Wystawa prac Grzegorza Sztabińskiego na uniwersytecie łódzkim pt. hommage à Grzegorz Sztabiński – „ciąg dalszy…” jako przyczynek do analizy sposobów patrzenia na dzieło sztuki

Autor

  • Aneta Pawłowska Department of Art History, University of Łódź
  • Izabela Krejtz SWPS University of Social Sciences and Humanities
  • Katarzyna Wisiecka SWPS University of Social Sciences and Humanities

DOI:

https://doi.org/10.26485/AI/2023/25/13

Słowa kluczowe:

Grzegorz Sztabiński, wystawa, sztuka nowoczesna, okulografia, eksperyment

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę konfrontacji teoretycznej myśli z zakresu estetyki z wynika­mi pomiarów aparaturowych. Zaprezentowana w Łodzi w dniach 20.05. 2022 -20.07. 2022 r. w Galerii Wozownia, wystawa prac malarza i twórcy instalacji - prof. Grzegorza Sztabińskiego (1946–2020), stała się pretekstem do przeprowadzenia eksperymentalnego badania związanego z rozkładem uwagi wzrokowej jej odbiorców. Badaniu zostały poddane dwie osoby: laik w zakre­sie sztuk wizualnych oraz ekspert – historyk sztuki. Kameralna wystawa widziana ich oczami sta­nowi pretekst do porównania teoretycznych złożeń związanych z odbiorem dzieła sztuki (takich myślicieli i filozofów Arystoteles, Hannah Arendt, Rudolf Arnheim czy Władysław Strzemiński) z wynikami obiektywnych analiz uzyskanych przy pomocy przenośnych urządzeń do eye-trackingu – Pupil Labs Invisible

Biogramy autorów

Aneta Pawłowska - Department of Art History, University of Łódź

Aneta Pawłowska – PhD after habilitation, Faculty of Philosophy and History, Institute of

History of Art, University of Łódź, Poland. She specializes in African art and culture. Her re­search interests include contemporary art, 20th century gender art, and history and theory of collections. Her current research focuses on making works of art accessible to people with di­sabilities. Selected publications: Sztuka i kultura Afryki Południowej. W poszukiwaniu tożsamości artystycznej na tle przekształceń historycznych [The Art and Culture of South Africa. In Search for Artistic Identity against the Background of Historical Changes] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2013; Studia o sztuce polskiej [Studies on Polish Art] Łódź: Wydawnictwo Uniwersy­tetu Łódzkiego 2017; Andrzej Jocz (1941-2019) ocalić od zapomnienia [Andrzej Jocz (1941-2019) Save from Oblivion], Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2021.

Izabela Krejtz - SWPS University of Social Sciences and Humanities

Izabela Krejtz – PhD after habilitation, expert in eye-tracking methods and studying day-to-day experiences. Her research interests include visual attention biases, positive psychology interven­tions and factors influencing daily well-being. She is a co-founder of the Eye Tracking Research Centre at the SWPS University of Social Sciences and Humanities, Warsaw, Poland.

Katarzyna Wisiecka - SWPS University of Social Sciences and Humanities

Katarzyna Wisiecka – M.A. in clinical psychology, currently completing her PhD degree in psychology at the SWPS University of Social Sciences and Humanities & the Polish-Japane­se Academy of Information Technology. Member of the Eye Tracking Research Center at the SWPS University. Her main research interests include social synchronization and gaze commu­nication in computer environments. Scholarship holder in grants funded by the National Science Centre and National Centre for Research and Development in Poland. She is currently working at the University of Waterloo, CA, as a post-doctoral research coordinator in the project Moving towards competency-based training in aviation.

Bibliografia

Arendt Hannah (1989) Thinking, Judging, Freedom, ed. Gisela T. Kaplan, Clive Kessler, Sydney: Allen & Unwin.

Aristotle, De Anima; 431a, 431, quote from: http://psychclassics.yorku.ca/Aristotle/De-anima/de-anima3.htm, [accessed: 30.06.2023].

Arnheim Rudolf (1974) Art and visual perception. A Psychology of the Creative Eye. New version, University of California Press: Berkeley, Los Angeles, London.

Buber Martin (1993) Problem człowieka, transl. J. Doktór. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Czekalski Stanisław (2012) Dzieło w perspektywie odbiorczej: między historią sztuki, kulturą wizualną i egzystencjalną hermeneutyką, in: Co z tym odbiorcą? Wokół zagadnienia odbioru sztuki, ed. J. Ryczek, M. Kędziora, W. Nowak, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM: Poznań, pp. 27-34.

Dziemidok Bohdan (2002), Główne kontrowersje współczesnej estetyki, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Eghbal-Azar Kira (2016) Affordances, appropriation and experience in museum exhibitions: Visitors' (eye) movement patterns and the influence of digital guides [PhD thesis], Universität zu Keoln, https://kups.ub.uni-koeln.de/7606/ [30.06.2023].

Eco Umberto (1989) The Open Work, transl. A. Cancogni, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.

Francuz Piotr (2015) Imagia. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu. Wydawnictwo Kul: Lublin.

Garbutt Michael, et al. (2020) The Embodied Gaze: Exploring Applications for Mobile Eye Tracking in the Art Museum, "Visitor Studies", 23, pp. 82-100.

Garbutt Michael, Nico Roenpagel (2018) Developing a Mindful Eye, in: Garbutt M., Roenpagel N. (ed.), The mindful eye: Contemplative pedagogies in visual arts education, Common Ground Research Networks, Champaign IL, USA.

Gołaszewska Maria (1984), Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Gregory Richard L. (1998) Eye and Brain: The Psychology of Seeing, Oxford: Oxford University Press.

Helmholtz Hermann (1866) Treatise of Physiological Optics, Vol. III, 3rd edition, New York, NY: Dover.

Imdahl Max (1990) Giotto: z zagadnień ikonicznej struktury sensu, transl. Tadeusz Żuchowski, "Artium Quaestiones", vol. 4, pp. 103-122.

Ingarden Roman (1966) Przeżycie. Dzieło. Wartość, Wydawnictwo Literackie: Kraków.

Jedlińska Eleonora, Piotr Gryglewski (2021) Grzegorz Sztabiński (1946-2020), "Przegląd Nauk Historycznych" R. XX, no. 1, pp. 383-387.

Juszkiewicz Piotr (2018) Regeneracja oka, regeneracja obrazu. Widzenie jako jedna z kluczowych kategorii modernizmu, in: Widzenie awangardy, ed. Agata Stankowska, Marcin Telicki, Agata Lewandowska, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, pp. 23-34.

Kędziora Monika, Witold Nowak, Justyna Ryczek (2012) Co z tym odbiorcą. Wokół zagadnienia odbioru sztuki, Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza: Poznań.

Krejtz Izabela, Krzysztof Krejtz, Max Bielecki (2008) Zastosowania analizy ruchu oczu w badaniach społecznych, "Psychologia Społeczna", vol. 3, 1(6), pp. 73-86.

Krejtz Krzysztof, Szczeciński Patryk, Aneta Pawłowska, Daria Rutkowska-Siuda, Katarzyna Wisiecka, Piotr Milczarski, Artur Hłobaż, A. T. Duchowski, Izabel Krejtz (2023) A Unified Look at Cultural Heritage: Comparison of Aggregated Scanpaths over Architectural Artifacts Between Exp Non-Experts, "Symposium on Eye Tracking Research & Applications" (May), Tübingen, Germany. ACM, New York, NY, USA.

Lapointe Sandra (2018) Introduction to Volume 5. Philosophy of Mind in the Nineteenth Century: The History of the Philosophy of Mind, Vol. 5, pp. 1-22.

Młodkowski Jan (2008) Koncepcja uwagi wizualnej, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica", 12, pp. 23-25.

Ober Jan, Jacek Dylak, Wojciech Gryncewicz, Elżbieta Przedpelska-Ober (2009) Sakkadometria – nowe możliwości oceny stanu czynnościowego ośrodkowego układu nerwowego, "Nauka" 4, pp. 109-135.

Quiroga Rodrigo Quian, Carlos Pedreira (2011) How do we see art: an eye-tracker study, "Frontiers in Human Neuroscience. Cognitive Neuroscience", vol. 5, https://doi.org/10.3389/fnhum.2011.0009 [accessed: 30.06.2023].

Rayner Keith (1998) Eye Movements in Reading and Information Processing: 20 Years of Research, "Psychological Bulletin", 124(3), pp. 372–422.

Schlag John, Medeleine Schlag-Rey (2002) Through the eye, slowly; Delays and localization errors in the visual system. Nature Reviews Neuroscience 3, p. 191. https://doi.org/10.1038/nrn750, [accessed: 30.06.2023].

Stolińska Anna, Magdalena Andrzejewska (2017), Metodologiczne aspekty stosowania techniki eye trackingowej w badaniach edukacyjnych, "Przegląd Badań Edukacyjnych / Educational Studies Review", no. 24 (1), pp. 259–276.

Strzemiński Władysław (1958) Teoria widzenia, 1st edition, https://monoskop.org/images/3/38/Strzeminski_Wladyslaw_Teoria_widzenia.pdf, [accessed: 30.06.2023].

Sztabiński Grzegorz (2010) Grzegorz Sztabiński – tautologii i powtórzenia, Galeria Wozownia: Toruń.

Sztabiński Grzegorz (2020) Inne pojęcia estetyki, Wydawnictwo Universitas: Kraków.

Pobrania

Opublikowane

2023-12-13

Numer

Tom 25 (2023): Jak myślą artyści?

Dział

Artykuły

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.