Antroponimy w utworach kresowych Włodzimierza Odojewskiego i ich funkcje artystyczne
_________________________________
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/13Słowa kluczowe:
onomastyka, antroponimy literackie, funkcje nazw osobowych w literaturzeAbstrakt
W artykule omówione zostały antroponimy (imiona i nazwiska) występujące w trzech utworach tworzących tzw. cykl kresowy Włodzimierza Odojewskiego. Autorka przedstawia ich genezę i etymologię oraz pełnione przez nie funkcje artystyczne. Nazwiska osób realnie istniejące w świecie pozaliterackim w trylogii kresowej pełnią funkcję lokalizacji w czasie i/lub przestrzeni. W nazywaniu postaci fikcyjnych autor sięga po autentyczne imiona i nazwiska występujące na terenach będących miejscem akcji utworów. Nazwy te charakteryzują postaci ze względu na ich pochodzenie narodowe, społeczne i terytorialne (funkcja socjologiczna). Nieautentyczne nazwisko Czerestwienski skupia funkcję socjologiczną, treściową i semantyczną. Literacki antroponomastykon trylogii pełni ponadto funkcję ekspresywną, intertekstualną i mitotwórczą.
BIBLIOGRAFIA
Barć Stanisław, wybór i oprac., 1999, Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Bieńkowski Zbigniew, 1999, Odojewszczyzna, w: S. Barć, wybór i oprac., Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 238–241.
Cieślikowa Aleksandra, 2001, Nazwa w tekście a tekst w nazwie, w: A. Pajdzińska, R. Terlecki, red., Semantyka tekstu artystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 99–108.
Czerwiński Grzegorz, 2011, Po rozpadzie świata: o przestrzeni artystycznej w prozie Włodzimierza Odojewskiego, Wydawnictwo słowo/oraz terytoria, Gdańsk.
Graf Magdalena, 2015, Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Iwasiów Inga, 1994, Kresy w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Próba feministyczna, Wydawnictwo Jota, Szczecin.
Karpluk Maria, 2009, Zapamiętane nazwiska mieszkańców Brodów (1935–1943), w: M. Skarżyńki, M. Szpiczakowska, red., W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej Kraków 16–17 maja 2008, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Kosyl Czesław, 1992, Nazwy własne w prozie Jarosława Iwaszkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kosyl Czesław, 2005, Nazwy własne w literaturze pięknej, w: E. Rzetelska-Feleszko, red., Polskie nazwy własne. Encyklopedia, wyd. II, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 263–287.
Krzyżanowski Jerzy Roman, 1999, Kreowany świat Kresów Włodzimierza Odojewskiego, w: S. Barć, wybór i oprac., Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 318–332.
Leszczyc Zbigniew, 1990, Herby rodów polskich, Orbis Books, London.
Rembowska-Płuciennik Magdalena, 2004, Poetyka i antropologia. Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego, Wydawnictwo Universitas, Kraków. Sarnowska-Giefing Irena, Graf Magdalena, Grzelak-Piaskowska Joanna, red., 2013, Bibliografia polskiej onomastyki literackiej za lata 2001–2013 (z uzupełnieniami za lata wcześniejsze), Wydawnictwo Rys, Poznań.
Sarnowska-Giefing Irena, Korzeniowska-Gosienieck a Magdalena, red., 2001, Bibliografia polskiej onomastyki literackiej do roku 2000, Wydawnictwo WiS, Poznań.
Sławkowa Ewa, 2012, Tekst literacki w kręgu językoznawstwa, Wydawnictwo Gnome, Katowice.
Stabro Stanisław, 2002, Literatura polska 1944–2000 w zarysie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Szczepkowska Ewa, 2002, Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego. Postacie. Krajobrazy. Obszary pamięci, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Tichoniuk Bazyli, 2000, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, Zielona Góra.
Wolnicz-Pawłowska Ewa, Szulowska Wanda, 1998, Antroponimia polska na Kresach południowo-wschodnich XV–XIX wiek, Towarzystwo Naukowe Warszawskie Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk,Warszawa.