Art in the shadow of the gallows. Visual accounts of the execution of Teofil Wiśniowski and Józef Kapuściński
DOI:
https://doi.org/10.26485/AI/2024/26/19Keywords:
Polish art, 19th-century art, patriotic iconography, Teofil Wiśniowski, Józef KapuścińskiAbstract
On 31 July 1847, two political activists who had played a role in the events of the 1846 revolution were executed in Lviv: Teofil Wiśniowski and Józef Kapuściński. This was an unprecedented event in the political history of Galicia. The public execution, attended by large crowds of observers, became a manifestation of resistance against the Austrian authorities. From the moment the death penalty was announced, para-hagiographic cult of the two fighters for the country's freedom started to develop. Although all forms of commemoration of the revolutionary figures encountered opposition from the occupying authorities, commemorative works in various forms were produced, including publications, literary pieces, musical compositions and, of course, visual artworks. According to numerous sources, on the day of the executions, any attempt to create a portrait sketch of the two men or a study depicting the ongoing events was strictly forbidden. Artists who sought to take any notes were arrested and their works were forcibly destroyed. Nonetheless, it is known that some were able to record these observations from hiding, with the subsequent intention of producing works based on them that were to be widely circulated. The aim of this article is to analyse the works dedicated to the executions of Wiśniowski and Kapuściński, with a particular focus on those which may have been created from nature or made by the direct observers of the events. It can be seen that in almost all cases the reporter's fidelity to historical realities was subordinated, in accordance with the conventions of the era, to propaganda purposes, and the realism of dramatic scenes was concealed beneath national liberation symbolism.
References
Barycz Henryk (1963) Szczęsny Morawski regionalista sądecki, [in:] idem, Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ciesielski Emilian (1906) Teofil Wiśniowski i Józef Kapuściński, Lwów: by Jan Maniszewski's bookshop.
Długajczyk Beata, Machnik Leszek (2019) Muzeum Lubomirskich 1823-1940. Zbiór malarstwa, Wrocław: Ossolineum.
"Dodatek do Gazety Lwowskiej" (1847) no. 89, p. 2597.
"Gazeta Lwowska" (1847) no. 84, p. 498.
"Ilustrowany Kuryer Codzienny" (1927) no. 210, p. 5.
Janion Maria, Żmigrodzka Maria (1978) Romantyzm i historia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, vol. 2, G-K (1992) ed. H. Widacka, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, vol. 5, T-Z. Suplementy (1995) ed. H. Widacka, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Laniewski Alfred (1939) Dzień 31 lipca 1847 r. na “Górze Tracenia” we Lwowie, "Kurier Literacko-Naukowy", no. 31, pp. II-IV (494-496).
Nicieja Stanisław, Patelski Mariusz (1997) Rok 1846 we Lwowie. Stracenie Kapuścińskiego i Wiśniowskiego i ich kult we Lwowie, [in:] Rok 1846 w Galicji. Ludzie, wydarzenia, tradycje, ed. M. Śliwa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, pp. 77-100.
Obrazy śmierci w sztuce polskiej XIX i XX wieku (2000) ed. A. Król, E. Ryżewska, ex. cat. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie.
Opałek Mieczysław (1958) Litografia lwowska 1822-1860, Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
O portretach Teofila Wiszniewskiego (1848) "Dziennik Mód Paryskich", no. 17, p. 137-138.
Ostaszewski-Barański Kazimierz (1897) 31 VII 1847-1897, "Dziennik Polski", no. 210, pp. 1-2.
Ostatnie słowa Teofila Wiśniowskiego do Ludu Polskiego, trzy dni przed śmiercią (1847) "Orzeł Biały", no. 17, p. 67.
Pawłowski Bronisław (1904) Sprawa Józefa Kapuścińskiego, "Tydzień" 1904, no. 31, pp. 243-244, no. 32, pp. 251-253.
Pieńkos Andrzej (2000) Okropności sztuki, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Porębski Mieczysław (1962) Malowane dzieje, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Po śmiertelnej drodze (1910) "Na ziemi naszej", no. 5, p. 34.
Prek Franciszek Ksawery (1959) Czasy i ludzie, ed. H. Barycz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rewolucja polska 1846 roku. Wybór źródeł (1950) ed. S. Kieniewicz, Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Schnür-Pepłowski Stanisław (1897) Życie za wolność! (Opowieść z przeszłości Galicyi), Lwów: H. Altemberg Bookshop Publishers.
Stebelski Piotr (1909) Proces kryminalny Teofila Wiśniowskiego i towarzyszy o zbrodnię zdrady stanu, Lwów: s.n.
Widacka Hanna (2013) Legenda księcia Józefa Poniatowskiego, "Spotkania z Zabytkami", no. 9–10, pp. 10–13.
Wyjątek z listu pisanego ze Lwowa 4go Sierpnia 1847 r. (1847) "Dziennik Narodowy", no. 333, p. 1336.
Wyrok śmierci przez c. k. Sąd karzący Lwowski wydany na Józefie Kapuścińskim, o zbrodnię Stanu i morderstwo na osobie Kaspra Markla, burmistrza miasta Pilsna, popełnione, prawnie przekonanym, w skutek potwierdzenia przez wysoki i najwyższy C. K. Sąd Sprawiedliwości, we Lwowie dnia 31 lipca 1847 szubienicą wykonany (1847), Lwów: s.n.
Wyrok śmierci w c. k. Sądzie karzącym Lwowskim, przeciw Teofilowi Wiśniowskiemu, także przybraną nazwę Karola Duval, Winnickiego, Dąbrowskiego, Zagórskiego i Benedykta Lewińskiego noszącemu, za popełnioną zbrodnię Stanu, zapadły, i na tymże w moc potwierdzenia wyższych sądowych Instancyj, dnia 31 lipca 1847 we Lwowie szubienicą wykonany (1847), Lwów: s.n.
Zbiory Pawlikowskich. Katalog (1960) ed. M. Grońska, M. Ochońska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Zechenter Witold (1927) Z pożółkłej księgi, "Kurier Literacko-Naukowy", no. 31, p. II.
Zygmuntowicz Zygmunt (1934) Zbrodnia Austrjaków, Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów.
Żygulski Zdzisław jun. (1977) Z ikonografii ks. Józefa — narodziny i wędrówka mitu bohatera, [in:] Ikonografia romantyczna, ed. M. Poprzęcka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 251-283.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.