Naruszenie obowiązku współpracy z organem nadzorczym w sprawach z zakresu ochrony danych osobowych jako podstawa do nałożenia administracyjnej kary pieniężnej

Abstrakt

Przedmiot badań: Niniejsze opracowanie poświęcone zostało analizie obowiązku prawnego współpracy podmiotów zobowiązanych do stosowania tzw. ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (znanego szerzej jako RODO) z organem nadzorczym, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, oraz konsekwencjom jego naruszenia. Przedmio­tem swoich dociekań autorka artykułu uczyniła normy prawa ochrony danych osobowych oraz praktykę ich stosowania.

Cel badawczy: Podstawowym celem niniejszego artykułu jest ustalenie i ocena czy rozwiązania prawne przyjęte w art. 31 RODO są właściwe i wystarczające z punktu widzenia zapewnienia sprawnej realizacji zadań powierzonych organom nadzorczym odpowiedzialnym za monitorowa­nie stosowania przepisów o ochronie danych osobowych. 1

Metoda badawcza: Podstawową, zastosowaną w przypadku niniejszego opracowania metodą badawczą jest analiza materiału normatywnego i poglądów piśmiennictwa. Ponadto, w oparciu o rozstrzygnięcia Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych analizie poddano stosowanie pra­wa ochrony danych osobowych we wskazanym powyżej zakresie.

Wyniki: Obowiązek współpracy z organem nadzorczym, wyrażony wprost po raz pierwszy na gruncie przepisów tzw. ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, jest ważnym instrumen­tem zapewniającym niezakłóconą realizację kompetencji przyznanych organowi nadzorczemu. W tym kontekście jest on jednym z elementów składających się na fundament europejskiej re­formy prawa ochrony danych osobowych, jakim jest wzmocnienie pozycji organu nadzorczego w relacji z administratorami, podmiotami przetwarzającymi – oraz gdy ma to zastosowanie – ich przedstawicielami. Wprowadzenie możliwości zastosowania sankcji finansowej jako konsekwen­cji naruszenia art. 31 RODO zapewnia możliwość urzeczywistnienia tego celu i pozwala na realne dyscyplinowanie podmiotów zobowiązanych do stosowania przepisów ogólnego rozporządzenia – zarówno w wymiarze indywidualno-, jak i ogólnoprewencyjnym, tj. zarówno w stosunku do samego podmiotu ukaranego, jak i do przyszłych adresatów żądań kierowanych przez organ. Jak pokazuje ponad 3-letnia praktyka stosowania przepisów ogólnego rozporządzenia, przyjęcie przez prawodawcę europejskiego takiego rozwiązania okazało się konieczne. Możliwość nałoże­nia administracyjnej kary pieniężnej, w przypadku naruszenia obowiązku współpracy z organem nadzorczym, może się okazać jednym z niewielu, a czasem wręcz jedynym narzędziem, po który organ będzie mógł sięgnąć, dążąc do niezakłóconej i terminowej realizacji powierzonych mu za­dań, w tym przede wszystkim monitorowania i egzekwowania stosowania ogólnego rozporządze­nia. Tym samym norma ta w sposób pośredni wpływa również na realizację praw osób, których dane dotyczą. Z drugiej strony, zastosowana na gruncie art. 31 RODO konstrukcja prawna, z którą wiąże się konieczność odwołania do innych przepisów ogólnego rozporządzenia określających kompetencje organu, chroni te podmioty przed jej ewentualnym nadużywaniem i ma istotny wy­miar gwarancyjny.