„Si rex non essem, Jesuita essem” – kwestie wyznaniowe w kontekście polityki wewnętrznej i zewnętrznej Stefana Batorego w mowach gratulacyjnych Andrzeja Patrycego Nideckiego
DOI:
https://doi.org/10.26485/me.2022.1-01Słowa kluczowe:
Andrzej Patrycy Nidecki, Stefan Batory, retoryka, tolerancja religijna, kontrreformacja, Inflanty, oratorstwoAbstrakt
The aim of the dissertation is to present Stephen Báthory’s stance on religious issues and the organization of religious life in Livonia (Inflanty) in the light of pressure exerted on the king by various political factions and religious elites with often opposing concepts regarding the future of the territory annexed to the Commonwealth after the Treaty of Yam-Zapolsky. This goal will be achieved through the analysis of three congratulatory speeches delivered by Andrzej Patrycy Nidecki in the presence of the king in November 1579, January 1581, and August 1582.
Bibliografia
Legacja królewska na sejmiki, z Grodna 16 lipca 1582 (1882). W: A. Pawiński (red.) Akta metryki koronnej co ważniejsze z czasów Stefana Batorego. 1576–1586. t. 11. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa.
Nidecki, A. P. (2016). Trzy mowy gratulacyjne z okazji zwycięstwa nad Moskwicinami. Oprac. B. Awianowicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Starowolski, S. (2002). O znakomitych mówcach Sarmacji. Wyd., przeł. E. J. Głębicka. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Awianowicz, B. (2016). Wstęp. W: A.P. Nidecki, Trzy mowy gratulacyjne z okazji zwycięstwa nad Moskwicinami (s. 5–27). Oprac. B. Awianowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Besala, J. (1992). Stefan Batory. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bruździński, A. (1996). Działalność prymasa Stanisława Karnkowskiego w zakresie wprowadzenia uchwał Soboru Trydenckiego w Polsce 1581–1603. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II.
Brzeziński, Sz. (2008). My mu nie chcemy być Siedmiogrodziany. Stefan Batory w publicystyce antykrólewskiej. W: A. Körmendy, R. Lolo (red.), Stefan Batory król Rzeczypospolitej i książe Siedmiogrodu/Báthory István lengyel király és erdélyi fejedelem (s. 161–175). Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora.
Cieślak, S. (2012). Stosunki wyznaniowe w Rzeczypospolitej oraz życie religijne króla Stefana Batorego. W: D. Quirini-Popławska (red.), Antonio Possevino (1533–1611). Życie i dzieło na tle epoki (s. 73–110). Kraków: WAM.
Di Francesco, S. (2007). Mit Stefana Batorego w literaturze polskiej. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Dubas-Urwanowicz, E. (1994). Król i szlachta na sejmach batoriańskich. Konflikty i kompromisy. W: A. Sucheni-Grabowska, M. Żaryn (red.), Między monarchą a demokracją. Studia z dziejów Polski XV–XVIII wieku (s. 143–169). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Dubas-Urwanowicz, E. (2012). Senatorowie duchowni wobec koncepcji politycznych Stefana Batorego. W: D. Quirini-Popławska (red.), Antonio Possevino (1533–1611). Życie i dzieło na tle epoki (s. 111–137). Kraków: WAM.
Dubas-Urwanowicz, E. (2018). Mężowie stanu, awanturnicy czy zdrajcy? Dzieje rodu Zborowskich w XVI wieku. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Godlewski, Ł. (2013). Spory szlachty o dziesięciny i jurysdykcję duchownych na sejmach egzekucyjnych 1562–1565. Białostockie Teki Historyczne, 11, 51–70.
Grzybkowski, S. (1994). Jan Zamoyski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Janicki, M. (2005). Górnicki, Kochanowski, Nidecki – wspólne lektury, wzajemne inspiracje? Kilka uwag o środowisku humanistycznym kancelarii Zygmunta Augusta w Wilnie. W: P. Salwa (red.), Łukasz Górnicki i jego włoskie inspiracje (s. 65–84). Warszawa: Wydawnictwo Semper.
Kempa, T. (2016). Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Kieniewicz, L. (2000). Senat za Stefana Batorego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Kosman, M. (1973). Reformacja i kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle propagandy wyznaniowej. Wrocław: Ossolineum.
Lenart, M. (2013). Patavium, Pava, Padwa. Tło kulturowe pobytu Jana Kochanowskiego na terytorium Republiki Weneckiej. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Łempicki, S. (1926). Manucjusze Weneccy a Polska. Lwów: Ossolineum.
Morawski, K. (1892). Andrzej Patrycy Nidecki. Jego życie i dzieła. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nowak-Dłużewski, J. (1969). Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni. Warszawa: Wydawnictwo PAX.
Piechnik, L. (1984). Dzieje Akademii Wileńskiej, Początki Akademii Wileńskiej. Rzym: Institutum Historicum Societatis Jesu.
Prokop, K.R. (2008). Kardynał Stanisław Hozjusz. Kraków: WAM.
Prokop, K.R. (2015). Biskupi ordynariusze diecezji na ziemiach litewskich i białoruskich dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów (do czasów I wojny światowej). Warszawa–Drohiczyn: Drukarnia Akcydensowa.
Sawa, R. (2013). Wendeński epizod krakowskiego humanisty. Andrzej Patrycy Nidecki, Biskup Wenden 1585–1587. Miscellanea Historico-Archivistica, 20, 97–112.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
