Teoretyczna i praktyczna definicja terminu „peryglacjalny” w jego geograficznym i geologicznym znaczeniu
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1981/28/13Słowa kluczowe:
współczesne środowisko peryglacjalne, paleoperyglacjalne środowisko, mikroformyAbstrakt
Termin „peryglacjalny” jest z punktu widzenia geologii stosunkowo dobrze zdefiniowany, jednak badania peryglacjalne o kierunku geograficznym wciąż wymagają satysfakcjonującej i naukowo precyzyjnej definicji tego pojęcia. Definicja geograficzna ma na celu opracowanie teorii oraz praktycznej metody przestrzennego wyznaczania zarówno polarnej, jak i alpejskiej strefy peryglacjalnej, które mogą być również zastosowane do definiowania paleoperyglacjalnych środowisk. Wykazano, że zarówno współczesne (aktuoperiglacjalne), jak i paleoperyglacjalne środowiska mogą być określone pod względem ich zasięgu wyłącznie za pomocą przestrzennych powiązań diagnostycznych mikroform rzeźby peryglacjalnej oraz specyficznych parametrów klimatycznych. Na tej podstawie środowisko peryglacjalne może zostać podzielone na typy regionalne, które z kolei można definiować za pomocą parametrów klimatycznych. Przedstawiono mapę obrazującą zasięg oraz zróżnicowanie regionalne obecnej polarnej strefy peryglacjalnej, schematy przedstawiające jej delimitację i podział oraz przekrój pod względem wysokościowym.
Bibliografia
Black, R. F., 1966 - Comments on periglacial terminology. Biuletyn Peryglacjalny, no. 15; p. 329-333.
Boesch, H., 1960 - Einige Bemerkungen zum Periglazial-Begriff. Regio Basiliensis, I, 2; p. 79-83.
Bout, P., 1966 - Réponses au questionnaire de la Commission de Géomorphologie Périglaciaire. Biuletyn Peryglacjalny, no. 15; p. 335-355.
Brochu, M., 1960 - Elargissement de la notion de "périglaciaire". Biuletyn Peryglacjalny, no 7; p. 151-154.
Brochu, M., 1964 - Essai de définition des grandes zones périglaciaires du globe. Ztschr. f. Geomorphologie, N.F., 8; p. 32-39.
Brosche, K. U., 1977 - Formen, Formengesellschaften und Untergrenzen in den heutigen periglazialen Höhenstufen der Hochgebirge der Iberischen Halbinsel. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 178-202.
Brown, R. J. E., Péwé, T. L., 1973 - Distribution of permafrost in North America and its relation to the environment. In: Permafrost. North Amer. Contrib. Second Inter. Conf., Nat. Acad. Sci., Washington; p. 71-100.
Capello, C. F., 1962 - Périglaciaire ou cryonival? Biuletyn Peryglacjalny, no. 11; p. 145-147.
Demek, J., 1978 - Periglacial geomorphology: present problems and future prospects. In: Embleton, C., Brunsden, D., Jones, D. K. C., Geomorphology: presents problems and future prospects. Oxford; p. 139-153.
Dylik, J., 1962 - Introduction à la discussion sur la notion et sur le terme du "périglaciaire". Biuletyn Peryglacjalny, no. 11; p. 141-143.
Dylik, J., 1964 - Eléments essentiels de la notion de "périglaciaire". Biuletyn Peryglacjalny, no. 14; p. 111-132.
Dylikowa, A., 1962 - Notion et terme "périglaciaire". Biuletyn Peryglacjalny, no. 11; p. 149-164.
Embleton, C., King, C. A. M., 1975 - Periglacial geomorphology. London.
French, H. M., 1976 - The periglacial environment. London.
Hagedorn, J., 1977 - Probleme der periglazialen Höhenstufung in Griechenland. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 223-237.
Höllermann, P., 1974 - Aride und periglaziale Prozesse in der subtropischen Gebirgs-Halbwüste von Hoch-Teneriffa. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 29; p. 333-353.
Höllermann, P., 1976 - Probleme der rezenten geomorphologischen Höhenstufen im Rahmen einer vergleichenden Hochgebirgsgeographie. Verh. d. Dt. Geogr. Tages, Tagungsber. u. wiss. Abh., 40; p. 61-75.
Höllermann, P., 1977 - Die periglaziale Höhenstufe der Gebirge in einem Ost-West-Profil von Nordiberien zum Kaukasus. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 238-260.
Höllermann, P., Poser, H., 1977 - Grundzüge der räumlichen Ordnung in der heutigen periglazialen Höhenstufe der Gebirge Europas und Afrikas. Rückblick und Ausblick. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 333-354.
Ives, J. D., 1974 - Permafrost. In: Ives, J. D., Barry, R. G., Arctic and alpine environments. London; p. 159-194.
Jahn, A., 1975 - Problems of the periglacial zone. Washington.
Kelletat, D., 1977a - Die rezente periglaziale Höhenstufe in den Gebirgen der nördlichen Mittelbreiten Europas. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 105-117.
Kelletat, D., 1977b - Die rezente periglaziale Höhenstufe des Apennin: geomorphologische Ausstattung, gegenwärtige Formungsprozesse und Probleme der Abgrenzung. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 203-222.
Linton, D. L., 1969 - The abandonment of the term "periglacial". In: Zinderen-Bakker, E. M., Palaeoecology of Africa and of the surrounding islands and Antarctica, 5; p. 65-70.
Łoziński, W., 1909 - Über die mechanische Verwitterung der Sandsteine im gemässigten Klima. Bull. Inter. Acad. Sci. de Cracovie, Cl. Sci. Math. Nat., 1; p. 1-25.
Łoziński, W., 1912 - Die periglaziale Fazies der mechanischen Verwitterung. C. R. XI Congrès Inter. Géol. Stockholm 1910; p. 1039-1053.
Mensching, H., 1977 - Bemerkungen zum Problem einer "periglazialen" Höhenstufe in den Gebirgen der ariden Zone im nördlichen Afrika. Abh. Gött. Ak., Math.-Phys. K., 3. Folge, 31; p. 290-299.
Messerli, B., 1973 - Problems of vertical and horizontal arrangements in the high mountains of the extreme arid zone (Central Sahara). Arctic and Alpine Research, 5; p. 139-147.
Péwé, T. L., 1969 - The periglacial environment. Montreal.
Raynal, R., Cailleux, A., 1976 - Propositions pour une recherche sur la régionalité des phénomènes périglaciaires. Biuletyn Peryglacjalny, no. 25; p. 93-98.
Troll, C., 1947 - Die Formen der Solifluktion und die periglaziale Bodenabtragung. Erdkunde, Bd. 1; p. 162-175.
Washburn, A. L., 1973 - Periglacial processes and environments. London.
Zeuner, F. E., 1959 - The Pleistocene Period. London.
