Jedność sztuki w teorii estetycznej Adorna
DOI:
https://doi.org/10.26485/AI/2022/24/3Słowa kluczowe:
Theodor Adorno, sztuka prehistoryczna, mimesis, koniec sztuki, jedność sztuki, przemysł kulturowy, awangardaAbstrakt
W artykule rekonstruuję koncepcję jedności sztuki, którą zawiera teoria estetyczna Theodora W. Adorna. Ten uznany teoretyk modernizmu i muzycznej awangardy wypowiadał się również na temat sztuki prehistorycznej. Na podstawie jego analiz zawartych w Paralipomenie do Teorii estetycznej odnośnie źródeł sztuki wskazuję te momenty, które pozwalają dostrzec wspólną podstawę dla twórczości ery paleolitu i modernizmu. Stanowi ją "zachowanie mimetyczne", które nie polega na reprodukowaniu świata przedstawionego, a generowaniu autonomicznych przestrzeni. Ta kompetencja sztuki stała się w XX wieku zagrożona w obliczu narastającej dominacji "racjonalności instrumentalnej". Sztuka włączona w obieg przemysłu kulturowego utraciła swój krytyczny potencjał. Awangardowa wolta została przez Adorna zinterpretowana jako odpowiedź sztuki na próbę jej neutralizacji
Bibliografia
Adorno Theodor W. (2002) Aesthetic Theory, transl. R. Hullot-Kentor. New York: Continuum.
Adorno Theodor W. (2004) Negative Dialectics, transl. E. B. Asthon, London, New York: Routledge.
Adorno Theodor W. (2006) Philosophy of New Music, transl. R. Hullot-Kentor, Minneapolis, London: University of Minnesota Press.
Adorno Theodor W. (2006) The Culture Industry. Selected Essays on Mass Culture, ed. J. M. Bernstein, London, New York: Routledge.
Adorno Theodor W., Horkheimer Max (2002), Dialectic of Enlightenment. Philosophical Frag¬ments, transl. E. Jephcott, Stanford: Stanford University Press.
Bürger Peter (2006) Teoria awangardy, transl. J. Kita-Huber, Kraków: Universitas.
Czekaj Rafał (2017) Adorno and Practically Useless Art, or Autonomy Instead of Avant-garde, "Art Inquiry. Recherches sur les arts", vol. XIX (XXVIII), pp. 121-130
Hauser Arnold (1999) The Social History of Art. Vol. 1: From Prehistoric Times to the Middle Ages, transl. S. Godman, London, New York: Routledge.
Heller Agnes (2002) The Frankfurt School, [in:] J. T. Nealon, C. Irr, eds., Rethinking the Frankfurt School: Alternative Legacies of Cultural Critique, New York: State University of New York Press, pp. 207-221.
Marquard Odo (2007) Aesthetica i anaesthetica. Rozważania filozoficzne, transl. K. Krzemienio¬wa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
Michalski Rafał (2008) Antropologia mimesis. Studium myśli Waltera Benjamina i Theodora W. Adorna, Wyd. Rolewski.
Morawski Stefan (1985) Na zakręcie. Od sztuki do po-sztuki, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wiesing Lambert (2016) The Visibility of the Image. History and Perspectives of Formal Aesthetics, transl. N. A. Roth, London, New York: Bloomsbury Academic.
