu na religię, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Dyrektywa 2000/78 i orzecznictwo TS UE. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2013.

Świątkowski A.M., Kontratyp zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na religię lub światopogląd, Przegląd Sądowy 2019/5, s. 7–22.

Wacław Ł., Wyjątki od zakazu dyskryminacji ze względu na religię lub przekonania w zatrudnieniu pracowniczym na gruncie art. 4 dyrektywy 2000/78/WE, Studia z Prawa Wyznaniowego 2021/24, s. 473–493.

Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/belief; stan na 1.03.2025 r.

Pobrania

Opublikowane

2025-12-08

Jak cytować

Mielczarek, M. (2025). Kontrola sądowa przesłanek światopoglądowego kontratypu zakazu dyskryminacji w świetle wyroków Vera Egenberger i IR v. JQ. Studia Prawno-Ekonomiczne, 136, 43–61. https://doi.org/10.26485/SPE/2025/136/3

Numer

Dział

ARTYKUŁY - PRAWO