Ocena sprawności i kompetencji językowych, komunikacyjnych i kulturowych kobiety ze zdiagnozowanym zespołem psychoorganicznym
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2020/68/3Słowa kluczowe:
zespół psychoorganiczny, otępienie, kompetencje i sprawności interakcyjne, komunikacyjne i językoweAbstrakt
Zespół psychoorganiczny to odchylenie w stanie psychicznym, uwarunkowane uszkodzeniem lub dysfunkcją struktur mózgu. Wiąże się on z występowaniem zaburzeń psychicznych przejawiających się w sferze behawioralnej, społeczno-emocjonalnej, poznawczej i komunikacyjnej. W artykule opisano przypadek 68-letniej kobiety, u której rozpoznano zespół psychoorganiczny. Obserwowane u niej zmiany dotyczą znacznych dysfunkcji w zakresie kompetencji i sprawności interakcyjnych, komunikacyjnych i językowych.
Bibliografia
Bilikiewicz Adam, Strzyżewski Włodzimierz, 1992, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Domagała Aneta, 2007, Zachowania językowe w demencji, w: S. Grabias, red., Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Domagała Aneta, 2015, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Domagała Aneta, 2017, Zaburzenia komunikacji pisemnej u osób z chorobą Alzheimera, w: A. Domagała, U. Mirecka, red., Zburzenia komunikacji pisemnej, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, s. 524–545.
Dominguez Diana Ines, De Strooper Bart, 2002, Novel therapeutic strategies provide the real test for the amyloid hypothesis of Alzheimer’s disease, „Trends in Pharmacological Sciences”, no. 23, s. 324–330.
Goodglass Harold, Kaplan Edith, 1972, Boston Diagnostic Aphasia Examination, The Psychological Corporation, Philadelphia.
Grabias Stanisław, 1997, Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Grabias Stanisław, 2015, Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii, w: S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, red., Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-
Skłodowskiej, Lublin, s. 955–995.
Herzyk Anna, 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
ICD-10, 2008, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, www.csioz.gov.pl/interoperacyjnosc/klasyfikacje/ (dostęp: 28.03.2019).
Jodzio Krzysztof, 2006, Neuropoznawcze korelaty spadku fluencji słownej po udarze prawej półkuli mózgu, „Studia Psychologiczne”, t. 44(2), s. 5–18.
Jodzio Krzysztof, 2008, Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Kielar-Turska Maria, Byczewska-Konieczny Karolina, 2014, Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym, w: S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, red.,
Biomedyczne podstawy logopedii, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, s. 429–443.
Kozubski Wojciech, Liberski Paweł Piotr, 2014, Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Krzymiński Stefan, 1995, Test rysowania zegara, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 4, suplement I(2), s. 21–30.
Łuria Aleksander Romanowicz, 1976, Podstawy neuropsychologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Marczewska Hanna, 1994, Zaburzenia językowe w demencji typu Alzheimera i demencji wielozawałowej, w: H. Marczewska, E. Osiejuk, red., Nie tylko afazja… O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera,
demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Wydawnictwo Energeia, Warszawa, s. 7–60.
Olszewski Henryk, 2008, Otępienie czołowo-skroniowe. Ujęcie neuropsychologiczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Panasiuk Jolanta, 2013, Afazja a interakcja. Tekst – metatekst – kontekst, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Panasiuk Jolanta, 2015a, Postępowanie logopedyczne w przypadku zespołu psychoorganicznego, w: S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, red., Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 1025–1058.
Panasiuk Jolanta, 2015b, Zespół psychoorganiczny w diagnozie logopedycznej, „Logopedia Silesiana”, nr 4, s. 81–112.
Pąchalska Maria, 2012, Afazjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków.
Piskunowicz Małgorzata, Bieliński Maciej, Zgliński Adam, Borkowska Alina, 2013, Testy fluencji słownej – zastosowanie w diagnostyce neuropsychologicznej, „Psychiatria Polska”, t. XLVII, nr 3, s. 475–485.
Prusiński Antoni, 1998, Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Schulman Kenneth, Shedletsky Ralph, Silver Iwan, 1997, The Challenge of Time: Clock Drawing and Cognitive Function in the Elderly, „International Journal of Geriatric Psychiatry”, vol. 1, s. 619–627.
Sitek Emilia, Konkel Agnieszka, Międzobrodzka Ewa, Sołtan Witold, Barczak Anna, Sławek Jarosław, 2014, Kliniczne zastosowanie prób fluencji słownej w chorobie Huntingtona, „Hygeia Public Health”, t. 49(2), s. 215–221.
Siuda Joanna, Opala Grzegorz, 2012, Diagnostyka różnicowa otępienia, w: M. Zabawa red., Diagnostyka i leczenie otępień. Rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego, Wydawnictwo Medisfera, Otwock, s. 41–49.
Szepietowska Ewa Małgorzata, 2000, Badanie neuropsychologiczne. Procedura i ocena, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Szepietowska Ewa Małgorzata, Gawda Beata, 2011, Ścieżkami fluencji werbalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Szepietowska Ewa Małgorzata, Lipian Joanna, 2012, Fluencja słowna neutralna i afektywna u chorych z uszkodzeniem prawej, lewej lub obu półkul mózgu, „Psychiatria Polska”, t. XLVI, nr 4, s. 539–551.
Szumska Joanna, 1980, Metody badania afazji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Warchala Jacek, 1991, Dialog potoczny a tekst, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Widła Tadeusz, 1986, Cechy płci w piśmie ręcznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Woźniak Tomasz, 2005, Narracja w schizofrenii, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Woźniak Tomasz, 2014, Zaburzenia mowy w schizofrenii, w: S. Grabias, M. Kurkowski, red., Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 645–677.
