Zwyczaje kulinarne w okresie od tłustego czwartku do Wielkiej Soboty w języku i kulturze mieszkańców Konina i okolic
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/21Słowa kluczowe:
dialektologia, kultura ludowa, leksyka, nazwy kulinarne, zwyczajeAbstrakt
W artykule zaprezentowano materiał zebrany w czasie badań terenowych w latach 2018–2023 na terenie powiatu konińskiego i w kilku punktach przyległych. Rozmowy prowadzone były według kwestionariusza tematycznego poświęconego kuchni i kulinariom. Analizie poddano wyekscerpowane z transkrypcji partie dotyczące potraw odświętnych (zwyczajowych i obrzędowych) pojawiających się w okresie od tłustego czwartku do Wielkiej Soboty. Celem artykułu jest zaprezentowanie zebranego materiału w ujęciu tematycznym, uwzględniającym przy tym ewentualne różnice geograficzne (pomiędzy zbadanymi punktami) oraz chronologiczne (pomiędzy czasem ze wspomnień informatorów oraz współczesnością). Zakończenie zawiera podsumowanie oraz uwagi na temat budowy, etymologii i geografii analizowanych jednostek.
Bibliografia
Bąk Piotr, 1960, Słownictwo gwary okolic Kramska na tle kultury ludowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Borysławski Rafał, 2002, Posmak niedosytu. Kultura jedzenia, jedzenie kultury, „Er(r)go”, nr 1(4), s. 139–143.
Brencz Andrzej, 2006, Wielkopolski rok obrzędowy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Czerwiński Tomasz, 2014, Pożywienie kluczem do poznania kultury – uwagi o jadle pogranicza mazowiecko-litewsko-białoruskiego, w: K. Snarski, A. Żułpa, red., W krainie wielu tradycji. Badania etnograficzne na pograniczu polsko-litewsko- -białoruskim w XX i początkach XXI wieku, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy Instytutu Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Warszawa, s. 257–271.
Dydowiczowa Janina, 1968, Zwyczaje i obrzędy doroczne, w: J. Burszta, red., Kultura ludowa Wielkopolski, t. 3, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 11–87.
Falińska Barbara, 1991, Z badań nad regionalizmami w słownictwie kulinarnym, w: K. Handke, red., Regionalizmy w języku familijnym, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 79–88.
Jaros Irena, 2022, Prażoki i prażuchy, prażucha i porka – czyli o regionalnych wariantach nazwy pewnej potrawy ziemniaczanej, „Prace Filologiczne”, t. LXXVII, s. 67–75.
Konczewska Katarzyna, 2022, Nazwy pożywienia w gwarach grodzieńskich świadectwem historycznej wielojęzyczności subregionu, „Prace Filologiczne”, t. LXXVII, s. 167–183.
Ogrodowska Barbara, 1996, Święta polskie. Tradycja i obyczaj, Wydawnictwo Alfa-Wero, Warszawa.
Pelcowa Halina, 2020, Nazwy potraw w gwarach Lubelszczyzny (na wybranych przykładach), w: T. Lisowski, P. Michalska-Górecka, J. Migdał, P. Michalska-Górecka, A. Piotrowska-Wojaczyk, A. Sieradzki, red., Verba multiplicia, veritas una. Prace dedykowane Profesor Alicji Pihan-Kijasowej, t. 2, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań, s. 103–118.
Przymuszała Lidia, Świtała-Trybek Dorota, 2021, Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska, Uniwersytet Opolski, Opole.
Rembiszewska Dorota Krystyna, 2018, Nazwy kulinarnych produktów tradycyjnych jako świadectwo językowej lokalności, w: A. Kamler, D. Pietrzkiewicz, K. Seroka, red., Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym, Grupa Cogito, Warszawa, s. 211–217.
Skowronek Bogusław, 2012, Jedzenie jako tekst kultury. Zarys problemu, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, vol. 12, folia 14, s. 281–289.
Tymochowicz Mariola, 2018a, Potrawa tradycyjna – czyli jaka? Próba zdefiniowania zakresu znaczeniowego pojęcia, w: J. Adamowski, M. Tymochowicz, red., Dziedzictwo kulinarne w kontekstach tradycyjnych i współczesnych, Muzeum Lubelskie, Lublin, s. 18–29.
Tymochowicz Mariola, 2018b, Zachowania etykietalne przy chłopskim stole, w: A. Kamler, D. Pietrzkiewicz, K. Seroka, red., Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym, Grupa Cogito, Warszawa, s. 165–174.
