Język słoweński i język prekmurski – przykłady języków na styku kultur

_________________________________

Abstrakt

Literacki język słoweński jest oficjalnym językiem obowiązującym w Słowenii oraz na terenach zamieszkanych przez mniejszość słoweńską. Od początku kształtowania się normy języka słoweńskiego cechują go mniejsze lub większe wpływy z języka niemieckiego. Język prekmurski rozwijał się równolegle z językiem słoweńskim od połowy XVIII wieku na terenie Prekmurja. Jest to najbardziej na wschód wysunięty obszar Republiki Słowenii, oddzielony od reszty terytorium słoweńskiego rzeką Murą i graniczący z trzema spośród czterech sąsiadów: Austrią, Chorwacją i Węgrami. Historia Prekmurców, w odróżnieniu od historii pozostałych Słoweńców, ponad tysiąc lat była związana z Węgrami. O literackim języku prekmurskim mówi się do 1919 roku, kiedy Prekmurje zostało włączone do ziem słoweńskich. Tradycja używania literackiego języka prekmurskiego pozostała żywa na terenie Porabja – obszaru zamieszkiwanego przez Słoweńców, ale znajdującego się obecnie na terenie Węgier. Celem artykułu jest krótkie przedstawienie historii języka prekmurskiego, powstałego na bazie dialektów prekmurskich, i ukazanie jego koegzystencji z literackim językiem słoweńskim, zwanym również w przeszłości centralnosłoweńskim. Aby ogląd ten był możliwy, przedstawiono szersze tło historyczne i odwołano się do procesu kształtowania się języka literackiego na ziemiach słoweńskich.

BIBLIOGRAFIA

_{Fujs Metka, 1995, Prekmurje do Trianona, w: B. Grafenauer, red., Slovenci in država. Razprave ZRC SAZU 1/17, SAZU, Ljubljana, s. 103–112.}

_{Janion Maria, 2007, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazma literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków.}

_{Jesenšek Marko, 2005, The Slovene language in the Alpine and Pannonian language area: the history of the Slovene language, Wydawnictwo Universitas, Kraków.}

_{Jesenšek Marko, 2018, Prekmurski jezik med knjižno normo in narečjem, Univerzitetna založba, Maribor.}

_{Kowalski Paweł, 2015, Współczesny literacki język prekmurski (casus Porabja),„Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 8, s. 93–105.}

_{Kryzia Władysław, 2008, Słoweński, Słoweńcy, Słowenia. Zarys historii językai kształtowania się świadomości narodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.}

_{Novak Vilko, 1976, Izbor prekmurskega slovstva, Zadruga katoliških duhovnikov, Ljubljana.}

_{Rigler Jakob, 1986, O jeziku slovenskih reformatorjev, w: F. Jakopin, red., Razprave o slovenskem jeziku, Slovenska Matica, Ljubljana, s. 17–39.}

_{Stefan Anna, 2011, Słoweńcy i ich język – kilka uwag o kształtowaniu się normy literackiej, w: A. Ceglińska-Gajda, red., Naród. Religia. Język, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź, s. 369–378.}

_{Toporišič Jože, 2004, Slovenska slovnica, Založba Obzorja, Maribor.}

_{https://fran.si/204/sla-slovenski-lingvisticni-atlas/datoteke/SLA_Karta-narecij.pdf3 (dostęp: 10.03.2019).}

_{https://www.rtvslo.si/prekmurje/porabje/porabje-samosvoj-koscek-zemlje-kjerkljub-vsemu-se-zivijo-slovenci/479500 (dostęp: 12.03.2019).}