Methods of examining corporate insolvency in the light of court rulings
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2025/136/9Keywords:
financial analysis, solvency, bankruptcy forecasting, bankruptcyAbstract
Background: The subject of this research is an analysis of legal provisions that incorporate the concept of insolvency, along with an assessment of their importance in judicial practice (based on data from the Lex and Legalis databases), as well as an analysis of court rulings regarding insolvency assessment methods.
Research purpose: The aim of this article is to review insolvency assessment methods identified in the economic and legal literature, with reference to research on the effectiveness of the most commonly used ones. This article identifies the most commonly used analytical methods for corporate insolvency assessment based on publicly available court decisions.
Methods: Analysis of the Lex and Legalis legal databases. The article employs a dogmatic-legal approach, which involves analyzing bankruptcy law provisions against their practical interpretation by courts, as well as a case law analysis (case study) focused on identifying criteria used in insolvency assessment based on the Lex and Legalis legal databases.
Conclusions: Among the identified insolvency assessment methods, the most commonly used include ratio analysis (particularly liquidity and debt ratios) and discriminant analysis, including both Polish and foreign models. Other methods included in the economic literature are not reflected in case law on insolvency assessment.
Downloads
References
Krajowy Standard Rewizji Finansowej 570 w brzmieniu Międzynarodowego standardu badania 570 (IAASB), http://www.kibr.webserwer.pl/_doc/uchwaly/KSRF/uchwala_2783-52-2015_KSRF_570.pdf; stan na 2.04.2025 r.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2025 r., poz. 111, 497).
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (Dz.U. z 2024 r., poz. 18, 96).
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2023 r., poz. 825, 1723, 1843, 1860).
Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo Restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2023 r., poz. 1723, 1860).
Postanowienie SN z 24.06.1999 r., sygn. akt III CKN 276/98, Lex nr 1212989.
Postanowienie SN z 19.12.2002 r., sygn. akt V CKN 342/01, Lex nr 75360.
Wyrok SN z 19.01.2011 r., sygn. akt V CSK 211/10, OSNC-ZD 2011, nr 4, poz. 77.
Wyrok NSA z 23.03.2006 r., sygn. akt II FSK 479/05, Lex nr 204069.
Wyrok NSA z 3.03.2017 r., sygn. akt II FSK 807/17, publ. CBOSA.
Wyrok NSA z 18.05.2021 r., sygn. akt III FSK 3354/21, Lex nr 3218869.
Wyrok NSA z 26.05.2022 r., sygn. akt III FSK 162/22 Lex nr 3365528.
Wyrok WSA w Gliwicach z 7.04.2021 r., sygn. akt I SA/Gl 1121/20.
Wyrok WSA w Warszawie z 9.02.2022 r., sygn. akt III SA/Wa 2323/20.
Adamus R., Prawo upadłościowe: Komentarz, Legalis 2019.
Adamus R., Prawo upadłościowe: Komentarz, Legalis 2021.
Aigner D., Fellner M., Die Beurteilung des Eintritts der Zahlungsunfähigeit im Wandel von Judikatur und Schriftum, Zeitschrift für das gesamte Bank- und Börsenwesen 2019/19, s. 192.
Alaka H.A., Oyedele L.O., Owolabi H.A., Kumar V., Ajayi S.O., Akinade O.O., Bilal M., Systematic review of bankruptcy prediction models: Towards a framework for tool selection, Expert Systems with Applications 2018/94, s. 164–184.
Antonowicz P., Kształtowanie wartości brzegowych wskaźnika płynności finansowej I stopnia w przedsiębiorstwach w okresie trzech lat przed ogłoszeniem upadłości, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług 2011/62, s. 255–263.
Antonowicz P., Teoria i praktyczne aspekty wykorzystania analizy dyskryminacyjnej w prognozowaniu niewypłacalności (upadłości) przedsiębiorstw, Ekonomiczne Problemy Usług 2010/50, s. 467–476.
Aziz M.A., Dar H.A., Predicting corporate bankruptcy – where we stand?, Corporate Governance: The International Journal of Business in Society 2006/6 (1), s. 18–33.
Banach-Kobyra A., Prognozowanie upadłości przedsiębiorstw jako narzędzie monitorowania zaistnienia sytuacji kryzysowych, Przedsiębiorstwo we Współczesnej Gospodarce – Teoria i Praktyka 2017/22 (3), s. 213–230.
Bochenek M., Ryzyko i niepewność w naukach ekonomicznych – rozważania semantyczne, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 2012, s. 46–51.
Dec P., Modele wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw i badania nad ich skutecznością w Polsce, w: E. Mączyńska (red.), Bankructwa przedsiębiorstw: wybrane aspekty instytucjonalne, Warszawa 2008, s. 226.
Filipiak P., w: A. Hrycaj (red.), Prawo restrukturyzacyjne: Komentarz, wyd. III, Lex/el., Warszawa 2023.
Gawron K., Ograniczenia wykorzystania analizy wskaźnikowej do oceny sytuacji majątkowo-finansowej jednostki gospodarczej w stanie upadłości likwidacyjnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2016, nr 299.
Gurgul S., Podczaszy J., Niewypłacalność przedsiębiorstwa w ujęciu prawnym i ekonomicznym, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, Wydawnictwo SAN 2015/XVII/8/I, s. 185–196.
Hamrol M., Chodakowski J., Prognozowanie zagrożenia finansowego przedsiębiorstwa. Wartość predykcyjna polskich modeli analizy dyskryminacyjnej, Badania Operacyjne i Decyzje 2008/18 (3), s. 17–32.
Jackson R.H.G., Wood A., The performance of insolvency prediction and credit risk models in the UK: A comparative study, The British Accounting Review 2013/45 (3), s. 183–202.
Janda P., Prawo upadłościowe: Komentarz, wyd. III, art. 11, Warszawa 2023.
Kamieński G., Borys A., Upadłość i niewypłacalność jako pojęcia ekonomiczne i prawne, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2022/84 (3).
Kitowski J., Krytyczna analiza stosowania metody Edwarda Altmana w badaniu sprawozdań finansowych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2018/513, s. 206.
Kitowski J., Metody dyskryminacyjne jako instrument oceny ryzyka upadłości przedsiębiorstwa, „Zarządzanie i Finanse” 2013/11 (2), s. 12.
Kitowski J., Metody dyskryminacyjne oceny kondycji finansowej przedsiębiorstw – bariery wiarygodnego stosowania, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia 2018/52 (3), s. 53.
Kitowski J., Modele dyskryminacyjne jako instrument oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstw, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 2021/68, s. 145–160.
Korol T., Systemy ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
Krawczyk-Giehsmann A., Badanie stanu zagrożenia niewypłacalnością z uwzględnieniem przepisów niemieckiego prawa insolwencyjnego, Transformacje Prawa Prywatnego 2018/4, s. 8.
Kubiczek M., Sokół B., Metodyka badania płynnościowej przesłanki niewypłacalności w świetle jej prawnej definicji, Doradca Restrukturyzacyjny 2016/1 (3), s. 110.
Łodziana A., Rachunkowość w jednostkach zagrożonych upadłością, Rachunkowość 2003/1, s. 25.
Maślanka T., Mazur-Maślanka I., Wybrane wskaźniki finansowe w okresie przed upadłością w przedsiębiorstwach budowlanych, Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie 2017/1 (42), s. 73–84.
Mazurek S., Pojęcie i kluczowe problemy związane z ustalaniem stanu niewypłacalności, Fenix. PL – Kwartalnik Krajowej Izby Syndyków 2010/0, s. 27–39.
Mioduchowska-Jaroszewicz E., Szczepkowska M., Pozytywne i negatywne skutki upadłości, Studia i Prace WNEiZ US 2016/43 (1), s. 65–74, https://doi.org/10.18276/sip.2016.43/1-06
Mońka J., Wartość jako cel i płynność finansowa jako determinanta funkcjonowania przedsiębiorstwa, w: E. Nowak (red.), Rachunkowość a controlling, Prace naukowe nr 14 Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2008, s. 280–281.
Morawska S., Roszkowska P., Interesariusze w procesie upadłości przedsiębiorcy, Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie 2011/2 (19), s. 49–58.
Mróz C., Wpływ asymetrii informacji na strukturę kapitału, Inżynieria Mineralna 2016, Lipiec– Grudzień, Journal of the Polish Mineral Engineering Society.
Nahotko S., Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach zagrożenia upadłością, Wydawnictwo AJG sp. z o.o., Bydgoszcz 2003, s. 25.
Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2017.
Ostrowska D., Ejsmont A., Analiza wskaźnikowa działalności przedsiębiorstw: Wybrane elementy, Wydawnictwo Uczelniane PWSZ im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach, Suwałki 2011.
Piątek E., Konat-Stanek M., Metody identyfikacji niewypłacalności i ocena zagrożenia bankructwem, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 2017/4 (88), s. 375–382.
Pitera R., Ocena wiarygodności wybranych modeli wczesnego ostrzegania w badaniu kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2018/514, s. 342–354.
Pociecha J., Metodologiczne problemy prognozowania bankructwa, w: Taksonomia 17. Klasyfikacja i analiza danych – teoria i zastosowania, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010, s. 54–63.
Pomykalska B., Pomykalski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 67–76.
Prusak B., Jak rozpoznać potencjalnego bankruta, w: F. Bławat (red.), Prace Naukowe Katedry Ekonomii i Zarządzania Przedsiębiorstwem, t. III, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2004.
Prusak B., Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2005, s. 27–30.
Puć A., Analiza determinant upadłości przedsiębiorstw jako metoda wczesnego wykrywania zagrożenia bankructwem, Debiuty Naukowe Studentów Wyższej Szkoły Bankowej 2023/20 (20), s. 39–55.
Rogowski W., Rozważania nad pojęciem upadłość przedsiębiorstwa, czyli upadłość niejedno ma imię, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów. Szkoła Główna Handlowa 2015/142, s. 87–116.
Sierpińska M., Wędzki D., Zarządzanie płynnością finansową, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 7.
Spychała M., Zastosowanie analizy wskaźnikowej oraz modeli wczesnego ostrzegania w prognozowaniu upadłości przedsiębiorstw na przykładzie spółek Irena S.A. i Krosno S.A., Zarządzanie i Finanse 2013/13, s. 467–483.
Wędzki D., Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wydawnictwo Nieoczywiste, Kraków 2019.
Witosz A.J., Buk H., w: D. Chrapoński, W. Gewald, W. Klyta, A. Malmuk-Cieplak, M. Mozdżeń, A. Torbus, A.J. Witosz, H. Buk, Prawo upadłościowe: Komentarz, wyd. II, art. 11, Warszawa 2021.
Zimmerman P., Komentarz do ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, Legalis, Warszawa 2014.
System informacji prawnej Legalis, https://legalis.pl; stan na 31.03.2025 r.
System informacji prawnej Lex, https://www.lex.pl; stan na 31.03.2025 r.
Badanie płatności w Polsce 2023, https://www.coface.pl/publikacje-ekonomiczne-i-analizy/badanie-platnosci-w-polsce-2023; stan na 6.04.2025 r.
