O bułgarsko-polskiej asymetrii w rozwoju leksyki pochodzenia prasłowiańskiego (na przykładzie wybranych bułgarskich słów gwarowych i ich odpowiedników w języku polskim)
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/33Słowa kluczowe:
język bułgarski, język polski, leksyka, słownictwo gwarowe, język prasłowiański, asymetriaAbstrakt
Obiektem rozważań są wybrane bułgarskie i polskie wyrazy o wspólnym pochodzeniu prasłowiańskim, ale o asymetrycznym funkcjonowaniu. Jednostki bułgarskie mają zasięg regionalny, natomiast ich odpowiedniki w języku polskim należą do aktywnego słownictwa ogólnego. Celem badania jest ukazanie różnych relacji w zakresie formy i semantyki między bułgarskimi i polskimi wyrazami, a także wyciągnięcie wniosków dotyczących czynników, które na nie wpłynęły. Analiza pokazała, że zarówno pod względem formy, jak i semantyki omawiane leksemy bułgarskie i polskie są całkowicie lub częściowo zbieżne. W większości wypadków występują różnice formalne i znaczeniowe. W stosunku do prasłowiańskiego wyrazu źródłowego czasem polska, a czasem bułgarska jednostka językowa pozostaje w bliższej relacji semantycznej. Obserwowana bułgarsko-polska asymetria leksykalna w zakresie rozwoju leksyki wspólnego pochodzenia prasłowiańskiego jest wynikiem współdziałania czynników o rozmaitym charakterze, w tym: kontaktów międzyjęzykowych, specyfiki kształtowania się języka literackiego, wewnętrznych procesów językowych i innych.
Bibliografia
Jaros Irena, 2016, Przymiotnikowy formant -asy(-ʹasy) jako przykład słowotwórczego archaizmu peryferycznego, „Prace Językoznawcze”, nr 28(4), s. 51–64.
Maldjieva Viara, 2009, Gramatyka konfrontatywna bułgarsko-polska. Słowotwórstwo, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Sotirov Petar, 2022, Polskie archaizmy na tle ich odpowiedników w języku bułgarskim, „Slavistica Vilnensis”, vol. 67(2), s. 40–51.
Андрейчин Любомир, 1977, Из историята на нашето езиково строителство, Народна просвета, София. / Andrejčin Lûbomir, 1977, Iz istoriâta na našeto ezikovo stroitelstvo, Narodna prosveta, Sofia.
Виденов Михаил, 1990, Българска социолингвистика, Софийски университет, София. / Videnov Mihail, 1990, Balgarska sociolingvistika, Sofijski universitet, Sofia.
Сотиров Петър, 2016, За българо-полската асиметрия в областта на архаичната лексика, „Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie”, nr 5, s. 89–103. / Sotirov Petar, 2016, Za balgaro-polskata asimetria v oblastta na arhaičnata leksika, „Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie”, nr 5, s. 89–103.
