Własność i cywilizacja łacińska. Dystrybucjonizm w myśli polityczno-prawnej Feliksa Konecznego
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2023/126/1Słowa kluczowe:
cywilizacja łacińska, Koneczny, dystrybucjonizm, Belloc, Chesterton.Abstrakt
Przedmiot badań: Dorobek intelektualny Feliksa Konecznego cieszy się współcześnie stosunkowo dużą popularnością, inspirując twórczy dyskurs naukowy w wielu dziedzinach. Najważniejszym elementem owej spuścizny jest oryginalne opracowanie zagadnienia cywilizacji, a w szczególności cywilizacji łacińskiej, którą opisał w sposób wyczerpujący i z którą osobiście się identyfikował. Aby lepiej zrozumieć istotę jego myśli, należy spojrzeć na nią z różnych perspektyw. Przedmiotem niniejszej pracy jest próba zestawienia założeń cywilizacji łacińskiej u Konecznego z ustrojem o potencjalnie podobnej naturze, aby ukazać oba zagadnienia w nowym świetle – lepiej wytłumaczyć źródła obu systemów, jak i wytyczyć potencjalne ścieżki rozwoju.
Cel badawczy: Celem artykułu jest umiejscowienie cywilizacji łacińskiej obok dystrybucjonizmu i zbadanie, w jakim stopniu dystrybucjonizm spełnia wymagania ustrojowe postawione cywilizacji łacińskiej przez Konecznego. Dystrybucjonizm, koncepcja ustroju społeczno-ekonomicznego opracowana przez Hilaire Belloca i Gilberta Keitha Chestertona zakłada w swojej istocie potrzebę jak najszerszej dystrybucji dóbr materialnych. Autor stawia sobie za cel opisanie, na ile ten cel jest kompatybilny z cywilizacją łacińską.
Metoda badawcza: Autor za pomocą metody historyczno-porównawczej i krytycznej zestawia ze sobą cywilizację łacińską i dystrybucjonizm. Drogą gruntownej analizy materiałów źródłowych dokonuje określenia genez i podstawowych czynników składowych obu koncepcji, a następnie wskazuje na analogie i pokrewieństwa.
Wyniki: Wnioskiem końcowym jest stwierdzenie wysokiej kompatybilności cywilizacji łacińskiej z doktryną dystrybucjonizmu. Identyfikacji podlegają liczne tożsame elementy: uznanie znaczenia własności i wolności ekonomicznej; postulat jak najszerszej dystrybucji własności, zwłaszcza własności nieruchomości; aposterioryzm w kształtowaniu ustroju; system prawny sprzyjający podziałowi i utrzymaniu własności; afirmacja roli Kościoła Katolickiego i chrześcijańskiej moralności w kształtowaniu społeczeństw. Uzyskane wyniki badań pozwalają postawić tezę o dystrybucjonizmie jako modelowym ustroju ekonomicznym w cywilizacji łacińskiej. Powodzenie przeprowadzonej analizy porównawczej rokuje pozytywnie na dalszą komparatystykę, mającą za przedmiot typy cywilizacji u Konecznego oraz systemy ekonomiczne opisane przez Belloca i Chestertona.
Liczba pobrań
Bibliografia
Belloc H., An Essay on the Restoration of Property, IHS Press, Norfolk VA 2002 [1936].
Belloc H., Catholicism and History, The Dublin Review, July/October 1911/CXLIX/298–299, s. 321–328.
Belloc H., The Crisis of Our Civilization, Cassel and Company LTD., London 1937.
Belloc H., Economics for Helen, IHS Press, Norfolk, VA 2004 [1924].
Belloc H., Europe and the Faith, The Paulist Press, New York 1920.
Belloc H., Neither Capitalism nor Socialism, The American Mercury 1937/XLI/163, s. 309–316.
Belloc H., The Results of the Reformation, The Catholic World, October 1911/March 1912/XCIV, s. 515–524, 799–807.
Belloc H., The Servile State, The Liberty Fund, Indianapolis 1977 [1912].
Belloc H., Socialism and the Servile State, The Catholic World, April/September 1917/CV, s. 14–32.
Belloc H., The Way Out, Catholic Authors Press, Hartford, Connecticut 2006 [1938].
Bezat P., Poglądy polityczno-prawne Feliksa Konecznego, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice 2004.
Bezat P., Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice 2004.
Boruta P., Tulejski T., Poza kapitalizmem i socjalizmem. Dystrybucjonizm jako alternatywa wobec materialistycznego postrzegania ludzkiej egzystencji, Studia Prawno-Ekonomiczne 2017/CIV, s. 27–44.
Chesterton G.K., The Outline of Sanity [1926], w: G.K. Chesterton, The Collected Works of G.K. Chesterton Volume V, Ignatius Press, San Francisco 1987, s. 35–209.
Chesterton G.K., What’s Wrong with the World, Dover Publications, Inc, Mineola, New York 2007 [1910].
Chesterton G.K., Wiekuisty człowiek [The Everlasting Man], tłum. M. Sobolewska, Fronda, Warszawa b.d.w. [1925].
Koneczny F., Co wskrzesić z ekonomii średniowiecznej? [1935], w: F. Koneczny, O sprawach ekonomicznych, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa [b.d.w.], s. 51–60.
Koneczny F., Czterdzieści tez zasadniczych, Trybuna Ludu 1927/19, s. 2–3.
Koneczny F., Dobrobyt [1938], w: F. Koneczny, O sprawach ekonomicznych, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa b.d.w., s. 73–99.
Koneczny F., Ekonomia i etyka [1947], w: F. Koneczny, Zwierzchnictwo moralności. Ekonomia i etyka, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa 2006, s. 21–28.
Koneczny F., Kościół jako polityczny wychowawca narodów, Archidiecezjalny Instytut Akcji Katolickiej w Warszawie, Warszawa 1938.
Koneczny F., O ład w historii, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów b.d.w. [1948].
Koneczny F., O wielości cywilizacji, Capital, Warszawa 2015 [1935].
Koneczny F., Państwo w cywilizacji łacińskiej [1941], w: F. Koneczny, Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa-Komorów 2001, s. 3–234.
Koneczny F., Polskie Logos a Ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski. Tom I, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań–Warszawa 1921.
Koneczny F., Polskie Logos a Ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski. Tom II, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań–Warszawa 1921.
Koneczny F., Prawa dziejowe, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów 1997 [rękopis, pierwsze wydanie 1982].
Koneczny F., Protestantyzm w życiu zbiorowym, Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2018 [1938].
Koneczny F., Przywileje żubrów, Myśl Narodowa 1933/XIII/19, s. 257–259.
Koneczny F., Rozmnożenie bolszewizmu [1930], w: F. Koneczny, O cywilizację łacińską, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice [b.d.w.], s. 3–8.
Koneczny F., Rozwój moralności, Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej, Lublin 1938.
Koneczny F., Warunki parlamentaryzmu, Przegląd Powszechny 1924/164, s. 13–30.
Leon XIII, Rerum Novarum. O kwestii socjalnej, Wydawnictwo TE DEUM, Warszawa 2001 [1891].
Novak M., Saving Distributism, w: G.K. Chesterton, The Collected Works of G.K. Chesterton: Volume V, Ignatius Press, San Francisco 1987, s. 15–33.
Pius IX, Quadragesimo Anno. O chrześcijańskim ustroju społecznym, Wydawnictwo TE DEUM, Warszawa 2002 [1931].
Sancti Thomae de Aquino, De regno ad regem Cypri, w: Sancti Thomae de Aquino, Opera omnia, Tomus XLII, iussu Leonis XIII P.M. edita, Editori Di San Tomasso, Rzym 1979, s. 417–471.
Ziętek-Wielomska M., Wstęp: Łacińskie Państwo Narodu Polskiego, Pro Fide Rege et Lege 2019/1, s. 7–8.
