Strategie rozproszenia i dyslokacji litery w performensach Ewy Partum
DOI:
https://doi.org/10.26485/AI/2022/24/9Słowa kluczowe:
Ewa Partum, sztuka polska, active poetry, performance, postkolonializm, feminizm, strategie artystyczne dyslokacji i rozpraszaniaAbstrakt
Niniejszy artykuł skoncentruje się na przypadkach zastosowania strategii dyslokacji i rozproszenia litery na przykładzie performensów Ewy Partum. Rama teoretyczna oparta została o trzy umocowania. Pierwsze z nich to wielka teoria piśmienności, która pozwoliła uwolnić literę od służebnej roli wobec treści. Drugie umocowanie opiera się o wskazane przez Derridę funkcje znaku, co wskazało na potencjał litery jako znaku. Trzecie to perspektywa postkolonialna, która została użyta jako narzędzie do reinterpretacji omawianych performensów. Rozważania zostały zgrupowane względem zastosowanych strategii, które wyznaczają kolejne podrozdziały: (Roz)niesienie, (Roz)sianie, (Prze)niesienie i (Roz)słanie.
Bibliografia
Ashcroft Bill, Griffiths Gareth, Tiffin Helen (2007), Post-colonial studies: the key concepts, London–New York: Routledge.
Barthes Roland (1967), The Death of the Author, transl. Richard Howard, "Aspen" no. 5-6, transl. R. Howard.
Barthes Roland (1999) Śmierć autora, transl. M.P. Markowski, "Teksty Drugie" 1999, no. 1/2 (54/55), pp. 247-251.
Cavanagh Clare (2003) Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii (Postco-lonial Poland: An Empty Space on the Map of Current Theory), transl. T. Kunz, "Teksty Drugie" no. 2-3, pp. 60-71.
Chevrier Jean-François (2015) Wiersze Ewy nagiej i zwielokrotnionej = Poems by Ewa naked and multiple, [in:] M. Morzuch ed., Ewa Partum. Nic nie zatrzyma idei sztuki = Nothing stops the idea of art, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, pp. 4-10; 48-54.
Derrida Jacques (1978), Różnia (Différance), transl. J. Skoczylas [in:] M.J. Siemek ed., Drogi współczesnej filozofii, Czytelnik, Warszawa, pp. 374-411.
Derrida Jacques (1986) Parages, Paris: Galilée.
Encyclopedia PWN source: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kolonializm;3924014.html [acces¬sed: 30.01.2022]
Golka Marian (2009) Polska transformacja w perspektywie postkolonialne (Polish Transformation from the Post-Colonial Perspective), "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" Vol. LXXI, no. 2, pp. 439-456.
Gorządek Ewa (2015) Ewa Partum, http://culture.pl/pl/tworca/ewa-partum. [accessed: 30.01.2022]
Howorus-Czajka Magdalena (2019) Tropami wielokrotności. Strategie powtórzenia w sztuce polskiej lat 60. i 70. XX wieku (On the Trail of Multiplicity. Repetition Strategies in Polish Art of the 1960s and 1970s), Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Hussakowska Maria, (2012) Czy polska sztuka konceptualna ma płeć?, "Sztuka i Dokumentacja", no. 6, pp. 29-39.
Idziak Urszula (2011) Dziedzictwo śmierci — Ricoeur i Derrida, "Argument", no. 2, pp. 291-300.
Jakubowska Agata (2018) Globalizing East European Art Histories: Past and Present, Routledge.
Kałuża Anna (2019), Materialność poezji: słowa i ciała / słowa i obrazy (Materiality of Poetry: Words and Bodies) (Ewa Partum, Andrzej Tobis, Adam Kaczanowski), "Praktyka Teoretyczna" no. 34(4), pp. 131-150.
Kępińska Alicja (1981) Nowa sztuka – sztuka polska, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Majewska Ewa (2012) Postkolonializm w Polsce – propozycja feministyczna (Postcolonialism in Poland – a feminist proposition), "Przegląd Kulturoznawczy" no. 4, pp. 335-353.
Majewska Karolina (2014) O uhistorycznianiu konceptualizmu i interpretacji feminizmu. Rozmowa z Ewą Partum, "Obieg", http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/teksty/31875 [accessed 30.01.2022]
Majewska-Güde Karolina (2019) Ewa Partum: poem by ewa [pref.], 13.04.-01.06.2019, Hunt Kastner Gallery, Prague, Czech Republic, source: http://huntkastner.com/exhibitions/past/ewa-partum-poem-by-ewa/ [accessed: 26.01.2022].
Mazurczak Witold (2016) Kolonializm – Dekolonizacja – Postkolonializm. Rozważania o istocie i periodyzacji (Colonialism – Decolonization – Post-colonialism. Considerations on the essence and periodization), "Przegląd Politologiczny" no. 3, pp. 131-144.
McLuhan Marshal (1975) J. Fuksiewicz ed., Wybór pism, transl. K. Jakubowicz, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Monkiewicz Dorota (2012–2013) (Jej) ciało i tekst. Fragmenty / (Her) Body and Text. Fragments in: Ewa Partum, A. Szyłak, B. Partum, E. M. Tatar eds., Gdańsk: Instytut Sztuki Wyspa & Fundacja Wyspa Progress, pp. 74-91.
Monkiewicz Dorota (2014), O funkcjonowaniu międzynarodowej sieci wymiany artystycznej w Polsce na przykładzie Galerii Adres w Łodzi = On the international artistic exchange network in Poland as illustrated by the example of Łódź’s Adres Gallery, [in:] M. Morzuch ed., Ewa Partum. Nic nie zatrzyma idei sztuki = Nothing stops the idea of art, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, pp. 12-26; 56-58.
Nabakowski Gislind, (2006) Nieprzyjemne poczucie maskarady. Droga "literowej milionerki" Ewy Partum do poezji konceptualnej i feministycznej tematyki gender (Letter Milionaire – Apprehension and Masquerade. Ewa Partum’s Path to Conceptual Poetry and Feminist Gender Theory) [in:] Ewa Partum 1965–2001, D. Monkiewicz ed., Warszawa: Muzeum Narodowe, pp 16-26.
Osterhammel Jürgen (1995) Kolonialismus, München: Beck.
Parashar Swati (2016) Feminism and Postcolonialism, "(En)gendering Encounters, Postcolonial Studies", Vol. 19, Issue 4: Feminism Meets Postcolonialism: Rethinking Gender, State and Political Violence, pp. 371-377.
Skarbiec imion polskich (The Thesaurus of Polish Names) (2005) L. Lewoc ed., Wydawnictwo Europa Wrocław, p. 80.
Spivak Gayatri Chakravorty (1990) The Post-colonial Critic: Interviews, Strategies, Dialogues, ed. S. Harasym, New York: Routledge.
Stepken Angelika (2012–2013) Monografia twórczości (Monograph of the Works) in: Ewa Partum, A. Szyłak, B. Partum, E. M. Tatar eds, Gdańsk: Instytut Sztuki Wyspa & Fundacja Wyspa Progress.
Turowski Andrzej (2012–2013) Wielkość pragnienia. O konceptualizmie feministycznym Ewy Partum w latach siedemdziesiątych (The Greatness of Desire: On the Feminist Conceptualism of Ewa Partum in the 1970s), [in:] Ewa Partum, A. Szyłak, B. Partum, E. M. Tatar eds., Gdańsk: Instytut Sztuki Wyspa & Fundacja Wyspa Progress.
Załuski Tomasz (2018) Kobieta walcząca o pozycję w polu produkcji artystycznej. Samoidentyfkacja, samoorganizacja i samoemancypacja według Ewy Partum. [A Woman Fighting for Her Position in the Field of Art Production. Self-identification, Self-organization and Self-emancipation According to Ewa Partum], "Zagadnienia Rodzajów Literackich" Vol. LXI, no. 2, pp. 78-89.
