Obszar kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego w świetle planowanych zmian w ustawie o finansach publicznych

Abstrakt

Przedmiot badań: W dobie współczesnego rozwoju gospodarczego oraz stale rosnących wymagań rynku, szczególnie w sektorze prywatnym, pojawia się nie tyle fakultatywna, co obligatoryjna konieczność stałego udoskonalania procedur kontroli wewnętrznej w instytucjach publicznych. Zmiany są podyktowane potrzebą poprawy aktualnych rozwiązań systemowych m.in. poprzez wprowadzenie centralnego organu wyznaczającego priorytetowe cele rządu, zasady rozliczalności, ukierunkowania na realizację celów rozwojowych oraz synchronizację z procesem budżetowym. Wspomniana powyżej konieczność zmian stała się swego rodzaju asumptem do przeprowadzenia zaawansowanych prac nad zmianami w ustawie o finansach publicznych, które z uwagi na zakończenie VIII kadencji Sejmu RP oraz aktualną sytuację w naszym kraju, związaną z pandemią koronawirusa zostały wstrzymane, bez wskazania konkretnej daty, kiedy planowane zmiany zostaną ostatecznie wdrożone. Nie oznacza to jednak, że zmiany w zakresie kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego nie są konieczne. Obydwa obszary to ciągły proces, który wymaga bowiem stałego udoskonalania, dlatego analiza projektu ustawy z dnia 6 maja 2019 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych wraz z uzasadnieniem (Projekt ustawy z dnia 6 maja 2019 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych wraz z uzasadnieniem, https://legislacja.rcl.gov.pl; stan na 7.10.2020 r.), który pojawił się na stronie Rządowego Centrum Legislacji, pozwala w znacznym stopniu ocenić kierunki planowanych zmian w przyszłości. Na chwilę obecną nie jest wiadome, czy zmiany wejdą w życie w pierwotnie zaproponowanym kształcie, natomiast z całą pewnością można zauważyć, że Ministerstwo Finansów będzie dążyło do wzajemnej integracji systemów kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego, a także wzmocnienia systemu kontroli zarządczej w szczególności na poziomie operacyjnym. 1

Cel badawczy: Niniejszy artykuł ma na celu omówienie problematyki kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego jednostek sektora finansów publicznych w świetle planowanych zmian w ustawie o finansach publicznych. Z uwagi na korelację zachodzącą w systemie kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego, niezbędne zmiany w ustawie powinny objąć swym zakresem obydwie te instytucje, których wspólnym celem będzie przede wszystkim weryfikacja prawidłowości funkcjonowania danej jednostki oraz zgodności jej postępowania z przepisami prawa. Ponadto w niniejszym artykule została podjęta próba odpowiedzi na pytanie o dalsze kierunki zmian publicznego sektora finansowego w Polsce.

Metoda badawcza: Metoda badawcza prezentowana w niniejszym artykule opiera się na wnikliwej analizie orzecznictwa, literatury, a także rozwiązań normatywnych. Wykorzystano również materiały pochodzące ze stron internetowych, w tym m.in. ze strony Rządowego Centrum Legislacji, zawierające propozycje zmian w ustawie o finansach publicznych oraz ocenę możliwych skutków prezentowanych zmian.

Wyniki: Analiza materiałów wykorzystanych w artykule pozwoliła ocenić celowość przeprowadzanej kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych, w świetle współczesnych wyzwań sektora publicznego, a także pomogła określić elementy procedur wymagających reorganizacji, w tym redefinicji kluczowych zagadnień. Wzbogacenie aspektów teoretycznych funkcjonowania kontroli zarządczej oraz audytu wewnętrznego jednostek sektora finansów publicznych w kontekście planowanych zmian w ustawie o finansach publicznych okazać się może cennym głosem w debacie na temat konieczności reformy finansów publicznych w Polsce.