Wobec nieodwracalnego. Trzy etiudy filozoficzne

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/AI/2024/26/22

Słowa kluczowe:

pandemia, egzystencja, plastyczność, sztuka, wartość

Abstrakt

Artykuł ma formę trzech etiud i dotyczy artystycznych zmagań z doświadczeniem zagrożenia spowodowanego nieodwracalną zmianą. W pierwszej etiudzie obszarem tego doświadczenia jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Chopina, który odbył się w 2021 roku z rocznym opóźnieniem spowodowanym pandemią. Pomimo rywalizacji porównywalnej do greckiego agonu, młodzi pianiści przeżyli wiele wzniosłych chwil, które przełożyły się na wysoką wartość estetyczną ich występów.

Pandemia wywarła twórczy wpływ także na bohatera drugiej etiudy, autora książki o dziełach sztuki, które w różnych aspektach wiążą się z doświadczeniem zagrożenia i widmem śmierci. Malarz Christopher Neve wykorzystał pandemiczną izolację do studiowania dzieł swoich ukochanych mistrzów. Jego książka Immortal Thoughts (2023) łączy niepewność jutra w czasach Covid-19 z podróżą do czasów Rembrandta, Cezanne’a czy Michała Anioła.

Trzecia etiuda porzuca temat zagrożenia koronawirusem i przedstawia prozę Marguerite Duras, w której komentatorzy jej twórczości dostrzegają ślad „nieuleczalnej rany”. Krytyce zostaje też poddana filozoficzna interpretacja twórczości Duras dokonana przez Catherine Malabou w jej książce Ontologia przypadłości.

Biogram autora

Anna Chęćka - University of Gdansk, Institute of Philosophy

PhD, holds a post-doctoral degree in the humanities (philosophy). She is an associate professor at the Institute of Philosophy, University of Gdańsk, and head of the Chair of Aesthetics and Philosophy of Culture. She completed piano studies at the Academy of Music in Gdańsk and studied with Bernard Ringeissen in Paris on a French government scholarship. In 2005 she completed her PhD studies in philosophy (dissertation On criticizing music. Metacritical aspects of musical performance's evaluations). In 2014, she got her habilitation in philosophy. She has published four books: Dysonanse krytyki. O ocenie wykonania utworu muzycznego, [Critical Dissonances. Evaluating Performances of Musical Work] Gdańsk 2008, Ucho i umysł. Szkice o doświadczaniu muzyki [Ear and Mind. Sketches of Musical Experience] Gdańsk 2012, A jak Apollo. Biografia Alfreda Cortota [A for Apollo: A Biography of Alfred Cortot] Warszawa 2019, and Słuch metafizyczny [Ear for metaphysics] Warszawa 2020, translated into English and published by the Chopin Institute in 2021 as Metaphysical Hearing (Warsaw, 2021). In 2021 she translated Julian Johnson's Out of Time. Music and the Making of Modernity for the PWM publishing house. Anna combines humanistic study with a view inspired by neuroaesthetics and neurobiology. In 2021 she co-edited a special neuroaesthetic issue of the Polish Journal of Art and Philosophy (Sztuka i Filozofia, 56/2020) and published several papers on music and the brain in collaboration with her Neurobiology Study Group.

Bibliografia

Anna Chęćka, John Allison, Critics’ Talk: Greatness in the Time of Pandemic, Chopin Courier no. 15, 18.10.2021.

James. Q. Davies, Romantic Anatomies of Performance, University of California Press 2014.

Marguerite Duras, Practicalities: Marguerite Duras speaks to Jerôme Beaujour, transL. Barbara Bray, New York: Grove Weidenfeld 1990.

Marguerite Duras, The Lover, trans. Barbara Bray, Collins, Glasgow 1985.

Catherine Malabou, Ontology of the Accident. An Essay of Destructive Plasticity, transL. Carolyn Shread, Polity Press, Cambridge 2012.

Chrisopher Neve, Immortal Thoughts. Late Style in a Time of Plague, Thames& Hudson, London 2023.

George Steiner, Grammars of Creation, Faber Faber, London 2001.

Władysław Stróżewski, Wokół piękna. Szkice z estetyki, Universitas, Kraków 2002

Semir Zeki, Splendors and Miseries of the Brain: Love, Creativity, and the Quest for Human Happiness, Wiley-Blackwell, New Jersey 2009.

https://slippedisc.com/2021/11/chopin-winner-claims-amother-polish-trophy/, (25.06.2024).

Pobrania

Opublikowane

2024-12-30

Numer

Tom 26 (2024): Sztuka i kultura w czasach zagrożenia

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.