"Słownik gwar Lubelszczyzny" Profesor Haliny Pelcowej jako źródło wiedzy i inspiracji w edukacji regionalnej
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/7Słowa kluczowe:
gwara, słownik gwarowy, edukacja regionalnaAbstrakt
W artykule zaprezentowano najważniejsze w kontekście edukacji regionalnej walory dydaktyczne Słownika gwar Lubelszczyzny Profesor Haliny Pelcowej. Wskazano znaczenie i cele edukacji regionalnej oraz podkreślono szczególnie istotną rolę gwary w nauczaniu kultury regionu. Zwrócono uwagę na możliwości, jakie stwarza wykorzystanie słowników gwarowych jako źródła wiedzy w procesie dydaktycznym. Omówiono te cechy Słownika gwar Lubelszczyzny, które są szczególnie cenne w tym kontekście: układ tematyczny, budowę hasła, wybór tekstów gwarowych oraz dostępność słownika. Wskazano także na rolę, jaką w zakresie doboru tematów, metod nauczania i materiału dydaktycznego odgrywa monografia H. Pelcowej pt. Dziedzictwo leksykalne wyznacznikiem tożsamości regionu lubelskiego.
Bibliografia
Biblioteka Cyfrowa UMCS, b.r., https://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra (dostęp: 31.03.2025).
Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona, b.r., https://polona.pl/ (dostęp: 31.03.2025).
Józefowicz Anna, 2013, Region oraz edukacja regionalna w podstawach programowych wychowania przedszkolnego i szkoły podstawowej, „Ars inter Culturas”, nr 2, s. 105–117, https://doi.org/10.34858/AIC.2.2013.31
Kaczmarek Leon, Bartmiński Jerzy, Mazur Jan, 1978, Ugrupowanie gwar Lubelszczyzny, „Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 20, nr 1–2, s. 65–89.
Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, b.r., https://niematerialne.nid.pl/krajowa-lista-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/ (dostęp: 31.03.2025).
Nikitorowicz Jerzy, 2006, Edukacja regionalna na pograniczach, w: A. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska, red., Edukacja regionalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 91–114.
Nikitorowicz Jerzy, 2009, Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Nikitorowicz Jerzy, 2011, Edukacja regionalna jako podstawa kreowania społeczeństwa obywatelskiego, w: A. Cudowska, red., Kierunki rozwoju edukacji w zmieniającej się przestrzeni społecznej. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi doktorowi habilitowanemu Michałowi Balickiemu, Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok, s. 23–32.
Pelcowa Halina, 2001, Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Pelcowa Halina, 2009, Dziedzictwo językowe i kulturowe regionu w przestrzeni edukacyjnej, „Prace Filologiczne”, t. LVI, s. 303–312.
Pelcowa Halina, 2015, Słowniki gwarowe w dialogu pokoleń, w: E. Wierzbicka-Piotrowska, red., Dialog pokoleń w języku potocznym, w języku wsi i miasta, w literaturze, w publicystyce, w tekstach kultury, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 303–310.
Pelcowa Halina, 2023, Dziedzictwo leksykalne wyznacznikiem tożsamości regionu lubelskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Repsch Ewa, 2013, O potrzebie edukacji regionalnej, „Zeszyty Zespołów Senackich”, z. 13, s. 111–117.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół oraz kształcenia w profilach w liceach profilowanych (Dz.U. Nr 61, poz. 625), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20010610625 (dostęp:31.03.2025).
Słownik gwar Lubelszczyzny, b.r., https://www.umcs.pl/pl/sgl.htm (dostęp: 31.03.2025).
