Liniowy układ rzeźby wału metakarpackiego jako dowód cykli eolicznych w ewolucji rzeźby
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1973/23/15Słowa kluczowe:
wał metakarpacki, rzeźba liniowa, cykle eoliczneAbstrakt
Artykuł w języku francuskim.
TYTUŁ ORYGINALNY: Relief linéaire du rempart métacarpathique en tant que témoin des cycles éoliens dans l'évolution du relief
Artykuł ma charakter dyskusyjny i omawia rzeźbę Polski ze szczególnym uwzględnieniem wału metakarpackiego w odniesieniu do koncepcji rzeźby liniowej P. F. Lewisa. Autor poddaje w wątpliwość jako niezadowalające dotychczasowe wyjaśnienia genezy rzeźby liniowej w Polsce, ograniczające się do wpływu spękań skał podłoża. Stawia hipotezę, że nie tylko tektonika, ale przede wszystkim cykle eoliczne odegrały kluczową rolę w rozwoju lineamentów.
Bibliografia
parallèles" en Hongrie). Sprawozdania Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk; p. 236-240.
Bartkowski, T., 1968 - Zagadnienie genezy „dolin równoległych" na Niżu Zachodnio syberyjskim w świetle literatury (Le problème de genèse des „vallées parallèles" sur la Plaine de la Sibérie de l'Ouest a la lumière de la littérature). Sprawozdania Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk; p. 156-161.
Bartkowski, T., 1969a - Rzeźba „linearna" obszaru pokryw eolicznych na północnym obrzeżeniu gur średnich Europy hercyńskiej (Relief „linéaire" du terrain a couvertures éoliennes de la bordure nord des montagnes hercyniennes de I'Europe). Sprawozdania Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk; p. 135-139.
Bartkowski, T., 1969b - Relief linéaire - relief typique des terrains de loess actuels. Biuletyn Peryglacjalny, no. 20; p. 213-220.
Bartkowski, T., 1970 - - Über die Genesis der ,,;;:,parallelen Täler in Ungarn. Bull. Soc. Amis Sci. Lettr. Poznań, ser. B, livr. 21: 1968/69; p. 121-140.
Berg, L., 1947 - Geografičeskiye zony Sovetskogo Soyuza (Zones géographiques de l'Union Soviétique). Moscou.
Brown, E. H., 1969-Jointing, aspect and orientation of scarp-face dry valleys near Ivinghoe, Buckinghamshire. Inst. Brit. Geogr. Transactions, 48; p. 61-73.
Buraczyński, J., 1969 - Zarys geomorfologii Roztocza Zachodniego (résumé: Essai
géomorphologique du Roztocze Occidental). Anna/es Univ. M. Curie-skłodowska, vol. 22; p. 77-123.
Buraczyński, J., Wojtanowicz, J., 1966-Rozwój doliny Wisły i Sanu w czwartorzędzie w północnej części Niziny Sandomierskiej (surnrnary: The development of the valleys of the Vistula and San rivers in the northern part of the Sandomierz Lowland during the Quaternary Era). Anna/es Univ. M. Curie-skłodowska, vol. 21; p. 143-184.
Ten Cate, J. A. M., 1969 - Valley coversand ridge. Biuletyn Peryglacjalny, no. 20; p. 345- - 354.
Chałubińska, A., 1928 - O spękaniach skał na Podolu (résumé: Sur les diaclases dans les roches en Podolie). Prace Geograficzne E. Romera, 10; p. 5-32.
Czarnocki, J., 1930 - Sprawozdanie z badań wykonanych w Okolicy Wójczy, Chęcin i Łagowa (Compte-rendu des recherches geologiques aux environs de Wójcza, Chęciny et Łagów). Posiedzenia Naukowe Państw. Inst. Geol., nr 27.
Czyżewski, J., 1928 - Z historii doliny Dniestru (résumé: Histoire d'une partie de la vallée du Dniestr). Prace Geograficzne E. Romera, 10; p. 33-65.
Czyżewski, J., 1929 - Z badań nad spękaniem kredy senońskiej południowego Roztocza (résumé: Sur les diaclases dans le Sénonien du Roztocze). Przegląd Geogr., t. 9; p. 1-12.
Czyżewski, J., 1931 - Z fizjografii Pokucia (résumé: Physiographie du Pokucie occidental). Prace Geograficzne E. Romera, 12; p. 5-33.
Dembowski, Z., Porzycki, J., 1967 - Wyniki prac geologiczno-poszukiwawczych w nowo odkrytym Lubelskim Zagłębiu Węglowym (summary: Results of geological invest i gations in recently discovered Lublin Coal Basin). Przegląd Geol., z. 1; p. 4-10. esanapko, M. A., 1960 - Sučasnyj poglyad na tektoničnu budovu gercinskogo lvovsko-lublinskogo peredgirskogo progibu (Opinion actuelle sur la origine tectonique du seuil du piémont hercynien de Lvov-lublin). Geol. Żurnal, t. 20.
Dylik, J., 1969 - L'action du vent pendant le dernier âge froid sur le territoire de la Pologne centrale. Biuletyn Peryglacjalny, no. 20; p. 29-44.
Dylikowa, A., 1967 - Wydmy środkowopolskie i ich znaczenie dla stratygrafii schyłkowego plejstocenu (Dunes de la Pologne Centrale et leur importance dans la stratigraphie du Pléistocène tardif). En: R. Galon, J. Dylik (red.) - Czwartorzęd Polski. PWN Warszawa; p. 353-371.
Dylikowa, A., 1969-Le problème des dunes intérieures en Pologne à la lumière des études de structure. Biuletyn Peryglacjalny, no. 20; p. 45-80.
Dynowska, I., 1964 - Obieg wody na obszarze wyżynnym zbudowanym z margla kredowego na przykładzie dorzecza górnej Szreniawy (summary: Water circulation within the area built of Cretaceous rnarls as shown by the upper Szreniawa drainage). Prace Inst. Geogr. Univ. Jagiell., 30.
Dżułyński, S., 1953 - Tektonika południowej części Wyżyny Krakowskiej (summary: Tectonics of the southern part of the Cracovian Upland). Acta Geol. Polonica, vol. 3; p. 327-440.
Flint, R. F., 1955 - Pleistocene geology of eastern South Dakota. U.S. Geol. Surv. Prof Paper, 262. Flint, R. F., 1957 - Glacial and Pleistocene geology. N. York.
Flis, J., 1956 - Szkic fizyczno-geograficzny Niecki Nidziańskiej (resume: Esquisse physico -
géographique de la cuvette de Nida). Czasopismo Geogr., t. 27; p. 123-159.
Gilewska, S,, 1958 - Rozwój geomorfologiczny wschodniej części Wyżyny Miechowskiej (surnmary: Geomorphological development of the eastern part of the Miechów Up land). Prace Geogr. Inst. Geogr. Pan, Nr. 13.
Jahn, A., 1956 - Wyżyna Lubelska (summary: Geomorphology and Quaternary history of Lublin Plateau). Prace Geogr. Inst. Geogr. Pan, Nr. 7.
Karnkowski, P., 1968 - Występowanie węglowodorów naftowych w zapadlisku przedkarpackim (summary: Occurrence of oil hydrocarbons in the Carpathian foredeep). Przegląd Geol., z. 4; p. 164-170.
Kosmowska, D., 1963 - The palaeomorphology of loess gullies. Repport Vlth.INQUA Congress, Warsaw 1961, vol. 3; p. 181-186.
Kosmowska-Suffczyńska, D., 1966-rozwój rzeźby w trzeciorzędzie okolic Ostrowca Świętokrzyskiego (summary: Development of the Tertiary relief in the vicinities of Ostrowiec Świętokrzyski). Prace Geogr. Inst. Geogr. Pan, Nr. 54.
Kossman. O., 1930 - Studium morfologiczne terenu krzemienieckiego (Etude morphologique du terrain de Krzemieniec). Czasopismo Przyrodnicze, t. 4, z. 3/4; p. 78-84.
Książkiewicz, M., Samsonowicz, J., Rühle, E., 1965 - Zarys geologii Polski (Esquisse de la géologie de la Pologne). Warszawa. ubica, B., 1965 - Charakterystyka litologiczna mioceńskich osadów chemicznych w widłach Wisły i Sanu (summary: Lithological charakteristics of the Miocene chemical deposits within the fork of the Vistula and San rivers). Przegląd Geol., z. 6; p. 247-252.
Lewis, P. F., 1960-Linear topography in the South-western Palouse, Washington-Oregon. Annals Assoc. Amer. Geogr., vol. 50; p. 98-111.
Łyczewska, J., 1969 - Le rapport de l'accumulation du loess am;: processus de la formation des dunes dans la région de la Ste-croix. Biuletyn }Peryglacjalny, no. 20; p. 221-224.
Malicki, A., 1935 - Spękania kredy na północnym Roztoczu (Clivage de la craie dans la region de Roztocze du nord). Czasopismo Geogr., t. 13; p. 104-106.
Malicki, A., 1947 - Spękania kredy w górnym dorzeczu Nidy (summary: Joints of chalk in the upper Bassin of Nida). Annales Univ. M. Curie-skłodowska, vol. 2.
Malicki, A., 1967 - Lessy na obszarze Polski i ich związek z czwartorzędem (Loess de la Pologne et leur connection avec Quaternaire). En: R. Galon, J. Dylik (red.) - Czwartorzęd Polski. Pwn, Warszawa; p. 372-396.
Maruszczak, H., 1956 - Główne cechy klimatycznej asymetrii stoków na obszarach peryglacjalnych i umiarkowanych (zfs: Hauptmerkmale der klimatischen Hängeasymmetrie in der periglazialen und gemässigten Zonen). Annales Univ. M. Curie-skłodowska, vol. 11; p. 161-237.
Maruszczak, H., 1958 - Wydmy Wyżyny Lubelskiej i obszarów przyległych (Dunes du Plateau de Lublin et des regions voisines). En: R. Galon (red.) - Wydmy śródlądowe.polski. Pwn, Warszawa; p. 61-79.
Maruszczak, H., 1961 - Le relief des terrains de loess sur le Plateau de Lublin. Anna/es Univ. M. Curie-skłodowska, vol. 15; p. 93-122.
Maruszczak, H., 1963 - Wind directions during the sedimentation period of the upper loess in the Vistula Basin. Bull. Acad. Polon. Sci., ser. Geol. Geogr., vol. 11; p. 23-28.
Maruszczak, H., 1967 - Kierunki wiatrów w czasie akumulacji lessu młodszego we wschodniej części Europy środkowej (Summary: Wind directions during the accumulation of the younger loess in East-central Europe). Rocznik Polskiego Tow. Geol., t. 37; p. 177- - 188.
Maruszczak, H., 1968 - Przebieg zjawisk w strefie peryglacjalnej w okresie ostatniego zlodowacenia w Polsce (summary: The course of phenomena in the periglacial zone during the last glaciation). Prace Geogr. Inst. Geogr. Pan, Nr. 74; p. 157-200.
Morawski, J., 1960 - Spostrzeżenia nad stropem kredy lubelskiej (summary: Observations on the Upper Cretaceous rocks on the Lublin Plateau). Annales Univ. M. Curie-Skłodowska, vol. 14; p. 293-314.
Mycielska-Dowgiałło, D., 1966 - Zarys rozwoju rzeźby w plejstocenie południowej części Wyżyny Sandomierskiej (summary: Development of the Pleistocene relief in the southern part of the Sandomierz Upland). Kwartalnik Geol., t. 10; p. 157-175.
Nowak, J., 1927 - Zarys tektoniki Polski (Esquisse de la tectonique de la Pologne). Kraków.
Obuchowicz, S., 1966 - Próba ustalenia budowy zapadliska przedkarpackiego w granicach Polski (summary: An attempt at establishing the structure of the Carpathian Fore - deep within the area of Poland). Kwartalnik Geol., t. 10; p. 141-152.
Pawłowski, S., 1960 - Ważniejsze problemy geologiczno-poszukiwawcze Polski południowej (Problémes essentiels de la geologie pratique dans la Pologne du sud). Naukowa Sesja Jubileuszowa z okazji 40-lecia Instytutu Geologicznego. Warszawa.
Pawłowski, S., 1965 - Zarys budowy geologicznej okolic Chmielnika-tarnobrzega (summary: Outline of geological structure in the vicinities of Chmielnik-tarnobrzeg). Przegląd Geol., z. 6; p. 238-245.
Pernarowski, L., 1966 - Glacjalna i postglacjalna cyrkulacja atmosfery w świetle kierunku wiatrów wydmotwórczych (summary: Glacial and postglacial atmospheric circulation in the light of directions of dune-forming winds). Czasopismo Geogr., t. 37; p. 3-24.
Radłowska, C., 1963 - Rzeźba północno-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (résumé: Relief de la bordure nord-est des Montagnes de S-te Croix). Prace Geogr. Inst. Geogr. Pan, Nr. 38.
Różycki, S. Z., 1965 - The directions of winds carrying loess dust as shown by analysis of accumulative loess forms in Bułgaria. Comptes Rendus, VIIe Congrès de l'INQU, USA, Boulder.
Różycki, S. Z., 1967 - Plejstocen Polski środkowej (Le Pléistocéne de la Pologne Centrale). PWN, Warszawa.
Russell, W. L., 1929 - Drainage alignment in the Western Great Plains. Journ. Geol., vol. 37; p. 249-255.
Scholtes, W. H., 1955 - Properties and classification of the Paha Loess-derived soils in Northeastern Iowa. Iowa St. Col!. Journ. Sci., vol. 30; p. 163-209.
Sheldon, J., 1950 - Depressions of the northern portion of the Southern High Plains of eastern New Mexico. Geol. Soc. America Bull., vol. 61; p. 253-279.
Sieciarz, K., 1969 - Rozwój sedymentacji dewonu w rejonie Tomaszowa Lubelskiego (summary: Development of Devonian sedimentation in the area of Tomaszów Lubelski). Kwartalnik Geol., t. 13; p. 43-59.
Smith, H. T. U., 1964 - Periglacial eolian phenomena in the United States. Report VIth INQUA Congress, Warsaw 1961, vol. 4; p. 177-186.
Stemulak, J., Jawor, E., 1963 - Wgłębna budowa geologiczna przedgórza Karpat w obszarze na zachód od Dunajca i Wisły (summary: Deep geological structure of the Carpathian Foreland in the area west of the Dunajec and the Vistula rivers). Kwartalnik Geol., t. 7; p. 169-186.
Zglinnicka, A., 1931 - Regiony morfologiczne na Pokuciu (resume: Les regions morphologiques du Pokucie). Prace Geograficzne E. Romera, 12; p. 81-97.
Żelechowski, A. M., 1964 - Zarys budowy geologicznej lubelskiego basenu karbońskiego (summary: Outline of geological structure of Lublin Carboniferous Basin). Przegląd Geol., z. 10; p. 401-407.
