The Warmia Dialect of the Village of Bredynki in Historical Dialectology

Authors

DOI:

https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/27

Keywords:

Mazovian dialect, territorial varieties of Polish, German Language Atlas, dialectal source texts

Abstract

The text focuses on the Warmia dialect of the village of Bredynki using data such as a 19th-century questionnaire for the German Language Atlas and field research records from the 1950s. The juxtaposition of historical dialectal data is rarely used in dialect studies, as there are not enough records showing the state of the local language from the same location at different periods of its development. The text identifies the phonetic features present in both sources. i.e. the absence of mazurization (denoted in different ways), the asynchronous pronunciation of soft labial consonants, the transition of -ar- into -er- and ja- into je-, a shift of articulation of y to back u in verb forms. Both texts feature the same words, characteristic for the region of Warmia (and the neighbouring areas), e.g. gbur ‘landlord’, kołacz ‘cake’, draszować ‘to thresh’. Records from the 1950s provide interesting lexical insights into many subject areas, e.g. flax processing, clothing and construction. A comparison of the two sets of dialectal data demonstrated the invariability of the Warmian dialect of one village over a number of decades. At the same time, the confrontation enables a retrospective view of dialectal phenomena.

References

Biolik Maria, 2014, Dialekt warmiński. Fonetyka i fonologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.

Chłosta Jan, 2007, W obronie ojców mowy i wiary: Jan Liszewski redaktor, wydawca, poeta, Wydawnictwo Wers, Olsztyn.

Dejna Karol, 1981, Atlas polskich innowacji dialektalnych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Łódź.

Dejna Karol, 1993, Dialekty polskie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków.

Deutscher Sprachatlas, 1927–1956, Auf Grund des Sprachatlas des deutschen Reichs von Georg Wenker begonnen von Ferdinand Wrede, fortgesetzt von Walther Mitzka und Bernhard Martin, Elwert, Marburg.

Judycka Irmina, 1953, Z gwary warmińskiej i mazurskiej. Warmińskie nazwy narzędzi rolniczych, „Poradnik Językowy”, z. 6, s. 21–33.

Nitsch Kazimierz, 1954, Pisma pomorzoznawcze. Z 5 mapami, t. 3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Kraków.

Perzowa Henryka, 1987, Zarys dziejów Ostródzkiego, Warmii i Mazur, w: Z. Stamirowska, red., Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa, s. 7–23.

Rembiszewska Dorota Krystyna, Siatkowski Janusz, 2024, Dziewiętnastowieczne materiały gwarowe z obszaru Warmii, Mazur i terenów sąsiednich. Cz. 1, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Steffen Wiktor, 1981, Odzież warmińska i jej nomenklatura, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2–4, s. 363–379.

Stieber Zdzisław, 1956, Zarys dialektologii języków zachodniosłowiańskich z wyborem tekstów gwarowych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Stieber Zdzisław, 1974, Z doświadczeń dialektologicznych na Warmii, w: Z. Stieber, Świat językowy Słowian, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 375–379 (pierwodruk: „Język Polski” 1953, R. XXXIII, s. 43–47).

Szycie warmińskich czepców na liście dziedzictwa kulturowego, 2021, https:// www.pap.pl/aktualnosci/news%2C864801%2Cszycie-warminskich-czepcow-na -liscie-dziedzictwa-kulturowego.html (dostęp: 21.02.2025).

Published

2025-12-18

How to Cite

Rembiszewska, D. K., & Siatkowski, J. (2025). The Warmia Dialect of the Village of Bredynki in Historical Dialectology. Rozprawy Komisji Językowej, 73, 393–402. https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/27