Youth and Oldness According to Village Residents
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/36Keywords:
Polish dialects, youth, old ageAbstract
The dialect materials provide news about who is considered young and who is old. Many people experience two stages of life: youth and old age. Conduct in youth projects into old age. Phrases say that one should behave according to one’s age. Older people often regret their lost youth. The differences between young and old people are evident in the following aspects: health, beauty and dress, energy, curiosity, liveliness, attitude to life, intellect, courtship and married life, dancing and singing. The dialect texts also provide messages about the relationship between young and old people. The period of youth is seen as happier than old age.
References
Bortliczek Małgorzata, 2013, Leksem starość i leksemy pokrewne oraz ich synonimy w polszczyźnie, w: K. Walotek-Ściańska, M. Šerák, M. Szyszka, Ł. Tomczyk, red., Starzenie się i starość w dynamicznie zmieniającym się świecie. Stárnutí a stáří v rychle se mĕnícím svĕtĕ, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec – Praha, s. 25–38.
Chlebda Wojciech, 1993, Frazematyka, w: J. Bartmiński, red., Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 327–334.
Cuprych Renata, 2019, Językowy obraz starości w internetowych kampaniach społecznych, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 101–116.
Drążek Beata, 2019, Językowe wyznaczniki młodości w piosenkach disco polo, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 132–148.
Dziamska-Lenart Gabriela, 2008, Frazeologizmy określające wiek człowieka w tematycznych słownikach frazeologicznych języka polskiego, w: M. Aleksiejenko, M. Hordy, red., Słowo. Tekst. Czas IX. Człowiek w przestrzeni słownika i tekstu. Materiały IX Międzynarodowej Konferencji Naukowej (Szczecin, 8–10 listopada 2007 r.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 121–128.
Kucab Mateusz, 2019, O (nie)obecności młodości w twórczości Bolesława Leśmiana (na wybranych przykładach z poezji i prozy), w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 82–91.
Kukier Joanna, 2018, Starucha czy staruszka – jak mówimy o seniorach?, „Res Rhetorica”, nr 5(2), s. 69–75.
Kumka Karolina, 2019, „Trzeba się szykować do drogi”. Umykająca młodość w obliczu starości w hospicjum, czyli Jana Grzegorczyka Pospieszny, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 52–59.
Lehr Urszula, 2007, U schyłku życia. Starość mieszkańców wsi Beskidu Śląskiego i Podhala, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Majka Bernarda, 2019, „A więc już do nich należę, do tych starych kobiet pochylonych nad życiem…”. O starości w lirykach Ludmiły Mariańskiej, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 60–68.
Marcjanik Małgorzata, 2014, Językowy obraz osoby starej, w: B. Szatur-Jaworska, red., O sposobach mówienia o starości. Debata. Analiza. Przykłady, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa, s. 11–17.
Mizerova Simona, 2016, Czy kobieca starość to nie radość? Interpretacja kobiecej pełni życia na przykładzie elementarnych tekstów dotyczących fizycznego piękna kobiet, w: J. Kuć, red., Kobieca starość w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Aureus, Kraków, s. 111–123.
Nikołajczuk Krystyna, 2013, Czy starość nie radość? Polska frazeologia oznaczająca starość przez pryzmat teorii pól, „Język Polski”, R. XCIII, s. 162–173.
Ostaszewska Danuta, 1996, Językowy obraz wieku człowieka w ujęciu współczesnej poezji, „Język Artystyczny”, t. 10, s. 176–194.
Pawłowska Paulina, Rękawek Weronika, 2013, Starość to może być radość, „Gazeta Uniwersytecka UŚ”, nr 4(204), s. 20–21.
Potent-Ambroziewicz Małgorzata, 2013, Starość w języku młodzieży współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Przymuszała Lidia, 2020, Gwarowe frazeologizmy określające wiek człowieka (na przykładzie materiału śląskiego), w: M. Rak, V.M. Mokienko, red., Słowiańska frazeologia gwarowa II, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 173–180.
Sadowska Ewa, 2006, Językowy obraz wieku człowieka w przysłowiach polskich, w: K. Kleszczowa, A. Rejter, red., Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 64–75.
Skawiński Damian, 2019, Młody tułacz odrzucony. O wizerunku Chłopca i jego wędrówki w powieści Malowany ptak Jerzego Kosińskiego, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 23–41.
Szczerbińska Barbara, 2019, Obraz wieku w ujęciu gimnazjalistów. Czy stary może być młody, czy młody może być stary?, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 149–161.
Trygar Barbara, 2019, System X i system C w tworzeniu wspomnień na podstawie prozy Ostatnie rozdanie Wiesława Myśliwskiego, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 13–22.
Wolny Maja, 2003, Językowy obraz starości ludzi i zwierząt w polszczyźnie, w: A. Dąbrowska, red., Język a Kultura, t. 15: Opozycja homo – animal w języku i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 189–199.
Zahaczewska Izabela, 2019, „Co odmierza czas?”. O motywie przemijania w wybranych wierszach Mariana Kisiela (z tomików Droga i Łazarz), w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 69–81.
Zatorska Matylda, 2019, „Starej kobiecie niewiele trzeba”. Starość królowych w nowych polskich powieściach historycznych, w: M. Krauz, red., Obszary Polonistyki 4. Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 42–51.
Zdunkiewicz-Jedynak Dorota, 2021, Dzieciństwo – młodość – dorosłość – starość. Polskie koncepty kulturowe w świetle współczesnej polszczyzny, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
